Universitätsbibliothek HeidelbergUniversitätsbibliothek Heidelberg
Metadaten

Iustinianus <Imperium Byzantinum, Imperator, I.>
Corpus Ivris Civilis Ivstinianei (Band 5,2): Institutionum, Sive Primorvm Totivs Ivrisprudentiae Elementorum Libri Quatvor: Omnia à mendis quàm accuratissimè repurgata, atque vindicata — Lyon, 1627

DOI Seite / Zitierlink: 
https://doi.org/10.11588/diglit.2602#0202
Überblick
loading ...
Faksimile
0.5
1 cm
facsimile
Vollansicht
OCR-Volltext
355

Inſtitutionum Imperialium Lib ij.

a JVnde pupillus. ſed ſi pupillo ſolueris indebitum per erro-
rem, credens teneri, non poteris contra pupillum agere condi-
ctione indebiti, nec certi condictione ex mutuo. Sed iſta obli-
gétio non videtur ex condictione deſcendere, quia ſoluit pu-

illo per errorem.
’’ iuui quia neu-
tra, niſi ſit factus locu-
pletior.
c Datione. Sed qua-
n Pupillus ex liter a tenetur ex mu-
mutuo quen tuo? Diſtingue, aut eſt
admodu obli- infans, & tune nullo
ciicet actio modo tenetur S: veſr-
ne ex eo cõua eo de condi inde. l. quod
tu, eria ſi ad pupillus & ffde actio. &
e aliquidper¬ obligatio. l pupillus. Aut
uenit tenetu maior infante, & tunc
tamen tunc cõ .-
dicions ſine ſi tutori promittat, nul-
cauſa, vel nd lo iure debetur: ve ffde
exhibendum: aucto. tuto. l pupillus. Si
v l,in prin ſf alij promittat, & ſine
camme Et ide tutore, naturaliter tan-
dicas de pr¬ ronernr:
ximo infantie: tum tenetur: vi ffde no-
ſecundû Ang. ua. LLj. ſi cum tutore, e¬
t Quia inten- tiam ciuiliter, & natu-
dit liberare raliter obligatur, ſed
ſolutum. reſtituitur: vrff. de aut.
tut. l impuberes, & C.ſi
tut vel curainter. per to-
tum. Et in adulto ha-
bente curatorem idem,
quod in pupillo: vtC.
de in integ. reſtit. mi. l. ſi
Item eſt di- curatorem. aliter enim,
ctio repetiti- id eſt, ſi curatorem non
ua l in repetene habet, ciuilirer, & na-
du. de lega. turaliter tenetur, ſed
e’iſs conra reſtituitur. Et hec om-
nat ſuper re, nia ſunt vera, niſi fa-
cuius alienatio ctus ſit locupletior: vel
eſt interdita: quia ſit ſalua pecunia,

quia non obli- vel in aliam rem verſa:
garetur ſine
decreto. lad re

ſoluendam. e liter, & cun el

Vnde pupillust, ſi ei ſine tuto-
ris auctoritate indebitum per
errorem datum eſt, non tenebi-
tur indebiti condictione: non
magis, quam mutuildatione.
Sed hæc ſpecies obligationis
non videtur ex contractu d cõ-
ſiſtere, cum is qui ſoluendi a¬
nimo dat, magis velit nego-
cium diſtrahere quàm contra-
here .
Non minus re obligatur qui
commodatum accepit, quam qui
mutuum: in hoc tamen differunt,
quod mutuum accipiens rei domi-
nium aſſequitur, & ob id aduerſo
caſu non liberatur: is autem cut
commodatur, dominus non fit: qui
quamuis rei cuſtodiende exactiſſi-
mã curam praſtare debeat: de caſu
tamen fortuito(niſi culpa præceſſe-
rit) minime tenetur.
5 Item f is cuie res aliqua
vrenda daturl, id eſt, commo-
datur, re obligatur: & tenetur
commodati actione. Sed is ab
eo qui mutuum accepit, longè
diſtat. Namque non ita res

vr t de ſolulin ppi tune enin tenetur & ciuiliter, & natura-
tectu: vt ffao.l naturaliterSfi & lſeq ſf com

