Iustinianus <Imperium Byzantinum, Imperator, I.>: Corpus Ivris Civilis Ivstinianei (Band 5,2): Institutionum, Sive Primorvm Totivs Ivrisprudentiae Elementorum Libri Quatvor: Omnia à mendis quàm accuratissimè repurgata, atque vindicata (Lyon, 1627)

271

aterius poteſtatem tranſlatus fuerit:alij hreditas acquiri po-
terit, vel ſi forte ipſe ſeruus ante aditionem à dominu ſuo fue-
rit manumiſſus: tunc enim ipſe heres efficietur, & valer lega-
tum. ſed ſi ille ſeruus in eadem cauſa permãſerit, & viuente do
mino, codémque legatario hareditatem adierit, euaneſcit lega-

tum. Et hac dicuntur
vſque ad S ante haredis
inſtitutionem. cuius ca-
ſus planus eſt vſque ad
fin titu.
a Inutiliter. contrà:
ſie Co.de neceſ ſer har in
ſti. l. quidam. 5. illo. Sed
ibi non imponitur ne-
ſeparatur à le ceſitas dandi. Vel in a¬
gato, & idem limentis loquitur: vr f¬
eſſet hares, & de ali. & cib, leg. l. ſer-
legatarius ci uos. 2 nam cûm ſit pu-
pen ſeruui ſoi run, à morte teſtatoris
tu cedit: vr Co de cadu. tol.
Et ſie quod S-cum igitur. & domino
per morrem ex perſona ſerui acqui-
vtile non ſt, ritur: vt ſuprà per quas
pe in perſe nob -acquirs . iten
a Vel die ſee nobis acquiritur, quod
dum loz Fab ſerui, &c. ſed idem do-
quod ibi teſta- minus erit hares: ergo
tor legauerat non valet legatu, quia
ſeruo proptio, idem non poreſt eſſe

hie vero leoararine:
redi hares, & legatarius: v

t Quod abi-ffde leg-jl egati eſt. j.
ltio non va. ADDIT IO. Quod
Iuit legati, ex eſt verum, ſi legatur ſi-
poûfato non ne libertate ſeruo teſta-
teſeequo, toris, vel haredis, ſecus
ab initio non ſi alieno, quia cederet
valuit, tractu ab adita hareditate,
temporis non niſi dies mortis, & adi-
conualeſeit ſa tionis eſſet idem: vt l.
En nv e ſi e io fde opt leg, qua-
e qui duxit in do vero cum rbertate
matrimonium, legatur, cedit vel à die
quam pol, per competentis libertatis,
adul. ſi ſit ſub conditione re-
licta, vel ab adita hare-
ditate, ſi vtrumque ſit
purum: vt S. in nouiſſi-
mo. C. eod.tit, de cad. tod.
Angelus.
bLegari propter con-
fuſionem haredis, &
legararij, quia eadem
perſona ſibiipſi debere
non poteſt.
c SNec quicquam pro-
ficere. quia actus mo-
rientium non poſſunt
eſſe-in ſuſpenſo: vt ff-
communia pradi. l.ſi. in fi.
& propter regulam Ca-
tonis qua ſequitur.
dd Exierit eruus lega-
tarius.
e Quia quod, &c. hæc
t oucor, cx bue eſt regula Catoniana.
tex-cap Rnnaf S Valere. Exceptis
dus. iuncta Gl. quibuſdam caſibus, vt
ſuper verb lega- cum res tua ſit tibi le-

uit propé finex
tra deteſt.

t Ratio, quia
hxreditas non

32. An ſeruo haredis recte
legemus, quœritur. & conſtat,
pure inutiliter legari b: nec
quicquã proficeres, ſi viuo te-
ſtatore de poteſtate hredis
exierit dequia r quod inutile
foret legatum ſi ſtatim poſt fa-
ctum teſtamentum deceſſiſſet
teſtator, non debet hoc ideô va-
lerel, quia diutius y teſtator
vixerit T. Sub conditione verd
recte legatur ſeruo, vt requira-
mus, an quo tempore dies lega-
ti cedit, in poteſtate hœredis
non ſits.
33. JEx diuerſo, hrede in-
ſtituto ſeruo, quin domino recte
etiam ſine conditione legetur,
nõ dubitatur. Nam & ſi ſtatim a
poſt factum teſtamentum de-
ceſſerit teſtator, nõ apud eum
tamen qui hres ſiti, dies le-
gati cedere intelligitur , cûm
hreditas à legato ſeparata ſir,
& poſſit per eum ſeruum alius
hres effici, ſi priuſquâm iuſſu
domini adeat, in alterius pore-
ſtatem tranſlatus ſit, vel manu-
miſſus ipſe hares efficitur: qui-
bus caſibus vtile eſt legatum.
Quod ſi in eadem cauſa per-
manſerit, & iuſſu legatarij l a¬
dierit, euaneſcit legatum.

