DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.2602#0222
395 Inſtitutionum Im
excep non num pe aut in ſcriptura,in qua continetur ſtipulatio:
& contra iſtam opponitur excep. in factum. Aut in ſeriptura, in
ua continetur iuramentum, & eõtra iſtam opponitur exceptio
dai dieunt, quad pec no elterceptio ſpecia.
lis, ſed generalis, cum qua cõcurrit excep.doli ſpecialis. ſed quia
exceptio doli non ha-
bet locum contra patré,
vel patronum. ideô ad-
inuenta fuit except. in
factum, qua porerit op-
poni contra ſeripturas
in tali caſu. Multi autẽ
dicunt, quod ſi debitor
ante biennium except.
nõ nume. pec. opponat,
& arctet creditorem ad
robandum pecuniam
tite numeratan, poſt
biennium etiam pote-
rit ipſam opponere; ſed
non cum tanto effectu,
quia tune neceſſe habe-
bit probare pecuniam
non fuiſſe numeratam.
hoc dicit. Fran. de Aret.
a J Scriptura. id* eſt, ſolennitate quadam ſeripta, qua per quæ-
dam nomina ſpecialia fiebat, vt ſubiicit.
ſolennitate bJ Plan. licet dicta verba in vſu eſſe deſierintplane &c.
b Seripeura eSi quis. ſcilicet homo priuatus. bIdem eſt & ſi fiat per aliõ,
priuata probat dummodô per publicam perſonam:vt C.de proba. linstrumenta.
cõtra ſeriben- Arg. tamen contrà, ff de pigl fideiuſſor. j. Sed ibi in ſcribentis
tem. preodicium creditur.A D DTIO.Not regulariter ſeripturam
priuatam non facere fidem Fallit quando hc ſeriptura aliquid
continet contra ſcribentem, quia non eſt veriſimile, aliquem
ſeribere contra ſe, quod veritati nõ innitatur:arg. Lexemplo cum
ibi no C. de prob. Fallit ſecundô ſi talis ſeriptura priuata habet
ſubſcriptionem trium teſtium fide dignoruin. auth. ſi quis vult
caute deponere.C-qui pot in pig. hab. Chriſt.
Irutn ſelier et caula mutui e ineſtipulatione hge enin
verba non ſunt apra ad ſtipulationem: vt s.de verb. obli.SSj. Si
ute le auſa mon praiudieat, u j’ad proél euinm de mdbite in
6. Quid ſi ſtipulatio interuenit? Reſp. & tunc habet locum effe-
ctus huius tit. namexceptionem in factum poteſt opponere:vt
Ce de non num pe.l cum vltra. & hoc ſi ſpe futur numeratio-
nis, alias ſi tanquam iam eſſet debitum, eum non eſſet, ſcienter
confitetur, videtur donare, alias, i ſi non vult donare, ſed quia
credit ſe ei debere, non valet ſtipulatio:quia obiicitur exceptio:
ve fde re iul cuius, & ffde excep do. Lij.Sij 5 Et not. caute hie,
quod per verba præſentis téporis fit hc obligatio, vt per hac,
Seribo me debere: vel, Confiteor me debere:vt hic dicitur: & ſic
eStipulatio an eſt contra opinionem noſtrã, qua dicimus S, obligationem lite-
per verba fu- rarum debere fieri per verba futuri tẽporis tantum: v C de po-
turi temporis ſtullIſi ſub ſpecie. vt, Scribo me daturum tibi x ex cauſa mutui:
ant non¬ adinſtar ſtipulationis qua per verba futuri temporis tantu fit:
trahatur. t ff de verbobl l ſtipulation. j.S. ſtipulatio. Sed certé nec hic di-
co quod per hæc verba naſcatur nunc, & vt nune: ſed quaſi etiã
pris nata ſit, ſi confiteor per verba praſentis, vel prateriti tem-
poris. & facit, Cde apiſaudl ſi praſens. & C de non nu. pe L, in con-
tmactibus, in princip. 2. Vel apertius: non faciunt hec verba vt
d Hae Gloſſa obliger: ſed ve obligatus prſumarlicet d habeam exceptionẽ.
