DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.53643#0153
377 * ... Synodus I
ANNO tus : mater autem ecdesia.cujus sunt filii ca-
CHRISTI tholici univerii . Secundum est , 'typn occides ;
1^.65. in quo expiicite inhibetur omnis iljicita ajicujus
person® interemtio , constnsu, verbo , opere,
vel favore : Implicite vero omnis injusta perso-
n» laesio inhibetur : Spiritiialiter etiam occi-
dunt qui non reficiunt indigentes. Similiter oc-
cidunt qui detrahunt , vel qui innocentes op-
primunt & confundunt . Tertium mandatum
est, TSIpn moechaberis ; in quo expiicite inhibe-
tur adulterium: implicite vero fornicatio, quia
expiicite inhibetur in Deuteronomio xxiir. ca-
pitulo ; nbi dicitur non erit meretrix de silia·*
bus Israel , neque scortator de silii* Israelis » In-
hibetur etiam in eodem mandato omnis con-
jundio viri & mulieris , quoniam bona matri-
jnonsi non excusant : Omnis etiam voluntaria
pollutio quocumque modo aliter studiosetevo-
luntaria procurata . Quartum mandatum est
non sacies surtum ; quo expiicite prohibetur
clandestina contra&atio , rei alienae diminu-
tio : Implicite vero omnis injuriosa , seu per
fraudem, {eu per u suram, seu per violentiam,
seu per metum rei ulurpatip alienae Quintum
mandatum est , non loquare contra proximum
tuum salsum tesiimonium ; in quo expiicite pro-,
hibetur falla testificatio contra indignum ad
merita promovendum: In hoc etiam mandato
omne mendacium , praecipue pernjciosum con-
demnatur „ Sextum mandatum , non concupifces
domum proximi tui . ♦,.. cum ejus injuria . In
quo mand-^o expiicite inhibetur cupiditas pos-
lelsionis immobilis catholici praecipue cujuscum-
que , Septimum mandatum est , non desidera-
bis uxorem proximi tui , nec ejus servam , nec
ancillam , nec asinum , nec omnia qua illius
sunt : Jn quibus omnis cupiditas possessionis
alienae quantum ad res mobiles condemnatur,
His autem mandatis duo superaddidit evan-
gelium j icilicet dile&ionem Dei & proximi :
Deum diligit qui praedida mandata ex amore ,
non ex timore principaliter custodit ; proxi-
mum autem debet quilibet diligere sicut semet-
ipsum ; ubi hoc...,sicut non dicit »qualita-
tem sed.,.. ut videlicet diligas proximum tuum
ad quod teipsum , hoc est ad bonum , non ad
malum j & quomodd teipsum , hoc est spiri-
tualiter non carnaliter , secundum quod carna-
liter vitium dicitur . Item quantum teipsum ,
hoc est in prosperitate & adversitate , sanita-
te & infirmitate : Item teipsum respcChi tem-
poralium pro tanto ut plus diligas proximi tui
animam , seu animat salutem aeternam, quam
tuam vitam propriam temporalem , sicut ani-
mae tu® vitam debes praeponere, vitae carnis
tu® : Item qualiter teipium , ut videlicet omni
homini in necessitate subvenias , sicut tibi vel-
les in necessitate subveniri ; & haec omnia in-
telliguntur cum dicitur , Dilides proximum tunrn
ficut teipsum . . .
Sex autem opera misericordi® ex Matthaei
evangelio patefiunt ; quae sunt pascere sameli-
cum , potare sitibundum ; hospitio precipere pere-
grinum J veftire nudum j visitare insirmum : con-
slari carceri mancipatum > septimum vero ex
Tobia colligitur , quod est sepelire corpora mor-
tuorum . ......
Septem sunt peccata capitalia, videlicet. Su-
perbia ; invidia; ira 5 acedia ; avaritia; gula; <7*
luxuria: Et est superbia amor propri® excellen-
tiae , de qua oriuntur jadantia , ostentatio ,
hypocritis , schismata, & similia · Invidia est
felicitatis alien® odium , de qua oriuntur dc-
IBORACENSIS, mnniucus iv.