rramin Angel. mo. l. ij. His ergo eiſdem modis & de indebito tenetur, vt hic
dicitur. Et not. ſimilitudinem inter mutuum, & indebitum,
quod valet ad multa:vt ffeo.l indebiti. .j& i. vbireconciliatur
indebitum eiſdem modis quibus mutuum.
dJEx contractu. nec eſt, imô ex quaſi contractu:vt j. de obliga.
ex quaſi contract. Sitem is. Aliquid tamen tacitè geritur, propter
quod eſt poſitus hic caſus inter obligationes ex contractu: vt
fJ-eol ſi in area. reſpon. & ff commol ſi is qui . vlt.
Item is cui, &c. )CAAsVSvS. Expeditis duobus modis, quibus
re contrahitur obligatio, ſe. mutui datione, & indebiti ſolutio-
ne ſupereſt aliud genus per quod re contrahitur obligatio, ſc.
per commodatum. Si enim res alicui vtendi gratia detur, id eſt,
commodetur, re obligatur, & tenetur actione commodati. Sed
diceret aliquis, Domine, ſatis patet ſimilitudo inter illum qui
recipit mutuum, & illum qui recipit commodatum, quia vter-
que re obligatur. ſed ſi placet, dicatis mihi, que eſt differentia
inter eos? Frater, dicit ipſe, differentia eſt, quia qui mutuum
recipit, fit dominus rei mutuat, ſi dominus fuerit ille qui rem
ſibi mutuauerit. qui autem commodatum accipit, nou fit do-
minus rei cõmodate: vnde tenetur reſtituere idé corpus quod
accepit. Domine Iuſti. dixi ego, nunquid alia differentia inter
cos reperitur? Vtique, dicit ipſe, ille enim qui recipit mutuum,
re obligatur, & ab illa obligatione per caſum fortuitum ne-
quaquam liberatur, ſecus in illo qui recipit comodatum,
quoniam is exactam quidem cuſtodiam tenetur praeſtare circa
rem ſibi commodatam-ſi tamen eam per caſum fortuitum ami-
ſerit, non teuetur: & hoc verum eſt, niſi culpa ſua præceſſit ca-

ſum illum.

Sed done,

pro Deo ponatis mihi exemplum de

auta urtoitum caſun pracedente Libenter dieit ipſe, Siego
tibi ſeyphos meos argenteos commodauerim, vt eis domi in-

ter vicinos

tuos, quos ad conuiuium inuitaueras, vtereris, &

u eus oc n nere portaſti: ſi poſteà aliquo caſu fortuito
aniſeris , vencheris, co quod rua culpa praceſerit caſum il
lum. Sed domine, pro Deo dicatis mihi, quando dicitur res

proprie commodata
modata proprie eſſe
merces interueniret,
quod non eſt in com
gratuitum, Franc.

? Frater, dicit ipſe: Res tunc dicitur com-
quando nulla merces interuenit, quia ſi
dicetetur potius locata vel conducta:
modato, quia commodatum debet eſſe

e J Iem is cui. quaſi dicat, non ſolûm in duobus ſuperioribus

caſibus, ſcilicet quando al
accipit indebitum, obligar

liquis accipit mutuum, vel quando
tur re, ſed etiam in hoc caſu. Accyas.

ADDITIO. Nota quod ſi commodauero tibi aliquam rem,
te obligaris, vt poſſim contra te agere commodati actione.

356

Sed differentia eſt inter illum qui mutuum accepit, & illum a c.
cui commodata eſt res, quia ſicommodauero tibi equi ueumnnsdati,
ego non do tili eum vr tuus fiat, & ideû teneris iui die
dem re reſtituenda, ſecus in mutuo, quia ſi mutuPleter.
teneris mihi reddere eandem rem, ſed aliam ren eiuſden na-

turæ, & que bonam.
datur, vt eius fiat h: & ob id de Alia eſt differentia,
ea ipſare i reſtituenda tene. qu qui mutuun ac-
tur. Et is quideml qui mutuum amſert qu fortuite
... 1. ... .I.... axt1 auert quod accepi
accepit u, ſi quolibet fortuito mutuot acpt
caſu amiſerit quod accepit, ve¬ ruina, naufragio, aut
luti incendio, ruina, naufra-nnerſut laronu, vel
.............. .. ſ.... hoſtium: nihilominx
gio n, aut latronum, hoſtitm. r: nihilominis
C. LilC.. poſtum agere contra
ve incurſu, nihilominus obli¬ eum ex mutuo. Sed
gatus remanet T.At is qui vten- ommodatarius dili-tai permannt.
dum accepit, ſané quidem exar penter veoet cutodite
. . 2...... ..411. rem libi commodatam:
dilirẽtiam cuſtodien¬ c...
ctam a diligétiam cuſtodien- nec ſuicit ſi adhibeat
dæ rei preſtare iubetur, nec ſuf- talem diligentians in
ficit ei p tantam diligentiam cuitodiendo, qualen
adhibuiſſe, quantã ſuis rebusr i uis tepus ſolet ad t vet quut
adhibere ſolitus eſt: ſi modô a¬ ocre, li alius homo!nſt qunn
ruere toltus eit: l mouo a¬ diligentis potuerit cu-
lius diligentior poterat eam rem ſtodire. Si verô propter
cuſtodire, ſed propter maiorem
vim f, maioréſve caſus non
tenetur: ſi modô nõ ipſius cul-
pa is caſus interuenerit. Alio-
qui ſi id quod tibi commoda-

maiores caſus cõmo-
tum eſt domi, peregrè tecum

datarius rem ſibi con p vis n:.
modatam amiſerit non du nuior
ferre malueris, & vel incurſu
hoſtium, prædonumve, vel nau-

tenetur: dum tamen pulchre Bude.
aMa, VE mutor,
haberes in domo tua uu-
fragio amiſeris, dubium nõ eſt,