Porcio non 3. Vel verius licèt apponam verba preſentis, vel præteriti tem-
rlacet poris; tamen ſemper intelliguntur futura. Quid enim prodeſt
dicere, Confiteor me accepiſſe x. vel debere xex cauſa mutui, &
hoe ſeribam, niſi intelligatur, & ideo reddam? qItẽ quid ſi di-
cam; Recepi ab illo xex cauſa mutui, & hoc ſcribam? Reſpqui-
dam non teneri propter ſupradictam rationem, quia per verba
futuri temporis debet fieri. Sed certe ſatis puto, quod praſumar
e Ler eſt im- obligatus, ſieut & cûm ſcribo me debere: vt he. Nec e enim
ponda roun, verbis, imd rebus legem imponimus: vr Ccommu de legli Vel
uon vebis. die, quod ibi intelligitur futurum, vt prædixi.
esSipſinit id en ſeeippuura confeſus fuerit.
f J Numeratum non eſt alias enim ſi numeratum eſſet, non lite-
ris, ſed re obligatus eſſer:vt s-quib mod. re cõtrahitur oblig. j reſpõ.
Mun oc foeponitur infri, pror.
EExcpptonem ſeilicet non nume. petuniæ:qua poreſt propo-
* Et hocjn his ni perat actor, ſiue non:*
quæ numero,
poudere, &c.
conſtant.At in
his, que nõ nu-
mero, ac põde
re cõſtant, ha.
bet locum ex-
ceptio nõ ha-
bite rei, in qua
e Lim ſcriptura?
fiebat obligatio,
quæ nominibus
fieri dicebatur:
qu nomina ho-
die non ſunt in vſu. Plané ſi
quis debere d ſe ſcripſerit
quod ſibi numerat non eſt f,
de pecunia minime numerata
poſt multum g temporis exce-
ptionemP opponere non po-
teſt hoc enim ſapiſſime conſti-
tutum eſt i. Sic fit, vt & hodie l
dum queri non poteſt l, ſcri-
a Scriptura ob
bligatio olim
febat certa
E .aue non:* vt arg.Cæod de nõ numer pec. lſi quaſi.
xin ſeripes ſetdion quoſusasvrea deas anoer tuen ſi qa ſt
per dots.Sl col vi Vel forte illud ſpeciale in dote Primu tamen,
ſecudum Ioannem, verius eſt. AcvRs. ADDITI0.Et hoc ve-
rum,vbinon prouocatus oppoſuit. Et eſt ratio:quia tuc obtinet
vicem actoris:alias ſecus. Angel.
i q Conſtitutum eſt à multis Imperatoribus, qui fecerunt leges
tales. Cper totum vſque ad l generaliter. nam poſteà Iuſtin ſunt.
ipiens e l odie ſie loquitur quaſi ſupradicta loquantur ante tempora
bet probare, Iuſtiniani: & nune ſubicit quod hodie ſit idem. 2. Vel dicit he-
eundun Pere dieid eſt, poſtquam cucurrit hoe tempus ſcilicet quinquenium
be. olim, hodie biennium: vi infrà, prox. & ſecundûm hbc non de-
erialium Liber iij. 396
bet eſſe &, in textu. ACCVRS.
I Dum queri non poteſt. dum querimoniam proponere nõ po.
teſt de cr ce non num, pecuniaequia ex quo cu urrit enppus,
obligabitur per ſeriptura ad dandanm pecuniam non ruoptue
ms Serippurriddeſt, per ſeripturam. Sedcerté videtur, ennata
ſcriptura, vel literis ob-
ligari: ſed intellectu
qui ex literis percipitur,
& verbis. ff. de ac. &
oblig. l non figura. quod
quidam concedunt. Sed
certe vtrunque facit ad
obligationem, & ipſa
igura literarum, & cõ-
ſenſus quem expri-
munt: & quod dl diei-
tur non figura, ſcilicet
ſola. J Item nunquid à à Literanun
& per contrariam ſeri. obligatio tol-
pturam obligatio ciui- l poreſt per
lis nata porerit toii, v ootaain
ſi creditor ſie ſerit ceiprurn
Confiteor me non nu-
meraſſe, vel te confeſ-
ſum non fuiſſe, vel il-
l ſoluiſſe? Reſp. ſic:v ff. de regiur. lnihil tam naturale eſt. Ace.