Legata, & libertas hodie relin-
qui poſſunt ante hæredis inſtitutio-
nem, & poſteà, & inter inſtitutio-
nem, & ſubſtitutionein. ARET.
Annotto, Potius ſpectandã vo-
lutatem, quam ſcripturæ ordinem.

34. Ante hredis inſtitu-
tionem inutiliter anteà legaba-
turP, ſcilicet quia teſtamenta
vim ex inſtitutione hredis ac-
cipiunt: & ob id veluti caput,
arque fundamentum n intelli-
gitur t totius teſtamenti hre-
dis inſtitutio. Pari ratione nec

gara, & ante mortem teſtatoris alienata.
gJ Non ſit nam ſi eſt adhuc ſeruus, non valet legatum, aliàs

valet: ſieff.ad legem Falcidiaml ſi à ſeruo.
a( Nam & ſi ſtatim. Eadẽ propemodum inſpectio eſt in l ſi op-
tiof de opt leg. Irem in l quaſitum S. j ffide leg.j, qua citatur inl.
Iulianus ffde cond, & dem. Caterum in propoſita ſpecie dies le-
gati cedit à morte, l. à filio f. de leg j, & vtile eſt legatum dum
pendet aditio hareditatis. In illis niſi dies cederet ab aditione,
ſi ſtatim teſtaror deceſſiſſet, inutilia forent legata. Cvrac.
h SApud eum id eſt, apud eundem ſcilicer dominum qui fit
hares per ſeruum, quia adhuc non eſt. ACCVRS.
i Hres ſit hoc eſt dicere mortuo teſtatore ſtatim poſt teſta-

mentum, non ideb ſtatim d

& legatarius per ſe,
b Seruus ha. redem hareditas, &

non acquirit mini, & obedientiam
domino, niſi

duo cõcurrãt.

ſe

ſeparata, hreditas,

riari: ſed legatum tantur

lominus ſerui erit hres per ſeruu,

& ita nõ erit apud eum:id eſt, eundem he-

legatum: quod erat ſunerinri 1
n.... LLa evto, & Iegatum: quod erat ſuperiori s. Imô ad
res inſtirurus hoe veſis hares per ſe uu di Quod erat ſuperioris

duo pr cedere oportet, iuſſum do-

lerui. & interim ſerui conditio poterit va-
nntern habebit dominns ſunterge
& legatum interim: cum legatum apud

Inſtitutionum lmperialium Liber ij 272

libertas ante haredis inſtitutio-
nem dari poterat. Sed quia
inciuile eſſe purauimus, ſcri-
ptur ordine e quidem ſequi,
quod & ipſi antiquitati vitu.
( perandum fuerat viſum) ſperni
autem teſtatoris voluntatemP.
per noſtram conſtitutionem
& hoc vitium emendauimus:
vr liceat & ante hredis inſti-
tutionemr, & inter mediass
hœredum inſtitutiones legatum
relinquere: & multô magis li-
bertatem, cuius vſus fauorabi-
lior eſtt.

Hodie ante, & poſt mortem ha-
redis, & legatari, & pridie mortis
ipſorum legari potoſt. ARET.

35. Poſt mortem quoque
hœredis, aut legatarij ſimili
modo inutiliter legabatur, ve-
luti ſi quis ita dicat; Cum hares
mous mortuus fuerit, do lego item,
Pridie quam hæres, aut legatarius
morietur. Sed ſimili modo & hoc
correximus u, firmitatem hu-
iuſmodi legatis * ad fideicom-
miſſorum ſimilitudinem prœ-
ſtantes: ne in hoc caſu deterior
cauſa legatorum, quàm fidei-
commiſſorum inueniatur l.

Hodie poteſt pœna nomine lega-
ri, & legati transferri, vel adimi,
niſi pracipiatur aliquid impoſſibi-
le, vel legibus interdictum, vel pro-
broſum. hoc dicit. ARET.

