Iustinianus <Imperium Byzantinum, Imperator, I.>: Corpus Ivris Civilis Ivstinianei (Band 5,2): Institutionum, Sive Primorvm Totivs Ivrisprudentiae Elementorum Libri Quatvor: Omnia à mendis quàm accuratissimè repurgata, atque vindicata (Lyon, 1627)

285

in gloſſomnes. AedVyS..
a JVniuerſa onera. niſi ſtipulationem ſupradictam interpoſuiſ-
ſer: vt ſupr eo. S ſed quia verſi poſt quod & hie ſubiicit.
J Reſtitueret. ſponte nam poterat quartam retinere per Pega-

De fideicom. hœre. &c. Tit. xxiij.

286

omnes actiones ad fideicom & aduerſus eu conferre & hoe et-
iam ad ſenatuſe. Treb. tranſtulimus, volétes vt ex eoſolo hares
compellatur adire, & fideicom. deſideranti hreditatem reſti-
tuere: in hoc caſu nullo damno, vel commodo apud hœredem
adire & reſtituere coactum, remanente. Et nihil in hoc caſu in-

ſianum: vi ſupreo. poſt quod.

, Iudicem re-
enſanti ſufhicit
allegare ſuſpi-
cionem.

e Interponebãtur facit
fle pecu. l ſi creditor. &
mà. l haredem.S. final.
d Quaſi damnoſam.
licét cauſam non ad-
ſignet: quia variæ ſunt
hominum voluntates;
vt ffad Trebel.l. quia po
terant. ibi, non enim. Ac-
CVRS. ADDITIO.
Idem dicunt doctores
hie in recuſatione iudi-
cis : quia ſufficit ſim-
plex allegatio ſuſpicio-
nis cû iuramento: niſi
recuſatio eſſet notorie
fruſtratoria, vt quia da-
tus eſſet de communi
concordia partium: &
ideô interim proceſſus
iudicis recuſati eſt nul-
lus ipſo iure: quæ om-
nia obtinent de iure ci-
uili, & in terris imperij:
ſed de iure canonico de-
bet inſeri cauſa, & pro-
bari coram arbitris cõ-
muniter eligendis.e. ſu-
ſpicionis extrà de off. de-
leg. & cum ſpeciali. de
app extrà, de off deleg&
c. cum ſpeciali. de app.
Angel. & Porc.
e s Quo caſu id eſt, cûm
per Trebellianum reſti-
tuitur tota. 2. Vel dic
per Pegaſianum ſcilicet
in caſu propoſito: vbi
coactus adiit ſi verô nõ
coactus, ſed ſponte, ſe-
cùs, vt Seo. S ſi verô totã
f5 Vtroque. ſcilic. Tre
belliano, quia nihil re-
tinebat, & Pegaſiano,
quia cogebatur. & ita
quo ad ſententiam cõ
currunt: cum alio caſu
vnum, & alio aliud lo-
quebatur.
Sed quia ſtipulatione.)
CASVS. Domine, iam
video in quibus ſenatuſ-
con. Trebel. & ſenatuſ-
con. Peg. differebant, &
in quibus conuenie-
bant: nunquid remanet

Trebelliano, tanquam in hœre-

dem. At ſi plus quâm dodrantẽ,
vel etiam totam hreditatẽ re-
ſtituere rogatus eſſet, locus erat
Pegaſiano ſenatuſconſulto: &
hœres qui ſimul adierat hœredi-
tatem, ſi modô ſua voluntate
adierat, ſiue retinuerat quartam
partem, ſiue retinere noluerat;
ipſe vniuerſa onera P haredita-
ria ſuſtinebat. Sed quarta qui-
dem retenta quaſi partis, & pro
parte ſtipulationes interpone-
bantur, tanquam inter partia-
rium legatarium, & hœredem.
Si verô totam hreditatem te-
ſtitueret b, emptæ, & vendit
hreditatis ſtipulationes inter-
ponebanturt.
Hareditatem reſtituere graua-
tus, inuitus adire, & reſtituere co-
gitur: quo caſu in fideicommiſſa-
rium omnes tranſmittuntur a¬
ctiones.
Sed ſi recuſabat ſcriptus hæ-
res adire hreditatem, ob id
quod diceret, eam ſibi ſuſpectã,
quaſi damnoſam d: cauebatur
Pegaſiano ſenatuſconſulto, vt
deſiderante eo cui reſtituere
rogatus eſſet, iuſſu prætoris
adiret, & reſtitueret hœredita-
tem; perindéque ei, & in
eum, qui reciperet hœreditatem,
actiones darentur, ac iuris eſt
ex Trebelliano ſenatuſconſul-
to, quo caſu nullis ſtipulatio-
nibus eſt opus: quia ſimul &
huic qui reſtituit, ſecuritas da-
tur; & actiones hœreditariæ ei,
& in eum transferuntur, qui re-
cipit hreditatem, vtroque f ſe-
natuſconſulto in hac ſpecie
concurrente.