A tradio , murmuratio ·, dilsensio , perversa ju- anno
dicia , & similia . Ira est appetitus vindiit® CHRlstl
& nocumenti alieni * qu® cum perseverat , in
corde fit odium $ de qua oriuntur persequu-
tiones vgrborum , & fadorum , plag® , ho-
micidia , & similia » Acedia est r®dium boni
spiritualis , ex quo homo nec in Deo nec in
divinis laudibus delectat j ex qua sequuntur
ignavia , pnsiljaoimitas , desppratio, & simi-
lia . Avaritia est immoderatus amor mobilium
vel immobilium assluentiae , vel illicite acqui-
rendo , vel illicite detinendo ; ex qua oriun-
tur fraus , furtum , sprtilegia. , sacrjlcgia ,
simonia , & omne turpe lucrum . Gula est.
immoderatus amor delegationis secundum gu-
B stum in cibo & potu , in qua a quautipliciter a^*x«»quan.
peccatur , icilicet in tempore > quando come-
ditur nimis mane aut nimis tarde vel nimis as-
sidue ; in qualitate , cum qu®runtur cibaria
delicata ; item in quantitate quando nimis co-
meditur vel bibitur , quod est vilissitnum ge-
nus gul®, & est nimium in cibo & potu quan-
do corpus aggravat » vel quando impedit sen-
sum interiorem aut exteriorem , seu quando 1«-
dit corporis sanitatem : item aviditate , seu
voracitate , & ultimo in curiosa & exquisita
alimentorum praeparatione ad gul® delicias ex-
citandnn ; qu® quamquam continentur jn hoc
versu , Pr®propere , laute.'* ardenter , « yt nimis
studiose , Luxuria vero , non oportet notifi- « orbem. ’
C care , cujus infamia " earumdem inficit unu
yersum .
Septem vero virtutes principales sunt, sides ,
spes , & caritas , qu® ad Deum pertinent &
idcirco theologic® appellantur , prudentia , ju-
stitia , temperantia &■ fortitudo , per quas ad
seipsum 8c proximum homo ordinatur ; & est
adus prudenti» bonum eligere j actus justiti®
rede racere ; aftus temperanti® , non obedire
deliciis j a&us fortitudinis non dimittere bo-
num agendum pro angustiis vel molejliis qui-
buseumque * Et dicuntur esse qu«ituor virtutes
cardinales , hoc est principales, quia istis qua-
tuor plures ali® sunt subjed® , de. quibus qua-
tuor simplicibus laboramus ad prahens , amplius
D nec tradamus.
Septem sunt grati® sacramenta, quorum dis-
pensatores ecc/csi® sunt praelati , quorum- » quorum
cumque ab omnibus debent recipi Christianis ·, quaque
utpote baptismus , confirmatio , poenitentia »
«ucharistia , suo cempore cxtrema-un$io, qu®
tantum illis dari debet qui gravis infirmitatis
indiciis videntur mortis appropinquare pericu-
Jis , quibus omnino sieri potest detur , dum
sint compotes mentis & rationis , Et si contin-
gat eis phreneii , vel quacumque alienatione
mentis laborare , si ante alienationem erant
de sua salute solliciti consulimus nihilominus
eis hoc sacramentum fiducialiter ministretur :
Credimus enim & experimento didicimus quan-
g tumcumque phrenetico si tamen sit pr»destina-
tionis filius ipsius suseeptionem vel ad haben-
dum dilucidum intervallum, vel saltem ad spi-
rituale gaudium sive commodum , utpote ad
augmentum grati® , profuturum .