n Obligetur. ſcilicet ciuiliter, & naturaliter poſt bienniu, quaſi
biennium pariat naturalem obligationemnam ante erat ciuilis
tantum, non naturalis, cûm nihil numeratu fuerat. Item ſi ciui-
lis non eſſet, fruſtrà diceretur habere locum exceptio. Dicimus
ergs quod ſola ciuilis ſir antce bienniun ſed poſt bienmium na-
turalis adiicitur. JVel quod eſt verius, non adiicitur: ſed prima
ciuilis incipit habere vim naturalis, & ciuilis. Nam & ſtipulatio
eſt de iure ciuili, habet tamẽ effectum naturalis obligationis: &
ciuilis. nam ciuilis per ſe non valet ad exigendum, vt diximus
ſuprà de oblig. S.j. Item ſie eſt in re iudicata. Adhue b tamen di¬ bExceptions
cunt quidam, vt Ioa. & Hug. quod ſi vult poſt biennium exce- numerara
ptionem opponere, & probare ſibi non numeratam pecuniam, ctu
quod adnititur ſed ante biennium probat creditor: vr C eud poblonmi
de non num. pecu. l ſi ex cautione. quod certé eſt quum. &; Poteſt opponi.
biennium hoc ſolum operatur, quod probationis conuertatur
onus. & etiam pro his facit quod aliàs dicitur, quod nõ fiant il-
iciter
de iure videtur, ſeilicet vt nullo modo admittatur etiam pro-
bans. nam ſacramentum non poteſt deferre, quod eſt ſpecies e Iuramentun
probations: e C.cod l in contractibus, Sillo & Cod de iure deli. eſt ſpecies pre
lfi. S lientia. Sed certé ſatis credo primum verum & æquum. bationis.
J Nec obſtat quod de iuramento dixi, quia ex parte illius l. in
contractibus, non habet iuramentum vim probationis, ſi non
vult aduerſarius:vt C. de reb.cre. & iureiur. l generaliter. S ſin au-
tem.ADDITIO. Ex hac glo.collige, quod ille qui opponit
exceptionem non num pec.ante biennium, non tenetur pro-
bare fundamentum ſu exceptionis, hoc eſt, pecuniam non
fuiſſe numeratam, imô agens tenetur probare illam fuiſſe nu-
meratam. Chriſtoph.
0J Condictio ſc.ex illa l.C.de non num pec. l in contractibus.
p J Verborum obligatione. id eſt, ſtipulatione qua verbis fit nan
tunc titulus iſte ceſſat, & habet locum S. de verb. oblig. quando
accepit, vel habet locum exceptio in factum: vt C.aodtit. de non
num pec lcm vlera quandee n ſuora dirit lnſtinian ae
Multum autem.JJCASVS. Quia ſuprà dixit Iuſtinian quod
exceptio non nume, pec. poſt multum tempus opponi non pey
terar,ideo hie expouit, quid eſt mulrun tempus, diens que
hoc tempus erat olim vſque ad quinquennium: ſed ne credito-
res ſuis pecuniis defraudarentur propter longum tempus, ina
quod olim potuit opponi exceptio non num pec. ideo illud tẽ-
pus per conſtitutionem Imperatoris vſque ad bienuium eſt co-
arctatum, ita quod intra biennium poſſit illa exceptio opponi
cum effectu: poſt biennium verô non cum effectu: ſed cumo-
neret creditorem ad probandum pecuniam fuiſſe numeratam,
poterit etiam poſt biennium probare hoe, vt ſuprà dictum eſt.
h. d.vſque ad finem tit. Franc.
qMultum quia poſt multum tempus exceptionem propone-
re non poreſt, vt ſuprà modô dixi. Quid ſit multu, exponit hie.
