DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.70215#0086
76 N EDERLANDSCHE
1612. De andere zyde heeft geene verbeelding, maar alleen dit opschrift:
CIO 10 CXII, INDUCIARum IIIL
SENATUS CoNSULTO.
IN JAAR >612. T PIERDE DES BESTANDS.
OP RAADSBESLUIT.
Om Koning Jakob van Engeland genoe-
gen te geven, wierdt Vorstius door de Staa-
ten van Holland gelast zyne (1) reeds ge-
daane verantwoording met den eerste zoo
in de Duytsche als Latynsche spraake over
te leveren, en op alle boeken en geschrif-
ten, die zoo in als buyten 't Land reeds
waaren, en binnen driemaanden nog Ron-
den te worden uytgegeeven, eene nette,
QResoi. klaare en oprechte (2) verantwoording te
'"'hT doen; en tot wederzeggens toe van zyn
van 2i ° ° leeraarampt, behoudende echter zyne wed-
F°M den, geschort te blyven: met volle vry-
161Ó0I. heyd nogtans van zyn verblyfalom, doch
buyten 's Graavenhaage en Leyde, in den
Lande ongestoord te moogen houden. Se-
dert wierdt ook op 't sterk aandringen van
Oldenbarneveld de Kerkordening, die door
de Staaten van Holland in hetjaar vyftien-
honderdeenennegentig wel ontworpen ,
doch, gelyk verhaald is, niet doorgedron-
(„ResoL gen was, als by voorraad (3) en tot nader
vanHoii" orde, in dit jaar tot geen kleyn ongenoe-
van i2 gen van sommigen ingevoerd. Welke voor-
JoAug'gaaven' dat men door den weg dier orde-
lóix.toi. ninge (4) zoude trachten den Godsdienst
22. aan- te veranderen. Hiertegens verklaarden de
(4) Brandt Staaten of de meesten hunner Leden, dat
Hist.der a| van 7t begin der Geloofshervorminge
ILdeX verschcydenheyd van gevoelen noopende
pag.iji- de Godlyke voorschikking onder de Her-
vormde Godsgeleerden en Leeraars hier te
Lande geweest was: en dat het maaken
t^Me^™ van kerkelyke wetten van het begin des
mor. IV. oorlogs verstaan was de Hooge Overheyd
boek, sol. toe te koomen. Ja om nog meer deeze be-
(6) Resol. tigting tegens te gaan , zag men op den
der Ge~ naam der Algemeene Staaten een zeer streng
Ra'ad"° plakaat tegens de (ƒ) Roomschen, den ze-
vanHoil. venentwintigsten van Lentemaand , uyt-
ló^fol. komen, inhoudende eenige orde tegens de
103,104 inkomende Jesuyten, geordende (6) Pries-
cn 105.
ters en Monniken; met verbod aan de in-
ty) Brandt
Hist. der
Reform.
II. deel,
pag. 168.
gezeetenen van zich by eede of anderszins
te verbinden tot voorstand van de magt
des Pauzen van ongeoorloofde vergaderin-
gen te houden, of geldverzamelingen te
doen. Want in deezen tyd liep 'er door
's Graavenhaage niet alleen een gerucht,
dat men te Haarlem by de Roomsgezinden
veele wapenen, om zich meester te maa-
ken, gevonden had; maar op eenen Bid-
dag liet zich zeker Predikant, in de groote
kerk preekende, ontvallen ; dat'er te vree-
zen was, dat de 'Papioen weleens mogten
meefler worden : door welk zeggen, en
het onverwachte gestommel van eenen Raa-
penden en daardoor omtuymelenden jon-
gen, de vergaderde menigte, zoo groote
vrees beving, dat zy schielyk van haare
plaats op-en met een verbaazend geroep
overhoop vloog, en Roelen, banken en
stooven omstootende, ja huyken, moffen
en boeken van zich werpende om 't zeerst
naar de kerkdeur om lyfsberging liep : mids
men elkanderen dietsmaakte, dat men
aan de andere zyde begost dood te ssaan.
De deur ondertussehen door den drang ent
stommelen toegeraakt zynde,vermeerderde
de vrees , vermids (7) die van binnen de
zelve door de Roomschen bezet waan-
den, en die buyten Ronden, uyt den op-
gaanden jammerkreet den gewaanden
moord vaststellende, den burger te wapen
riepen. Uyt welk voorval men kan af-
meeten hoezeer de gemoederen door de
tweedragt, als of men (8) den Room-
schen Godsdienst weder wilde invoe-
ren, aan 't zieden geraakt waaren. Om
welk wangevoelen tegens te gaan, en
de verloore eendragt in de gemoede-
ren der ontruste gemeente te herstel-
len, dees legpenning in dit jaar gemunt
is.
(7) Brandt
Hist. der
Reform.
II.deel,
pag. 179-
(8) Resol.
der Staat,
van Hoil.
van i tot
23 Mey
1613. fol.
27.
