Universitätsbibliothek HeidelbergUniversitätsbibliothek Heidelberg
Metadaten

Iustinianus <Imperium Byzantinum, Imperator, I.>
Corpus Ivris Civilis Ivstinianei (Band 5,2): Institutionum, Sive Primorvm Totivs Ivrisprudentiae Elementorum Libri Quatvor: Omnia à mendis quàm accuratissimè repurgata, atque vindicata — Lyon, 1627

DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.2602#0302
Überblick
Faksimile
0.5
1 cm
facsimile
Vollansicht
OCR-Volltext
561

De exceptionibus. Tit. xiij.

s Peremproria modô videamus exemplum de temporalibus dilatoriis, qua &

exceptio op-
ponitur ſine
prafinitione
temporis: ſet
tamé ante ſen- tendo viqu a ra.
tentiam ua hi perdit: ſed intra quin-
(probatur au- quennium olm ſuam

inte pu¬... ſAm nor.
Sit oneR cauſam perdebat, nec

atteſtationi: amplius agure porerat,
Authnt. aqui ſed non vult dominus
ſeel . de pro, Iuſtinia, quod hoc ho-
aur niſi ſepté die ita ſtricté procedat:
caſious, ſed voit in calu iſto,
b Smlu Glo in uud locû habeat con-
L1. C de iuri quod locu habeat ce
ignor. ſtitutio Zenoniaua, de
cExceptio per qua facta eſt ſuprà mẽ-
emptoria ſepté tio de actio ſed hac qui-
eaſious poteſt den. ſeil, quod debeant
pponi etia ;n-iæ duolicari:
poſt ſententia induci duplicari: &
d Id eſt, ſi exce poſt quinquennium du-
ptio oppona- plicatum adhuc nõ au-
tur à minore. ditur, niſi omnes expen-
e Hoc veru ſas, quas reus in litem

intellige qua¬..
dn poſte uus feerit eô quod pra-

tempore nocent-vr purà ſi ſit pactum factum de nõ petendovſ-
que ad tempus (& hic habes aliquid de mareria plus petitionis!
Si enim aliquis creditor debitori ſuo fecerit pactum ne nõ pe-
tendo vſque ad quinquennium, proptereà actionem ſuam non-

9. J Perpetuæ & perempto-
rie ſunt, qua ſemper? agenti-
bus obſtant, & ſemper rem de
qua agitur, perimunt: qualis eſt
exceptio doli mali, & quod me-
tus cauſa factum eſt, & pacti
conuenti, cum ita conuenerit,
ne omnino pecunia peteretur.
10. Temporales atque di-
latorie ſunt, qu ad tempus no-
cent, & temporis dilationem
tribuunt: qualis eſt pacti conuẽ-
ti b, cûm ita conuenerit, ne in-
tra certum tempus ageretur,
veluti intra quinquẽnium. Nam
finito eo tempore non impedi-
tur actor rem exqui. Ergo hi
quibus intra certum tempus a¬
gere volentibus obiicitur exe-
ptio aut pacti conuenti, aut
alia ſimilis : differre debent a¬
ctionem, & poſt tempus agere.
Ideô enim & dilatoriz iſtæ ex-
ceptiones appellantur.
Alioqui ſi intra tempus ege-
rint, obiectaque ſit exceptio: ne-
que eo iudicio quicquam con-
ſequebantur propter exceptio-
nem: neque poſt tempus olim
2....
agere poterant, cum temere a
rem in iudicium deducebant, &
conſumebant: qua ratione rem
amittebant.

Hodie ſi actor plus petat tẽpo-
re, ſiue pendẽte dilatione, reo indu-
ciæ duplicantur: & idẽ reoactor in

562

aJ Cum temere. Quia obſtabat exceptio rei iam ante in indiei
temere deductaæ, & conſumpte; id eſt, exceptio rei iudicata:at-
que ita obſtabat ante tempus dilatoria, poſt tempus perẽptoria
exceptio, ideô rem amittebãt. Vt verô res in iudiciõ illud prius
deducta videatur, neceſſe eſt, actorẽ egiſſe pure, ſibi dari opor-

expenſis fuctis in cauſa damnabi-
tur, ante quarum refuſionem ſuper
principali negotio audientia dene-
gabitur. ARET.

Hodie autem non ita ſtricte
hoc procedere volumus: ſed eu,
qui ante tempus pactionis, vel
obligationis litem inferre auſus
ſit, Zenonianæ conſtitutioni f
ſubiacere cenſemus, quam ſa-
cratiſſimus legiſlator de his qui
tempore plus petierint, protu-
lit, vt & inducias quas ipſe a¬
tor ſponte indulſeſt, vel quas
natura actionis continer t, ſi
conſumpſerit, in duplum ha-
beant hi qui talem iniuriami
paſſi ſune: & poſt eas finitas, non
aliter litem ſuſcipiant, niſi om-
nes expenlas litis anteà accepe-
rint: vt actores tali pena per-
territi l tempora litium do-
ceantur obſeruare.