SEt not, multunm d pro quinquennio poni, ſed diu prb decen-
nio ponitur: vt ffaqui, & à qui.ſi cum fideicommiſſaris. S. Ariſto.
r J Conſtitutionibus. quas non habemus. omprehédit,
rs Sednt cruditores non ſolum iſti ſedVeel’, ſane huiuſmodi ſ u nufſe muis
t Suis pecunis. ſubaudi, etiam. Nan oecaſione huiuſmodi ſi tunaiainſee
daremus longum tempus, eriam veri debitores inerman taà uiin nar.
opponerẽt: & ita oecaſione liciti committeretur illicitum quo an ſobea,
eſſe non debet: imô etiam licitum coarctatur vt vitetur illici- oe finii
tumevt hic, & in auth de eccle re immo aliena. in prin eo bitrio iudi-
u Per conſtitutionem, vt C.de non num peclin contraiiba, cis.
rJVlra bienms metas ſie Cde omni agro deſertolgas alla carſ
y d Minim extedatur.& hoc in cauſa mutui ſi verô er alia cauſa
confiteatur in ſeriptis, veluti emptionis, vel ſimili; incontinenti
ptura e obligeturt, & ex ea
naſcatur condictioo, ceſſan-
te ſcilicet verborum obligatio-
ne P. Multum autem tempus
in hac exceptione anteà quidem
ex principalibus conſtitutioni-
bus t vſque ad quinquennium.
procedebat, ſed ne creditoress
diutius poſſint ſuis pecuniist
forſitan defraudari, per con-
ſtitutionem u noſtram tempus
coarctatum eſt, vt vltra biennij
metas huiuſmodi exceptio
minime extendatury .
tconr. c hus
text. Glot.i. amt.
meabi, & boe et
verum iy cu.
xtra de ſolu.
Mult qui-
quennium: &
ſiu, deceniu
praiudicat
excep non num pe aut in ſcriptura,in qua continetur ſtipulatio:
& contra iſtam opponitur excep. in factum. Aut in ſeriptura, in
ua continetur iuramentum, & eõtra iſtam opponitur exceptio
dai dieunt, quad pec no elterceptio ſpecia.
lis, ſed generalis, cum qua cõcurrit excep.doli ſpecialis. ſed quia
exceptio doli non ha-
bet locum contra patré,
vel patronum. ideô ad-
inuenta fuit except. in
factum, qua porerit op-
poni contra ſeripturas
in tali caſu. Multi autẽ
dicunt, quod ſi debitor
ante biennium except.
nõ nume. pec. opponat,
& arctet creditorem ad
robandum pecuniam
tite numeratan, poſt
biennium etiam pote-
rit ipſam opponere; ſed
non cum tanto effectu,
quia tune neceſſe habe-
bit probare pecuniam
non fuiſſe numeratam.
hoc dicit. Fran. de Aret.
a J Scriptura. id* eſt, ſolennitate quadam ſeripta, qua per quæ-
dam nomina ſpecialia fiebat, vt ſubiicit.
ſolennitate bJ Plan. licet dicta verba in vſu eſſe deſierintplane &c.
b Seripeura eSi quis. ſcilicet homo priuatus. bIdem eſt & ſi fiat per aliõ,
priuata probat dummodô per publicam perſonam:vt C.de proba. linstrumenta.
cõtra ſeriben- Arg. tamen contrà, ff de pigl fideiuſſor. j. Sed ibi in ſcribentis
tem. preodicium creditur.A D DTIO.Not regulariter ſeripturam
priuatam non facere fidem Fallit quando hc ſeriptura aliquid
continet contra ſcribentem, quia non eſt veriſimile, aliquem
ſeribere contra ſe, quod veritati nõ innitatur:arg. Lexemplo cum
ibi no C. de prob. Fallit ſecundô ſi talis ſeriptura priuata habet
ſubſcriptionem trium teſtium fide dignoruin. auth. ſi quis vult
caute deponere.C-qui pot in pig. hab. Chriſt.
