Universitätsbibliothek HeidelbergUniversitätsbibliothek Heidelberg
Metadaten

Iustinianus <Imperium Byzantinum, Imperator, I.>
Corpus Ivris Civilis Ivstinianei (Band 5,2): Institutionum, Sive Primorvm Totivs Ivrisprudentiae Elementorum Libri Quatvor: Omnia à mendis quàm accuratissimè repurgata, atque vindicata — Lyon, 1627

DOI Seite / Zitierlink: 
https://doi.org/10.11588/diglit.2602#0313
Überblick
loading ...
Faksimile
0.5
1 cm
facsimile
Vollansicht
OCR-Volltext
583 Inſtitutionum Imperialium Liber iiij. 584

diuidundo iudex, ſieut in iudicio familiæ erciſcundæ: quia ſci-
licet aliqui quibus plures res ſunt communes, intendant iudi-
cium communi diuidundointer ſe, deber iudex, ſi plures res
ſint communes, vni vnam, alteri alteram adiudicare. Si autem
de vna re agant qua commodé diuidi poſſit; eam diuidere de-
bet, & vni vnam par-
tem, & alteri alteram
partem adiudicare. Et ſi
ars vni aſſignata me-
lior ſit, quam altera qua
alteri aſſignatur, tunc
debet iudex eù cui me-
liorem partem aſſigna-
uit, alteri in quadã ſum-
ma pecuniæ, ſecundûm
quod ſibi viſum fuerit,
condemnare. Si autem
res commode diuidi
non poſſit, tune poterit
iuder eam totam adiu-
dicare vni, & eum alteri
in certa ſumma pecu-
niæ condemnare hoc di-
eit.
a JEadem interueniunt.
ſevt fiat adiudicatio re-
rum, & pecuniæ:vt ſupr.
cod S ſi familia. aut circa
damna data in rebus: vt
ſupr o S proxi & ffcom-
muni diuid liy & i.
1 Poſſe facere b Non poſſit. Nonon a
id non vie poſſe fieri, quod ſine

mur, quod nõ l1.
Mimusniſs commoditate fr; vt hie.

Emnom & ſe de verb, ſign lmpos
Proculo. Ité nota, cor-

b Corpus eſt pus aliud diuiduum,
duplex. ve fundus qui diuiditur
ſecundûm voluntatem
patrisfa. viff. de leg. l.j.
quod in rerum natura.S.
j. Aliud indiuiduum, vt
omo: vt hic, & ff. de
vſucap. l.rerum mixtura.
im princ.
Si finium regidorum.)
CASVS. Iam vidiſtis
offic. iudie. circa iudi-
cium famil. erciſcun. &
communi diuidundo:
modô videatis, quali-
ter ſe debet habere iu-
dex in iudicio finium regundorum: ſcil coram quo eſt con-
trouerſia. Et dicit luſtin quod iudex in iſto caſu debet inſpicere
an neceſſaria ſit adiudicatio: quod contingit in vno caſu: vide-
licet quando fines in tali loco erant poſiti, quod propter loci
naturam ſapius fit contentio ſuper terminis: veluti ſi locus
fuerit humidus, vel morboſus. Debet enim iudex tunc iu alio
loco firmo, & ſolido ponere fines, ita quod ampliûs ſuper fini-
bus non poſſit eſſe contentio: & ita ex agro alterius partem ali-
quam adiudicare alteri, & eum cui de alterius agropartem ad-
iudicauerit, in certa ſumma pecunie condemnare. Et ſum in
verſic. Eo quoque nomine. Scire debes, quod in iudicio finium re-
gundorum, ſi cirea fines aliquid malitiose fecerit, criminaliter
poteſt conueniri Proprer contumaciam etiam debet quis in iu-
adid agimus, dicio iſto condemnari quantum viſum fucrit iudicanti: veluti ſi
vr agris confi- iudex iuſſit agros menſurari, vt fines ponantur: & aliquos agros
nibus termini metiri non fuerit paſſus, & ſum in verſi. Quod autem iſtis. Iam
tonanur., vidiſtis, quod in itis iuaieii dupieih fan ereiſe commoni di-
de iniu reg n iffniun regun. ſape illud quod erat vnius, adiudicatur alteri,
n agitur pro & alter in quadan ſumma pecunie condemnatur: modo ſcire
2di. vieinis debetis, quod quicquid in iu liciis iſtis alicui adiudicatur incon-
e Finiu regu- tinenti fit illius cui adindicatur. h d Franc.
dommoiudiu e Si ſniitn regnairaniortmn quo e iudicin agieur, veagris conſi-
pro domo in nibus termini ponantur, ſedl l’ pro domibus vicinis hoc iudicio
pradio ruſtico non agitur.Si autem ſit domus in prædium ruſticum, agitur
vtili finium regundorum, non directa: vt ff fin regun l. i in princ.