Onder den Hollandschen Leeuw, die boven in den rand staat, houden twee gestrengelde rech-
terhanden eenen bundel van zeven pylen; binnen dit omschrift:
CON-
1612. De andere zyde heeft geene verbeelding, maar alleen dit opschrift:
CIO 10 CXII, INDUCIARum IIIL
SENATUS CoNSULTO.
IN JAAR >612. T PIERDE DES BESTANDS.
OP RAADSBESLUIT.
Om Koning Jakob van Engeland genoe-
gen te geven, wierdt Vorstius door de Staa-
ten van Holland gelast zyne (1) reeds ge-
daane verantwoording met den eerste zoo
in de Duytsche als Latynsche spraake over
te leveren, en op alle boeken en geschrif-
ten, die zoo in als buyten 't Land reeds
waaren, en binnen driemaanden nog Ron-
den te worden uytgegeeven, eene nette,
QResoi. klaare en oprechte (2) verantwoording te
'"'hT doen; en tot wederzeggens toe van zyn
van 2i ° ° leeraarampt, behoudende echter zyne wed-
F°M den, geschort te blyven: met volle vry-
161Ó0I. heyd nogtans van zyn verblyfalom, doch
buyten 's Graavenhaage en Leyde, in den
Lande ongestoord te moogen houden. Se-
dert wierdt ook op 't sterk aandringen van
Oldenbarneveld de Kerkordening, die door
de Staaten van Holland in hetjaar vyftien-
honderdeenennegentig wel ontworpen ,
doch, gelyk verhaald is, niet doorgedron-
(„ResoL gen was, als by voorraad (3) en tot nader
vanHoii" orde, in dit jaar tot geen kleyn ongenoe-
van i2 gen van sommigen ingevoerd. Welke voor-
JoAug'gaaven' dat men door den weg dier orde-
lóix.toi. ninge (4) zoude trachten den Godsdienst
22. aan- te veranderen. Hiertegens verklaarden de
(4) Brandt Staaten of de meesten hunner Leden, dat
Hist.der a| van 7t begin der Geloofshervorminge
ILdeX verschcydenheyd van gevoelen noopende
pag.iji- de Godlyke voorschikking onder de Her-
vormde Godsgeleerden en Leeraars hier te
Lande geweest was: en dat het maaken
t^Me^™ van kerkelyke wetten van het begin des
mor. IV. oorlogs verstaan was de Hooge Overheyd
boek, sol. toe te koomen. Ja om nog meer deeze be-
(6) Resol. tigting tegens te gaan , zag men op den
der Ge~ naam der Algemeene Staaten een zeer streng
Ra'ad"° plakaat tegens de (ƒ) Roomschen, den ze-
vanHoil. venentwintigsten van Lentemaand , uyt-
ló^fol. komen, inhoudende eenige orde tegens de
103,104 inkomende Jesuyten, geordende (6) Pries-
cn 105.
ters en Monniken; met verbod aan de in-
ty) Brandt
Hist. der
Reform.
II. deel,
pag. 168.
gezeetenen van zich by eede of anderszins
te verbinden tot voorstand van de magt
des Pauzen van ongeoorloofde vergaderin-
gen te houden, of geldverzamelingen te
doen. Want in deezen tyd liep 'er door
's Graavenhaage niet alleen een gerucht,
dat men te Haarlem by de Roomsgezinden
veele wapenen, om zich meester te maa-
ken, gevonden had; maar op eenen Bid-
dag liet zich zeker Predikant, in de groote
kerk preekende, ontvallen ; dat'er te vree-
zen was, dat de 'Papioen weleens mogten
meefler worden : door welk zeggen, en
het onverwachte gestommel van eenen Raa-
penden en daardoor omtuymelenden jon-
gen, de vergaderde menigte, zoo groote
vrees beving, dat zy schielyk van haare
plaats op-en met een verbaazend geroep
overhoop vloog, en Roelen, banken en
stooven omstootende, ja huyken, moffen
en boeken van zich werpende om 't zeerst
naar de kerkdeur om lyfsberging liep : mids
men elkanderen dietsmaakte, dat men
aan de andere zyde begost dood te ssaan.
De deur ondertussehen door den drang ent
stommelen toegeraakt zynde,vermeerderde
de vrees , vermids (7) die van binnen de
zelve door de Roomschen bezet waan-
den, en die buyten Ronden, uyt den op-
gaanden jammerkreet den gewaanden
moord vaststellende, den burger te wapen
riepen. Uyt welk voorval men kan af-
meeten hoezeer de gemoederen door de
tweedragt, als of men (8) den Room-
schen Godsdienst weder wilde invoe-
ren, aan 't zieden geraakt waaren. Om
welk wangevoelen tegens te gaan, en
de verloore eendragt in de gemoede-
ren der ontruste gemeente te herstel-
len, dees legpenning in dit jaar gemunt
is.
(7) Brandt
Hist. der
Reform.
II.deel,
pag. 179-
(8) Resol.
der Staat,
van Hoil.
van i tot
23 Mey
1613. fol.
27.
Onder den Hollandschen Leeuw, die boven in den rand staat, houden twee gestrengelde rech-
terhanden eenen bundel van zeven pylen; binnen dit omschrift:
CON-