Irutn ſelier et caula mutui e ineſtipulatione hge enin
verba non ſunt apra ad ſtipulationem: vt s.de verb. obli.SSj. Si
ute le auſa mon praiudieat, u j’ad proél euinm de mdbite in
6. Quid ſi ſtipulatio interuenit? Reſp. & tunc habet locum effe-
ctus huius tit. namexceptionem in factum poteſt opponere:vt
Ce de non num pe.l cum vltra. & hoc ſi ſpe futur numeratio-
nis, alias ſi tanquam iam eſſet debitum, eum non eſſet, ſcienter
confitetur, videtur donare, alias, i ſi non vult donare, ſed quia
credit ſe ei debere, non valet ſtipulatio:quia obiicitur exceptio:
ve fde re iul cuius, & ffde excep do. Lij.Sij 5 Et not. caute hie,
quod per verba præſentis téporis fit hc obligatio, vt per hac,
Seribo me debere: vel, Confiteor me debere:vt hic dicitur: & ſic
eStipulatio an eſt contra opinionem noſtrã, qua dicimus S, obligationem lite-
per verba fu- rarum debere fieri per verba futuri tẽporis tantum: v C de po-
turi temporis ſtullIſi ſub ſpecie. vt, Scribo me daturum tibi x ex cauſa mutui:
ant non¬ adinſtar ſtipulationis qua per verba futuri temporis tantu fit:
trahatur. t ff de verbobl l ſtipulation. j.S. ſtipulatio. Sed certé nec hic di-
co quod per hæc verba naſcatur nunc, & vt nune: ſed quaſi etiã
pris nata ſit, ſi confiteor per verba praſentis, vel prateriti tem-
poris. & facit, Cde apiſaudl ſi praſens. & C de non nu. pe L, in con-
tmactibus, in princip. 2. Vel apertius: non faciunt hec verba vt
d Hae Gloſſa obliger: ſed ve obligatus prſumarlicet d habeam exceptionẽ.
Porcio non 3. Vel verius licèt apponam verba preſentis, vel præteriti tem-
rlacet poris; tamen ſemper intelliguntur futura. Quid enim prodeſt
dicere, Confiteor me accepiſſe x. vel debere xex cauſa mutui, &
hoe ſeribam, niſi intelligatur, & ideo reddam? qItẽ quid ſi di-
cam; Recepi ab illo xex cauſa mutui, & hoc ſcribam? Reſpqui-
dam non teneri propter ſupradictam rationem, quia per verba
futuri temporis debet fieri. Sed certe ſatis puto, quod praſumar
e Ler eſt im- obligatus, ſieut & cûm ſcribo me debere: vt he. Nec e enim
ponda roun, verbis, imd rebus legem imponimus: vr Ccommu de legli Vel
uon vebis. die, quod ibi intelligitur futurum, vt prædixi.
esSipſinit id en ſeeippuura confeſus fuerit.
f J Numeratum non eſt alias enim ſi numeratum eſſet, non lite-
ris, ſed re obligatus eſſer:vt s-quib mod. re cõtrahitur oblig. j reſpõ.
Mun oc foeponitur infri, pror.
EExcpptonem ſeilicet non nume. petuniæ:qua poreſt propo-
* Et hocjn his ni perat actor, ſiue non:*
quæ numero,
poudere, &c.
conſtant.At in
his, que nõ nu-
mero, ac põde
re cõſtant, ha.
bet locum ex-
ceptio nõ ha-
bite rei, in qua
e Lim ſcriptura?
fiebat obligatio,
quæ nominibus
fieri dicebatur:
qu nomina ho-
die non ſunt in vſu. Plané ſi
quis debere d ſe ſcripſerit
quod ſibi numerat non eſt f,
de pecunia minime numerata
poſt multum g temporis exce-
ptionemP opponere non po-
teſt hoc enim ſapiſſime conſti-
tutum eſt i. Sic fit, vt & hodie l
dum queri non poteſt l, ſcri-
a Scriptura ob
bligatio olim
febat certa
E .aue non:* vt arg.Cæod de nõ numer pec. lſi quaſi.