Exploſo ſenatuſcõſulto Pegaſia-
no, &omni eius auctoritate Trebel-
liano attributa, hodie hares reſti-
tuere grauatus, quadrãtẽ haredi-
tatis indiſtintté conſequitur: actio-
néſ inter e, & fideicõmiſſarium
pro quon portione ſcinduntur, niſi
integram hareditatem, ſpõte reſti-
tuat, vel coactus adeat: quib ſane
caſib quicquid commodi, vel one-
ris eſt in hareditate, id totum in
fideicommiſſarium deuoluitur.
7. J Sed quia ſtipulationes ex
ſenatuſconſulto Pegaſiano de-
ſcendentes, & ipſi antiquitati
diſplicuerunt, & quibuſdam ca-
ſibus s captioſas eas homo ex-
celſi ingenij Papinianus appel-
lat, & nobis in legibus magis
ſimplicitas, quam difficultas
placet:ideô omnibus ſuggeſtis!
tam ſimilitudinibus, quam dif-
ferentiis vtriuſque ſenatuſcon-
ſulti, placuit; exploſo ſenatuſ-
conſulto Pegaſiano quod po-
ſteà l ſuperuenit, omnem au-
ctoritatem Trebelliano ſena-
tuſconſulto præſtare, vt ex eo
fideicommiſſarie hereditates re-
ſtituantur: ſiue habeat hœres ex
voluntate teſtatoris quartaml,
ſiue plus, ſiue minus, ſiue nihil
penitûs, vt tunc quando vel ni-
hil, vel minus quarta apud eum
remanet, liceat ei vel quartam,
vel quod deeſt, ex noſtra aucto-
ritate retinere, vel repetere ſo-
lutum P a quaſi ex Trebelliano
ſenatuſconſulto: pro rata por-
tione Bactionibuse tam in h¬
redem, qum in fideicommiſſa-
rium competentibus. Si verd
totam hœreditatem ſponte re-
ſtituerit , omnes hœreditariæ

tereſt vtrum aliquis he-
res inſtitutus ex aſſe to-
tam hareditatem, aut
pro parte reſtituere ro-
gatus fuerit:an ex parte
hres inſtitutus totam
partem, aut partem il-
lius partis reſtituere ſit
rogatus. nam & in hoc
caſu eadem iuſſimus
obſeruari, que in reſti-
tutione totius hareli-
tatis ſuprà diximus. &
hc dicuntur vſque ad
S. ſi quis vna. qui caſus
planus eſt vſque ads.
pratereà.
Sed quia. dixi inter-
poni ſtipulationes ex
ſenatuſconſulto Pega-
ſiano, &c. ACCVRS.
E QuQuſdan eaſ-
bu. ſcilicet ? propter
ſolẽnitatem verborum,
vt dicunt:vel tuc quan-
dois cui reſtituta erat,
non erat ſoluendo:vnde
inutilis erat ſtipulatio.
Vel verius hos modos
captioſos modô neſci-
mus, qui ſint.
h J Simplicitas. P not. b Simplieitas
ſimplicitatent amicam fraudi eonrra
legbus, & faeitinſ, de iallegbs en
leg agn ſuce. S. nos verd. fatuitas, ſeu
& ffade dole. l. j-in princi. negligentis.
ADDITIO. Intelli-
ge de ſimplicitate qua
eſt cõtraria fraudi: non
autem de fatuitate: quia
illa eſt damnabilis. iij.
Sff de ſuſpe- tuto.
i ſ Suggestu. hic nota
quod in ſententia ſunt
allegationes repetende.
ſQuod posteà. quit
priûs fuit Trebellia.
l5 Quartam. ſcilicer
de bonis hareditatis:
detracto tamen alieno
œre S: vt C.eodl. & ſine e Poteſt tams
ſeriptura. fdeicommiſſa
m j Liceat, etiam con tin volente
tra voluntatem de fun- ur orie
cti iure iſto; ſcilicet iue ducere, & tune
ſtitutionum: vt Codad tenetur credi-

a Pegaſianl ſe-
natuſconſulti
captio in qui
bus conſiſte-
bat.