pecunia condemnabit. Si verô vna
res ſit qua diuiſionem non recipiat,
adiudicabitur vni in ſolidum, qui
condemnabitur conſocio in pecu-
nia. Aretinus.
5J Eadem interueniunta, &
ſi communi diuidundo de plu-
ribus rebus actú ſit. Quôd ſi de
vna re, veluti de fundo, ſi quidẽ
iſte fundus cõmode regionibus
diuiſionem recipiat, partes eius
ſingulis adiudicare debet. & ſi
vnius pars prægrauare videbi-
tur, in inuicem certa pecunia al-
teri condemnandus eſt. Quod ſi
commode diuidi non poſſitb,
veluti ſi homo forte, aut mulus
erit, de quo actum ſit; tunc totus
vni adiudicandus eſt; & is inui-
cem alteri certa pecunia con-
demnandus eſt.

In finium regundorum iudicio
tunc licet iudici ab antiquis agro-
rum finibus recedere, cum euiden-
tioribus modis, quam hactenus
fuiſſent, nunc diſtingui nequeant:
quo caſu partem ex alterius agro
alteri adiudicabit: & eundem al-
teri certa pecunia condemnabit. In
hoc quoque iudicio tiam verti-
tur, vt ſi quis circa fines malitiosé
quicquã geſſerit, vel metiri agros
paſſus non fuerit puniẽdus ſit.
6.J Si finium regundorum c
actum fuerit, diſpicere d debet

e Finiã regû-
dorum iudicio

poſita. IL..
F Pœna ter- & l. ſed & loci Sfin.
minales lapi-d Diſpicere. hoc ſcilicet quod ſequitur, ſi euidentioribus. &
des fuants, dIDiſpicere. hoc ſcilicet quod ſequitur, ſi euidentioribus, &c.

D Ve J Adiudicatio. facit fininm regund. l’i. Sfin, & liy & iij in
criminalis. principio..1.
Actio ciui-f Furatus eſt Adr quid damnabitur? Reſp quanti in litem
is per crimi- iurauerit actor. Poteſt etiamcriminaliter puniri in quinquagin-
nalen nuus a aureis ex lege agraria, pro qualibet vice, qua applicatur fi-
litur, quoes ſeovt ff de ter.mo l’agraria. Nec ciuilis tollitur per criminalem:
cùm 6 ad rei perſecutionem altera detur:vr C.quando ciui. actio.

eatum altera
tei perſecu z T....
praiu crimiljj niſi interim donec altera exerceretur: vt ff-dé pu-
bli iudi l.is qui.

tionem conti-
net.

tem. AccvRS.

ſuum ad mandatum iudicis
puniri. ARETIN.

iudex, an neceſſaria ſit adiudi-
catio : qu ſanè vno caſu ne-
ceſſaria eſt, ſi euidentioribus fi-
nibus diſtingui agros commo-
dius ſit, quàm olimfuiſſent di-
ſtincti. Nam tunc neceſſe eſt ex
alterius agro partem aliquam al-
terius agri domino adiudicari,
quo caſu cõueniens eſt, vt is al-
teri certa pecunia debeat con-
demnari. Eo quoq;, nomine cõ-
demnandus eſt quiſque hoc iu-
dicio, quod forte circa fines ali-
quid malitiose commiſit: verbi
gratia, quia lapides finales fura-
tus eſt f, vel arbores finales ex-
cidit. Contumaciæ quoque no-
mine quiſque iudicio condẽna-
turs, veluti ſi quis iubẽte iudi-
ce metirihagros paſſus nõ fuerit.
7. Quod auté iſtis iudiciis a¬
licui adiudicatu fuerit, id ſtatim
eius fit i cui adiudicatum eſt.

DE PVBLICIS IVDICIIS.
TITVLVS XVIII.
Iudicia ex edictis publicis deſcẽ-
dentia in multis ab actionib. diffe-
rut. Et quia vnicuique permittitur
accuſatio, ideo dicuntur publica:
quoru pœna aliquando eſt corpora-
lis, aliquando irrogat infamiam
cum pœna pecuniaria. Aret.

de cond. indeb. l. Iulianus. quia illud

Vblica iudicia neque per
actiones hordinantur, ne-

l. aa ver. d

h J Metiri. Nota, quod ille qui non patitur metiri fundi
,vt contumax & inobediens por

g J Condemnatur. ſcilicet ad intereſſe delato iureurando in li.