& tu forſitan tecum in
peregrinationem tule-
ris, & incurſu latrouum
amiſtris, vel naufra-
gio, teneris mihi de
eo reſtituendo, vel ad
eius eſtimationem.
f5 Datur. id eſt, traditur, quia dare eſt dominium transferre, b gloſud
vt l. vbi autema. fiffde verbo oblig & j. de actio. S. ſie itaque. quod et Accurij
non fit in re commodara. Chriſtopl.
gJNamque. prima differentia inter mutuum, & cõmodatum.
h JVt eius fiat. quod eſt in mutuo.
i . De ea ipſa re. quod non eſt in mutuo.
l Reſtituenda etiam non deteriure, aliàs non videtur reddi-
ta, vnde tenetur ad intereſſe: vr fcommoda Liij. Sſi reddita.
lJ Et u quidem. ſecunda differentia.
m qMutuum accepit. Hic not. mutuumé eſſe triplex. Naturale s Mutuum eſt
tantum, ſcilicet quando fit numeratio ſine ſtipulatione de ſol- erteeillet
uendo. Ciuile tantum, quando ſtipulatio interuenit de ſoluen.lb-
do ſine numeratione. Ciuile & naturale, quando numeratio, & d’Mutui deſ-
ſtipulatio interuenit: vt ff ſi certpet leg. Itẽ not.quod deficit cit ratione rei,
muruum ratione rei, vt in fure: vr fao l iSSmutui & Sapplla pernz, diſ-
ta & ratione perſona: vt f ſi cert pet lſi à furioſo, & tatione dit ſenſus.
ſenſus: vt fſi certum petal ſi ego pecuniam. & l. ſi & me, & Ti-
tium J Reconciliatur S autem mutuum conſumptione: vi eMutuunte.
cer pet d nam & ſi fur ſtipulatione vt Cſi certunm pet uamui ſ pnpnen ſt
vſucapione, ad intar aliena pecunie data in dotem: vtffi de uttonei.
iure dot l. Proculus.. capione.
nJ Naufragio. hic nota fortuitos caſus melius, quam in aliqua
lege.ſic enumerantur aliqui caſus:C.de pigno. act lLqua fortuitis.
aJ Exactam. malim, exactiſſimam. vt in l.j..ff.de obligatiop. &
actionib.CVIAC. 2..... .. e2. ta Iai..
OExatam, alias exactiſſimam l: & ſie ponitur poſitiuus po Sie eſenrs
ſuperlatiuo J Et diſtingue é, quia interdum ſolus dolus venit ,unſ
in commodato; vt ſi commodo vxori meæ, vt compta veniat oommoda-
ad met feeo comlſi vt certoS nune videndum. & S interdue toriquid pex-
Quandoque dolus, & culpa leuis vt ſi commode tibi ſeyphuns ſture ouaſ
vt communes amici inuitentur ad cœnam: vt f eo, commo. lin datatiusde-
reb.S. hoc ita Inrerdum leuiſſima, & hocgeneraliter: vt hic, in-beat.
terdum caſus vt ſi culpa pracedit caſum: vt hie ſequitur: e , connda
eol in rebus cirea prin verſalioquinA DDIrI oOSi queratur n daou.
an in commodato commodatarius teneatur de dolo, lata cul bus tentiur,
pa, vel leui:die ex mente doctoin dl ſi vt certo, quod ſi contra-
ctus celebratur gratia dantis, tunc recipiens tenetur ſolum de
dolo, & lata culpa. Sed ſi gratia recipientis tantum, tunc tene
tur de dolo, & omni culpa:ſed non de caſu fortuito, niſi culpa
præcedat caſum, vt hic. Si gratia vtriuſque, tune de dolo, lara
culpa, etiam leui. Quid ſi res commodata ſit eſtimata, ante-
uam commodetur? Die quod eſtimatio ſemper addit vnam
ſpeciem obligationippimmæ: vt par Gloſſam & Bartolin dlſi vt
certo, &e. ſecundûm laſo. & Chriſtopho.
pJ Ei.ſcilicet commodatario.
q Caſus. ſcilicet alios.

propter culpam ſuã ca-in annot, ad
6

lus iſte non euenerit: uul- tt. de le-
aloqui ſi tibi cõmoda-ca &eond l.
uero ſey phu meun, v l nrt ’uu
quin de reſtituenda ea re te-
nearis. Commodata autem res
tunc proprie intelligitur, ſi

Mercede
 
Annotationen