Exceptionum tertium genus eſt,
quia quædam vocatur dilatoria
iudici per ſonalem respiciens, vt
exceptio incompetentis procurato-
ris, & ſimilis. ARET.

11. Prtereà etiam ex per-
ſona ſunt dilatoriæ exceptiones,
quales ſunt procuratoriæ, velu-
ti ſi per militem, aut muliereml
agere quis velit. Nam militibus
nec pro patre, vel matre , vel

tere: namque ſi egerit
fub exceptione hac, Cu-
ius pecuni dies fuerit,
& reus iudici probaue-
rit, eius pecuniæ diem
nondum eſſe, nec ma-
le egiſſe, nec rem in iu-
dicium deduxiſſe, &
conſumpſiſſe videtur.
Quamobrẽ à Qe Pom-
peio Pratore, ve M.
Tullius refert in 1. de
Orat. cûm petitu ante
diem puram actionem
ſibi dari poſtularer, rei
patronus perquam ſtul-
te contendebat, ſine illa
exceptione actionem
dari non oportere: ne-
que intelligebat, ſi pure
actum eſſet, litem eum
amiſſurum: ſi ſub exce-
ptione, poſt tẽpus eum
denuô rectiſſime actu-
rum. Similis fuit impe-
ritia Hypſai, & Octa-
uij, qu à me fuit ex-
plicata in S. ſi quis agis.
ſuprà, de actionibs. Eſt
de tutela ex x11. tabul.
actio rationibus diſtra-
hendis in duplum. Hy-
pſaus pro pupillo à M.
Craſſo pretore poſtula-
bat, ve ſibi liceret in tri-
plum agere. Octauius
pro tutore non niſi in
duplum actionem dari
oportere contendebat,
neque intelligebat, ſi in
triplum actionem lm-
perari ſeiuiſerhoe ſe-
lo ſe tutel actione li-
beratum iri.
e J Rem amittobant. fa-
cit ſuprà, de at. Sſi quis
aens & fde liber legat.

tiã opponitur mature eum comuene-
iudicem non t tali pœna perterriti
tem in cauſa doccante¬.
a J Semper. id eſt, ſinea
cta prorogatio
re. fin. ita tamen ſi an-
per Angelhic.
ſeindi non poſ-l perempto-
poris: non pe-
ceptiones op- opponi poſsut poſt ſen-
tionem, probà non poſſ. l. peremptorias.
lrauit inten-e¬:
Item miles: vt Cod. de
numerata pe 3. Item in Macedonia,
tis, an ſit pere M...
in donatore, qui oppo-
Nouell. de duob.
etiam poſt ſententiam. vt ff.de re iudieal Neſennius. fin. 5. Item
di poena locõ
mulier: quia talis exceptio eſt dilatoria:vr infao.S pratereà. 6. Itẽ
que ationes quando prouoe non eſt neceſſe-l vanales, vel cum iudex ſir nõ ſuus:
continentunl compulſus eſt eo l tempore quo compelli non debuit: vt ff. de
niſi poſt in ſe de prola laxcoptiont. & Can. de exceptl ſi quidem. Secus inexce-

tale. ex quo ap rit, reo ſoluat. & hoc
parer, dictum ide conſtitutum eſt,
habuiſſe iuriſ- A. ..:
aitionem, ſal actores tempora litium
doceantur obſeruare.
de qua iudica-
uitec fuit fa prefinitione temporis:
AaA8 vt ffde do. exceptio.l pu-
acite, vee fde do exteptio lpr
preſsé: vt late L P.a .. .....
te ſententiam oppona-
FEa eſt decli- tur: vt Co. ſententiam re-
datoria tem-
re rias. niſi b in ſepteme
remptori caſibus in quibus etiam
g Dilatorie ex
onuntur ante tentiam. Vt ratione
litis conteſta- œtatis: vi Co. ſent reſcin.
tur vero poſt. & ff de minor l. minor
u actor mõ¬ O.VT . A:ma-
ua o m v. ann. omiſſam 2.
tionem ſuam. Item t ..1:
hExceptio nõ iur. & fact. ignor. l. j.
aunevel do no & Velleianovn pad
umeratad Mace. l. tametſi. 4. Item
ptoria, vel dila in doa r Lr.
toria: vide Bart. nit vr conueniatur in
quantum facere poteſt,
reu promittendi.
i At huiuſ, ercepeo falſi proeuraroris:v Ce procura lltcet Secus ſi ratione
in petitione perſon procuratoris opponantur exceptio.vt quia ſit miles, vel
hereditnõob- mulier: quia tanis except, r.V.AE e....-.
tinebit, que ge vbicúque dicerem nullum fuiſſe iudicium, vt quia ſit vanalis
neralis, in eà ſententia, vel falſis teſtibus, vel inſtrumentis iudicata: vt Cod.
temporales, & quunux . a, udi nr totume . Irem ſi ini? . .
conditionalos vt Cod. ſi à non comp. iudi per totum.7. Item ſi inique à iudice
quod ſi in diem fer.l.j. J Sed dilatoria g proponitur ante litem conteſtaram:ſed
ſ de per, hared. probatur poſquim actor monſtrauerit quod adſeuerat: vr Co.
cie peteret e pruv r. t..... .r eL
ds otete, prone fori quia ante litem conteſtaram opponi, & probari