xin ſeripes ſetdion quoſusasvrea deas anoer tuen ſi qa ſt
per dots.Sl col vi Vel forte illud ſpeciale in dote Primu tamen,
ſecudum Ioannem, verius eſt. AcvRs. ADDITI0.Et hoc ve-
rum,vbinon prouocatus oppoſuit. Et eſt ratio:quia tuc obtinet
vicem actoris:alias ſecus. Angel.
i q Conſtitutum eſt à multis Imperatoribus, qui fecerunt leges
tales. Cper totum vſque ad l generaliter. nam poſteà Iuſtin ſunt.
ipiens e l odie ſie loquitur quaſi ſupradicta loquantur ante tempora
bet probare, Iuſtiniani: & nune ſubicit quod hodie ſit idem. 2. Vel dicit he-
eundun Pere dieid eſt, poſtquam cucurrit hoe tempus ſcilicet quinquenium
be. olim, hodie biennium: vi infrà, prox. & ſecundûm hbc non de-
erialium Liber iij. 396
bet eſſe &, in textu. ACCVRS.
I Dum queri non poteſt. dum querimoniam proponere nõ po.
teſt de cr ce non num, pecuniaequia ex quo cu urrit enppus,
obligabitur per ſeriptura ad dandanm pecuniam non ruoptue
ms Serippurriddeſt, per ſeripturam. Sedcerté videtur, ennata
ſcriptura, vel literis ob-
ligari: ſed intellectu
qui ex literis percipitur,
& verbis. ff. de ac. &
oblig. l non figura. quod
quidam concedunt. Sed
certe vtrunque facit ad
obligationem, & ipſa
igura literarum, & cõ-
ſenſus quem expri-
munt: & quod dl diei-
tur non figura, ſcilicet
ſola. J Item nunquid à à Literanun
& per contrariam ſeri. obligatio tol-
pturam obligatio ciui- l poreſt per
lis nata porerit toii, v ootaain
ſi creditor ſie ſerit ceiprurn
Confiteor me non nu-
meraſſe, vel te confeſ-
ſum non fuiſſe, vel il-
l ſoluiſſe? Reſp. ſic:v ff. de regiur. lnihil tam naturale eſt. Ace.
n Obligetur. ſcilicet ciuiliter, & naturaliter poſt bienniu, quaſi
biennium pariat naturalem obligationemnam ante erat ciuilis
tantum, non naturalis, cûm nihil numeratu fuerat. Item ſi ciui-
lis non eſſet, fruſtrà diceretur habere locum exceptio. Dicimus
ergs quod ſola ciuilis ſir antce bienniun ſed poſt bienmium na-
turalis adiicitur. JVel quod eſt verius, non adiicitur: ſed prima
ciuilis incipit habere vim naturalis, & ciuilis. Nam & ſtipulatio
eſt de iure ciuili, habet tamẽ effectum naturalis obligationis: &
ciuilis. nam ciuilis per ſe non valet ad exigendum, vt diximus
ſuprà de oblig. S.j. Item ſie eſt in re iudicata. Adhue b tamen di¬ bExceptions
cunt quidam, vt Ioa. & Hug. quod ſi vult poſt biennium exce- numerara
ptionem opponere, & probare ſibi non numeratam pecuniam, ctu
quod adnititur ſed ante biennium probat creditor: vr C eud poblonmi
de non num. pecu. l ſi ex cautione. quod certé eſt quum. &; Poteſt opponi.
biennium hoc ſolum operatur, quod probationis conuertatur
onus. & etiam pro his facit quod aliàs dicitur, quod nõ fiant il-
iciter
de iure videtur, ſeilicet vt nullo modo admittatur etiam pro-
bans. nam ſacramentum non poteſt deferre, quod eſt ſpecies e Iuramentun
probations: e C.cod l in contractibus, Sillo & Cod de iure deli. eſt ſpecies pre
lfi. S lientia. Sed certé ſatis credo primum verum & æquum. bationis.