lum a Pena con-
teſt tumacis, ne-

lue parientis

is Eius ſie. Not ex bundun ſuun

ſententia iudicis domi-
nium transferri,
in miſſione quæ

de acquiren poſſeſſl iujS.
an Cſt ſi reſſſliti&
agatur li, in fi & f com-
muni diuid. l. ſed ſi res.
qu ſie accipe, ſi fuerit
facta miſſio per ipſuim
prtorem. Nam ſola
ſententia non facit do-
minum, ſed traditi: ve

metiri, arbi-
traria eſ.
ſic eſt b Sétentia ſe.
fit ex cuta miſſione,
ſecundo decreto: vt . & ſecunae

ſecundi
decretu tranſ.
ferunt, donmi-
nium,

Cod de pactraditin. &

ſuprà de rerum diui. 5 per
traditinem. &f de ac-
quir poſſeſſl. Sed
quid in rei vind. ſi res
eſt aliena, & mea pro-
nuncietur, & ex ea cau-
ſa mihi traditur? Reſp.
idem. cum enim Publi-
ciana mihidetur, quan-
do à domino mihi adiu-
dicatur, & traditur: viff.
de Publ. l iij in fin. ergo
vbi dominus eſt, debet
ex ſententia, traditione
me dominum facere: vt
ff.de Publ. l quacumque.
Prterea lex videtur ex-
preſſa: vt ff de procur.l.
Pomponius. S ſed & is. &
ff de except. rei iudie. l ſi
interin fin. 5 Nec obſt.
quod ibi ſit error, ex
quo videatur dominium
non tranſire, quia hic er-
ror iam reprobari non
poteſt, iudicis ſenten-
tia purgatus, a qua non
fuit appellatum. JItem
nec obſtat, quod ſen-
tentia lata in actione
perſonali reo abſoluto
remanet debitor: ve ff.
habet locum in obliga-

tione, qu eſt res incorporalis: hîc autem dicimus de domi-
nio rei corporalis, quod facile, & prorſus poteſt ſeparari
ab vno, & aliis dari: ſed non ſic in incorporali: vt ff pro ſocio.

DE PVBLICISI

minalia, ſcilicet circa priuata delicta, vt

accuſationibus, ſiue iudiciis.

VDICIIS.

Quia ciuilia iudicia dicta ſunt vſque hue, & etiam quadam cri-
S.in principio huius quar-
ti libri vſque ad titulum de actionbus: ides nunc ponit de publicis

Vblica.) Totus iſte titulus diuiditur in quatuor partes.
Primo ponit, quod publiea iudicia non habent conformi-

tatem cum priuatis. Secundô, vnde dicta ſunt publica iudicia.
Tertiô ponit in genere quæ penaſit in publicis iudicis. Quar-
tô ſigillatim demonſtrat publica iudicia, & pœnas vniuſcuiuſ-
que. Secunda ibi, Publica autem dicta. Tertia ibi, Publicorum iu-
diciorum. Quarta ibi, Publica autem iudiciaCAs vs. Quaſiui à
legislatore vrrûm publica iudicia, id eſt, publica crimina ordi-

quibus dictum eſt. Et ipſe reſpondet, & dicit: Chariſſimi, ſci-
re debetis, quod alio modo inſtituuntur, & alio modoexercen-
tur publica iudicia, quam actiones. Et dicit aliquis: Domine,

nentur, & conſtituantur, ſeu exerceantur per ciuiles actiones de ſu

quare dicuntur publica iudicia? Frater (dicit ipſe) propter hoc.
quia cuilibet de populo datur eorum executio:
gendum eſt, dum tamen ſit habilis ad accuſandum. & ¬
verſic. Publicorum, &c. Scire debetis, quod publicorum iudicio-

& hoc intelli-
& ſum in

rum quadam ſunt capitalia, & quædam non capitalia. Capitalia

dicuntur illa per que infligitur mors,

vel exilium perperuum,

vel ignis, & aquæ interdictio, vel in metallum damnatio l’ubli-

ca autem & non capitalia ſunt, qua
damno pecuniario. Franc.

JNeque per actiones. imô per accuſationes. ADDITI
Nota quod actin ſignificat ad vtilitatem

irrogant infamiam cum

O.
partis priuate, &
ciuiliter,

e Demi um
rei corporalis
facilins perdi-
tur, quam in-
corporalis.
d Adde huic
Gloſſa aliam
contrariam in
lexceptio. ff. de
except rei tudic.
quan ſequitur
Iacob. & Petr.
de Bel. Perl.3.
5 ſubttiuu. ffde
cond obeau Sed
glohãc appro-
hat hic Bal.ex
ſententia Bar-
to. in l. Pompe-
nis. J. ſi tuſi.
ff de acy, poiiſ-
idque per re-
ponſ Glo, quà
reddit de .
ad-
de ſpecié hu-
ius gleſſe de-
ciſam per An-
then, rei iu eſte,
pro huas glonl-
ſtatulibSjffde
fatulib.
 
Annotationen