Universitätsbibliothek HeidelbergUniversitätsbibliothek Heidelberg
Metadaten

Lorentz, Stanisław; Rottermund, Andrzej; Białoskórski, Henryk [Oth.]
Klasycyzm w Polsce — Warszawa, 1984

DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.33351#0044
Overview
Facsimile
0.5
1 cm
facsimile
Scroll
OCR fulltext
który przez pierwszych kilka lat panowania Stanisława Augusta cieszył się jego zaufaniem
w sprawach sztuki, Bacciarelli odgrywa na królewskim dworze artystycznym naczelną rolę -
nie tylko faktycznie, ale z czasem i formalnie, obejmując w roku 1777 główne stanowisko
w Komisji Budowli Królewskich, otrzymując tytuł Dyrektora Sztuk Pięknych w roku 1784,
a w 1786-Dyrektora Generalnego pracowni, budowli, cegielni, parków, ogrodów i in.
Był człowiekiem najbliższym królowi, o pokrewnym guście i podobnym pojmowaniu sztuki.
Bacciarelli miał pewien wpływ na formowanie się Galerii Obrazów i Gabinetu Rycin, któ-
rego zbiory interesowały go tym bardziej, że z rycin nieraz czerpał inspiracje do swych kom-
pozycji, do układu fragmentów obrazów, do realiów. Jak szeroko artysta korzystał ze szty-
chowanych wzorców jako materiałów pomocniczych, świadczy wykaz z roku 1783, wymie-
niający przeszło 1000 sztychów ze zbiorów królewskich, które znajdowały się wtedy w jego
pracowni.
Charakteryzując dorobek artystyczny Bacciarellego najpierw wymienić należy wielki jego
wkład w kompozycję pięknych wnętrz stanisławowskich apartamentów na Zamku Królew-
skim. Byłoby niesłuszne powiedzieć, że zostały one udekorowane dziełami Bacciarellego lub
że je tam zawieszono, bo obrazy Bacciarellego stanowiły integralny składnik kompozycji
wnętrz, były pomyślane razem z architekturą i dekoracją rzeźbiarską. Najdobitniej wyraziło
się to w Gabinecie Marmurowym i Sali Rycerskiej, ale było tak też i w Pokoju Audiencjonal-
nym Starym, w Sypialni Króla i w wielkiej Sali Balowej.
Po roku 1786 nie podejmowano już większych prac na Zamku, dane jednak było Baccia-
rellemu stworzyć jedno jeszcze wnętrze, w którym jego obrazy odgrywały dominującą rolę.
Sala taka - jak już wspomniano - powstała w Łazienkach i od tematów przedstawionych
w obrazach Bacciarellego nazwana została Salą Salomona.
Zespół obrazów w Sali Salomona stanowił całość; były one doskonale ze sobą związane
i zharmonizowane z wnętrzem. Jest to wybitne osiągnięcie Bacciarellego, który stworzył
oryginalną całość. Wprawdzie odnajdujemy tu świadectwa jego eklektyzmu w zapożyczo-
nych pomysłach i motywach, ale koncepcja całości jest jego własna, a wiele portretów oso-
bistości związanych z królem, które służyły jako modele, należy do najwybitniejszych dzieł
artysty. To obrazy klasycystyczne, powstałe w tradycjach renesansu, malarzy szkoły boloń-
skiej i klasycystów francuskich XVII wieku, owiane jeszcze urokiem sztuki rokokowej.
Po ukończeniu w roku 1793 Sali Salomona Bacciarelli rozpoczyna cztery tonda, które
miały być umieszczone w kopule sąsiedniej Rotundy. Namalowane w latach 1793-1795
po raz ostatni przedstawiają motyw personifikacji zalet idealnego monarchy.
Twórczości Bacciarellego dla Zamku i Łazienek, będącej realizacją dyrektyw i pomysłów
króla, wypełniającej ważne zadania polityczno-społeczne, poświęcono tu dużo miejsca. Było
to niezbędne, by wyjaśnić charakter i rolę tych zespołów malarskich, które wraz z architek-
turą i rzeźbą złożyły się na stworzenie dwóch głównych ośrodków życia kulturalnego w Polsce
wieku Oświecenia.
Właściwą sferą działalności malarskiej Bacciarellego były portrety malowane z natury i w tej
dziedzinie osiągnął najlepsze rezultaty artystyczne.
Jego malarstwo ukształtowało się w Dreźnie, które w XVIII wieku nie było ośrodkiem
rodzimej sztuki saskiej, lecz jednym z kosmopolitycznych ognisk sztuki europejskiej, gdzie
obok Włochów dominowali Francuzi. Jako portrecista Bacciarelli zawdzięcza najwięcej
sztuce francuskiej i był tego zupełnie świadomy. Z Polską zetknął się w latach 1756-1764
i wtedy już nawiązał kontakt z rodziną Poniatowskich, której przedstawicieli i przedstawi-
cielki portretował w tamtych latach. Jak silny był wpływ malarstwa francuskiego na Baccia-
rellego jako portrecistę-świadczą liczne wizerunki jego pędzla, w których odnajdujemy
echa sztuki portretowej Nattiera, Maurice Quentina de la Tour czy Franęois Bouchera.
Co jednak bardzo interesujące i ważne - w portretach męskich Bacciarellego, od pierwszych

40
 
Annotationen