J Nec obſtat quod de iuramento dixi, quia ex parte illius l. in
contractibus, non habet iuramentum vim probationis, ſi non
vult aduerſarius:vt C. de reb.cre. & iureiur. l generaliter. S ſin au-
tem.ADDITIO. Ex hac glo.collige, quod ille qui opponit
exceptionem non num pec.ante biennium, non tenetur pro-
bare fundamentum ſu exceptionis, hoc eſt, pecuniam non
fuiſſe numeratam, imô agens tenetur probare illam fuiſſe nu-
meratam. Chriſtoph.
0J Condictio ſc.ex illa l.C.de non num pec. l in contractibus.
p J Verborum obligatione. id eſt, ſtipulatione qua verbis fit nan
tunc titulus iſte ceſſat, & habet locum S. de verb. oblig. quando
accepit, vel habet locum exceptio in factum: vt C.aodtit. de non
num pec lcm vlera quandee n ſuora dirit lnſtinian ae
Multum autem.JJCASVS. Quia ſuprà dixit Iuſtinian quod
exceptio non nume, pec. poſt multum tempus opponi non pey
terar,ideo hie expouit, quid eſt mulrun tempus, diens que
hoc tempus erat olim vſque ad quinquennium: ſed ne credito-
res ſuis pecuniis defraudarentur propter longum tempus, ina
quod olim potuit opponi exceptio non num pec. ideo illud tẽ-
pus per conſtitutionem Imperatoris vſque ad bienuium eſt co-
arctatum, ita quod intra biennium poſſit illa exceptio opponi
cum effectu: poſt biennium verô non cum effectu: ſed cumo-
neret creditorem ad probandum pecuniam fuiſſe numeratam,
poterit etiam poſt biennium probare hoe, vt ſuprà dictum eſt.
h. d.vſque ad finem tit. Franc.
qMultum quia poſt multum tempus exceptionem propone-
re non poreſt, vt ſuprà modô dixi. Quid ſit multu, exponit hie.
SEt not, multunm d pro quinquennio poni, ſed diu prb decen-
nio ponitur: vt ffaqui, & à qui.ſi cum fideicommiſſaris. S. Ariſto.
r J Conſtitutionibus. quas non habemus. omprehédit,
rs Sednt cruditores non ſolum iſti ſedVeel’, ſane huiuſmodi ſ u nufſe muis
t Suis pecunis. ſubaudi, etiam. Nan oecaſione huiuſmodi ſi tunaiainſee
daremus longum tempus, eriam veri debitores inerman taà uiin nar.
opponerẽt: & ita oecaſione liciti committeretur illicitum quo an ſobea,
eſſe non debet: imô etiam licitum coarctatur vt vitetur illici- oe finii
tumevt hic, & in auth de eccle re immo aliena. in prin eo bitrio iudi-
u Per conſtitutionem, vt C.de non num peclin contraiiba, cis.
rJVlra bienms metas ſie Cde omni agro deſertolgas alla carſ
y d Minim extedatur.& hoc in cauſa mutui ſi verô er alia cauſa
confiteatur in ſeriptis, veluti emptionis, vel ſimili; incontinenti
ptura e obligeturt, & ex ea
naſcatur condictioo, ceſſan-
te ſcilicet verborum obligatio-
ne P. Multum autem tempus
in hac exceptione anteà quidem
ex principalibus conſtitutioni-
bus t vſque ad quinquennium.
procedebat, ſed ne creditoress
diutius poſſint ſuis pecuniist
forſitan defraudari, per con-
ſtitutionem u noſtram tempus
coarctatum eſt, vt vltra biennij
metas huiuſmodi exceptio
minime extendatury .
tconr. c hus
text. Glot.i. amt.
meabi, & boe et
verum iy cu.
xtra de ſolu.
Mult qui-
quennium: &
ſiu, deceniu
praiudicat