36. J Pœnæ quoque nomi-
ne inutiliter legabatur, & adi-
mebatur, vel transferebatur.
Pœnæ autem nomine legari vi-
detur, quod coërcendi hre-
dis cauſa relinquitur, quo ma-
gis aliquid faciat a, aut non
faciat P: veluti ſi quis ita ſcri-
pſerit: Hares meus, ſi filiam ſuam



cundûm Ioan Fab quod
lu iuris. in vjANGEL.
per imprudentiam. S. non mirum.
vſque.

vt de his qua p no.l. j.S.ij.

dominum ſithareditas apud nullum, donce ſeruus
miſſus ſibi, vel iuſſu alieuius domini eam adeat.

Intelligitur. Nam nemo eſt hares adhuc
iuſſus, & ſerui debeat ſequi voluntatem:vrC.

tuendis.l. cum proponas. & licèt hœreditatis dies

u Correximus.vt C.vt act.ab harede, &
x JLegatis. in ſtipulationibus idem: vt dLjC.vt.
& contra hare. L.j. Caue tamen, quia legatum n
harede, vel haredi dari, quod primo nullo modofuit: d
ſtipulatio fuit, licetineffieax: vr ffe eui lqui à pupiu& l.ſi

y J Inueniatur. veff. eodem.l.j. & ſuprà eodem titulo.
z J Adimebatur. hæc verba expone vtj. tit j¬
a J Aliquid faciat. quod fieri vult ſecundum

ſc. in pornam haredis ſe committere:aliàs eſt conditio, & valer:

b Non faciat. quod fieri non vult.AcCvRS.

i Vel mann-

,cûm & domi:
de harudibuini.
cedat ea adita:ta-
men legatum à morte
teſtatoris cedit: vt Cod.
le cadueis tollendis. S. in
nauiſams vuie apud d d p jſelpe,
inum ent legatum. Patede
ſed haredras puin nl tuorrdeiui
lun, que porerit eſſe tun uoiten
vel apud hune, velapud ne ineileaee
aliun, ſi alienabarur inituiopr
ſeilicet ſeruus prirs te ceut eu-
ſequitur n aus,
l5 Legatari. qui & do.
minus eſt.
mLegabatur. aliud in
tutore etiam olim: ve
ſuprà, qui da tut poſſ.Sad
certum.
n JFundamentum. cùm
ſine illa nullum dita-
tur aivt fde iure codi l Ctuola:
fina. & infrd titu Sin pus ne i¬
primis. & de his que in ibi cxra det.
teſta delen ibi. Cal.
phurnius.
0 Scriptura ordinem.
Nor. ordinem ſeriptu-b Ordo ſer.
ræ non ſeruandum: ſie pura n, &
f. de ſol. Lnon enim Sed quadoſienu
contrà argu. ff.de fidei- tur.
commiſ lib. l. generaliter.
S. quid ergo. & in Auth.
de hare, & Falci. 5. inor-
dinatum coll.j.
p Voluntatem. repe-
te vituperandum erat.
q5 Conſtitutionom, quã
non habemus, ſecun-
dûm quoſdam: vel die
verius, quod loquitur
de ea qu eſt Cod. de
teſtamentis. l ambigui-
tates. & quod ibi dicit,
non ex mente, referas
ad alia, non ad hunc
ordinem.
r Ante haredis inſti-
tutionem, quia primô
poteſt legare rem, &
poſteà haredem inſti-
tuere.
ſ5 Medi. quia pri-
mûm inſtituit hre-
dem, & poſtea legauit,
& poſtea alium hare-
dem inſtiruit: & ita le-
tat inter medias haere-
Iun inſtituriones.
t Fauorabilior eſt. ni¬ ......
ſi in s duobus caſibus: e Lberta
2 ..at quibuscaſibus
vt ff de manumiſ. teſtl. onn utauu.
cam ex pluribu. & de
legatis j l. ſi quis à filio.
S. pen. & l. ferre. & ad

Trebellia.lſi patroniS ſed & ſi ſine fructibu AnDIrro.Die ſe-
hoe non videtur verum, imô videtur
vtrobique, quia incertitudo vitiat legatum, & libertatem, ſecus
in re legata. vbi autem libertas legatur, eſt incertitudo & inre,
& in perſona, & ſic vitiat: vt not. Dy in regul. in obſcuris de regn-

contra hare..j.
at ab harede, d Hoc verun
ſic incipit ab ſi legauit poſt
ſed mortem hare-
dis vel alte.
tius; ſecus ſi
oſt mortent
ſed non legararij, quia
s d non legan ſffas
obligatiotin
ſtipulatione:
ſieut in Glol
cdere dim l.
de verb abl. M¬
gelus.

Ioan. hoc adiecto

a Colacautrit.