adhue hodie vtrumque in ſuo vigore? Ad hoc reſp-quod non.
Cum enim ſtipulationes ex Peg. ſenatuſcon. deſcendentes non
ſolum modernis, ſed etiam ipſi antiquitati diſplicuerint: & Pa-
piui hoo exeeſſ ingeni eaſden ipulariones in quibnuſdanm
caſibus captioſas appellet, & nobis magis ſimplicitas quam
difficultas in legibus placeat, ideô relatis nobis omnibus tam
ſimilitudinibus, quam differẽtiis vtriuſque ſenatuſe. placuit, ab-
rogato ſenatuſc. Pegaſia quod poſteà circa fideicom haredita-
tes inuentum erat, omnem eius auctoritatem fenatuſe. Treb. at-
tribuere:vt hodie ex ſe. Treb. fideicommiſſari hareditates re-
ſtituantur: ſiue haresex voluntate teſtatoris quartam partem.
ſiue plus, ſiue minus, ſiue penitus nihil retinuerit, & in eo caſu
quando ex voluntate teſtatoris vel nihil, vel minus quarta ha-
bet, liceat ipſi haredi vel quartam, quando nihil penitus ha-
betvel quod deeſt quarta, quando aliquid habet, minus tamen
quarta, ex noſtra auctoritate retinere: vel ſi forté totam hœre-
ditatem per ignorantiam facti reſtituerit, liceat ei quartam re-
petere: & in hoc caſu ſtatuimus ex ſenatuſe. Treb actiones hæ-
reditarias tam in hœredem qui reſtituit hareditatem, quâm in
fideic. cui reſtituitur, pro rata portione vtriſque cõpetere. & hc
locum habent quando hares quartam ſibi retinet. Si verô hœres
totam hareditatem fideic. ſponte reſtituerit, in hoc caſu omnes
actiones hareditariz fideic. & aduerſus ipſum dabuntur. Et non
ſolûmqu dicta ſunt, tranſtulimus in ſenatuſconſul. Trebel. ſed

etiam illud quod prcipuum fuerat in ſenatuſconſul. Pega. vt

ſeilicet quando hœres ſcriptus recuſabat adire, auctoritate Pega.
compelleretur, & totam hœreditatemfideicommiſ-reſtituere, &

legem Falcid. l. ſi vt allegas. Hodie forte contrà d ſecundûm toribus pro
quoſdam: vt in Authent. de haredi. & Falcid. S. ſi verô expreſ¬ ſua rata, de
2 vr quo, & quall-
ſim. collat.j. c AL.... ter legatariis
nJ Solutum propter facti, non iuris ignorantiam:vr C.ad legem reneatur, vide
Faleid. I. error. 1 e..21-A: per Angel. hic.
a J Vel repetere ſolutum. Bené, quaſi ex Trebelliano, id eſt, igno¬ d Atque ita te-
rans legem Faleidiam interuenire, nam ſi quaſi ex Pegaſiano, ſtor viderur
repetitio ceſſat. nec enim videtur indebitum ſoluiſſe qui ple- poſtee Tre
nam defuncto fidem exhibet. Cviac........ ellianicam:
35 Pro rata portione. Deducto re alieno hreditas diuiditur quod Gloſſa
inter hœredem, & legatarios. Nulla fit deductio inter haœredẽ, & negat, & qui-
fideicõmiſſatiun igitur priore caſu, hœres omnia ſuſtinet one- dem veriſſime.
ra, poſteriore pro ſua quiſque parte. Onera inquam credditoin en, Se
rum An & legatariorum? Hec ver onera ad ſolum fideicom- r c ad
miſſarium ſpectant, qui tanen quart retentionem non habet. leg. Faleid. vide
Hec ita ſi haeres totam hœreditatem reſtituere rogatus ſit, non Bart. Nouella 1.
ſi partem l.y. C.ad Trebell.j. S-ſi is, qui ceccſeo. CvIac. c.2.Sſi verô ex-
o Actionibus. ſcilicet creditorum, non legatorum, ſecundûm preſſim.
B vt ffad ſenatuſconſultum Trebellia. l. j in fine. & l.apud.j- reſp.
C..A A. l .a . a G.l. A. ...
Sed & legatariis reſpõdet hares, cum ei fideicommiſſaria por¬ ſdeicommiſi
tio non ſufficit, ſic tamen vt torius hæreditatis quarta ſibi re¬ fr re, vel ver-
ſerueturu ff-ad Trebellianuml.j.Sſi is,qui ſecundûm Ioan. Sed ,
Azo contrà, C.ad Trebell.iy. Sed illa ſecundûm ſupradictam di- Retitutio fi-
ſtinctione m inteligitur. ...-.... deiconmmine
p Reſtituerit, que reſtitutio fit: re, & verbo Re: fvt ſi pa¬ gteſtinti
tiatur tes hereditartas à fideicommiſario poſſideri vel totas vel faeicononiſi.
aliquas carum hac mente, vt ſibi reſtituatur hareditas. Verbo s verbo, vii at-
autem

e Reſtitutio