porali, vel ô- debet ſecundûm quoſdam: vt f ood l pen. J Sed quid de exce-
ditionall: ur prione l non numerate pecunia, nunquid eſt perpetua, vel tem-
hie Quod fait poralis? Reſpond- quidam anomalam eam eſſe. Nos dicimus,
ad intellecû quod eſt téporalis:biennij ſe vel xrx. dieru:vt ſupr. de lit obligs.
Cll fn, & Cod. de non nu pee lin contractibu Sej & . ſuper cateru.
tlamalunon S Sed in hoc poreſt dici anomala, quod em alias probet qui
re loc in ſo- excipit:hic tamen non probat:u CGde non nu, peclſi ex cautione
la libelli obla-iua. JItem quare in exceptione non numeratæ dotis: & eo.
tione: ſeilicet moo ſolue: vi C de docaunõ nu L fnal & Aut. ibi poſita. Item
dum deſcendi quid de ea que opponitur, ve quis conueniatur in quantum fa-
teſt vraoparer cere poteſte Reſpond ean eſſe temporalemquia praſumo quod
ex litera, que aliqua acquiret, & ſie poſteà porerit ſoluere: ve C.arbi. tu lſi de-
ait, litem infet functus. Nã non repetitur quod ſoluitur:licet facere nõ poſſit cõ-
re, quod tamé modévv f de cond indeb nn & maritus quod fieret, ſi eſſet per-
inteligturdu petua cuin ſit fauorabilisur f de cond inde lqui exceptionem Et
lis eſtearn. cirea hoc vide quod notatur in l, God de iuru, & facti igno.
extra de uer ſig. bPati conuenti. ſe-exceptio.
& per Bar, e JPacti conuenti. ſe vſque ad quinquennium.
titem. detriſ d’ Alia ſimilis, veluti ſi quis ſtipuletur id quod in vtero eſt, vel
te upaj fructus futuros; vel domun certo loco adifieari vel cum Ro-
’ t p P mae eſſet, Epheſi dari ſtipulatus eſt: vt fde ver. oblig l interdum.
ſecundûm Azo.

re fiſe..l. iustas. lib.x....2
f q Zenoniana conſtitutioni. ſ. Grcc. cuius meminit s de ais.
S ſed hac quidem.
g Continet quod dic, vr modô dixi per l-interdumff.de verbo.
obligat.
rn duplum ſed videtur, quod nullam patitur pœnamv ſ.
de peti-haredil quod ſi in diem-in prine que eſt huie contraria. Sed
die, illam corrigi vel meliûs, ſpeciale eſt ibi;quia ad hoc ſolum

lnon ſlm.5fi& de iu-

agebatur, vt eodem iure penes agentem haberetur, quo erat.

apud defunctum: vnde non fuit plus petitum.
i’emiuan, mon umen caleonm proprer quan agere paent
Tali pœna perterriti facit, C.ad leg Iulià rep l, fde pnis.
lapitalium.S penul & C de inoffie. teſta l ſi qui in ſuon n f jrret.
Pratereà etiam ex perſona.J CAsv. Scire debetis, quod que-
dan exceptiones dilatorie ſuut qua quiden ezlepee vel ex na-
tura rei dantur, quædam ſunt dilatoria, qua ex perſona dantur:
veluti ſi aliquis per mulierem agere velit Mulier enim non po-
teſt eſſe procurator, niſi pro patre, ſimiliter miles non poreſt
eſſe procurator parris, vel matris, vel alicuins alterius eriam ſi

hoe per reſcriptum imperiale ſibi fuerit indultum. Quod in-

telligo, niſi in reſcripto inſeratur elauſula: Hoc non oſtante, &c.
Pro cauſa tamen ſua, vel iure ſuo, ſiue offenſa diſciplinæ ſua
bene poreſt eſſe procurator, & agere Et illud verbum ita intel-
lexerunt quidam, quod miles ſuis propris negotis intereſſe
poteſt, ſi per hoc non impediatur officium diſtipline ſu: ali-
ter non de hoc plene habes gloſfrant.A -r - --.-..
lJ Mulirem que a pro alio agere non poteſt, niſi pro parenti-
bus ſi morbus, aut aœtas cos impediat, nec ſit qui corum nomine
agat: ve ffe procur l ſœmina. ACCVRS. ADDIT1O. Mater
tamen non admittererur pro filio minore, etiam ad defenden-
dum, niſi in cauſa aprellationis & eſt ratio, quia eſt maioris
riudicij, quam principalis. Angel. 1-2....... m1. 12
ne ve pleopar put n pare niſ pro cornr bude ſe
cau-l ii, quæ eſt contra, ſecundum Ioan. Aprrro. Die, quod in
iſto caſu dicitur defendere cauſam propriã pro ſuo intereſſe: ve
b.jj

a Muller pre
parẽdbus an,
& quomode
agat.
 
Annotationen