Sunt etiam alia duo sacramenta, ordo & ma-
trimonium , quorum primum,.,.., convenit,
secundum vero novi tcstamenti tempore solum
convenit in per.tamen per ipsum ex vi sa-
cramenti credimus largiri gratiam > si sincerc
animo contrahatur ,
Quamquam exsolventibus bene decimas Deus
frugum omnium abundantiam & possessionum
uber·
ANNO tus : mater autem ecdesia.cujus sunt filii ca-
CHRISTI tholici univerii . Secundum est , 'typn occides ;
1^.65. in quo expiicite inhibetur omnis iljicita ajicujus
person® interemtio , constnsu, verbo , opere,
vel favore : Implicite vero omnis injusta perso-
n» laesio inhibetur : Spiritiialiter etiam occi-
dunt qui non reficiunt indigentes. Similiter oc-
cidunt qui detrahunt , vel qui innocentes op-
primunt & confundunt . Tertium mandatum
est, TSIpn moechaberis ; in quo expiicite inhibe-
tur adulterium: implicite vero fornicatio, quia
expiicite inhibetur in Deuteronomio xxiir. ca-
pitulo ; nbi dicitur non erit meretrix de silia·*
bus Israel , neque scortator de silii* Israelis » In-
hibetur etiam in eodem mandato omnis con-
jundio viri & mulieris , quoniam bona matri-
jnonsi non excusant : Omnis etiam voluntaria
pollutio quocumque modo aliter studiosetevo-
luntaria procurata . Quartum mandatum est
non sacies surtum ; quo expiicite prohibetur
clandestina contra&atio , rei alienae diminu-
tio : Implicite vero omnis injuriosa , seu per
fraudem, {eu per u suram, seu per violentiam,
seu per metum rei ulurpatip alienae Quintum
mandatum est , non loquare contra proximum
tuum salsum tesiimonium ; in quo expiicite pro-,
hibetur falla testificatio contra indignum ad
merita promovendum: In hoc etiam mandato
omne mendacium , praecipue pernjciosum con-
demnatur „ Sextum mandatum , non concupifces
domum proximi tui . ♦,.. cum ejus injuria . In
quo mand-^o expiicite inhibetur cupiditas pos-
lelsionis immobilis catholici praecipue cujuscum-
que , Septimum mandatum est , non desidera-
bis uxorem proximi tui , nec ejus servam , nec
ancillam , nec asinum , nec omnia qua illius
sunt : Jn quibus omnis cupiditas possessionis
alienae quantum ad res mobiles condemnatur,
His autem mandatis duo superaddidit evan-
gelium j icilicet dile&ionem Dei & proximi :
Deum diligit qui praedida mandata ex amore ,
non ex timore principaliter custodit ; proxi-
mum autem debet quilibet diligere sicut semet-
ipsum ; ubi hoc...,sicut non dicit »qualita-
tem sed.,.. ut videlicet diligas proximum tuum
ad quod teipsum , hoc est ad bonum , non ad
malum j & quomodd teipsum , hoc est spiri-
tualiter non carnaliter , secundum quod carna-
liter vitium dicitur . Item quantum teipsum ,
hoc est in prosperitate & adversitate , sanita-
te & infirmitate : Item teipsum respcChi tem-
poralium pro tanto ut plus diligas proximi tui
animam , seu animat salutem aeternam, quam
tuam vitam propriam temporalem , sicut ani-
mae tu® vitam debes praeponere, vitae carnis
tu® : Item qualiter teipium , ut videlicet omni
homini in necessitate subvenias , sicut tibi vel-
les in necessitate subveniri ; & haec omnia in-
telliguntur cum dicitur , Dilides proximum tunrn
ficut teipsum . . .
Sex autem opera misericordi® ex Matthaei
evangelio patefiunt ; quae sunt pascere sameli-
cum , potare sitibundum ; hospitio precipere pere-
grinum J veftire nudum j visitare insirmum : con-
slari carceri mancipatum > septimum vero ex
Tobia colligitur , quod est sepelire corpora mor-
tuorum . ......
Septem sunt peccata capitalia, videlicet. Su-
perbia ; invidia; ira 5 acedia ; avaritia; gula; <7*
luxuria: Et est superbia amor propri® excellen-
tiae , de qua oriuntur jadantia , ostentatio ,
hypocritis , schismata, & similia · Invidia est
felicitatis alien® odium , de qua oriuntur dc-
IBORACENSIS, mnniucus iv.
A tradio , murmuratio ·, dilsensio , perversa ju- anno
dicia , & similia . Ira est appetitus vindiit® CHRlstl
& nocumenti alieni * qu® cum perseverat , in
corde fit odium $ de qua oriuntur persequu-
tiones vgrborum , & fadorum , plag® , ho-
micidia , & similia » Acedia est r®dium boni
spiritualis , ex quo homo nec in Deo nec in
divinis laudibus delectat j ex qua sequuntur
ignavia , pnsiljaoimitas , desppratio, & simi-
lia . Avaritia est immoderatus amor mobilium
vel immobilium assluentiae , vel illicite acqui-
rendo , vel illicite detinendo ; ex qua oriun-
tur fraus , furtum , sprtilegia. , sacrjlcgia ,
simonia , & omne turpe lucrum . Gula est.
immoderatus amor delegationis secundum gu-
B stum in cibo & potu , in qua a quautipliciter a^*x«»quan.
peccatur , icilicet in tempore > quando come-
ditur nimis mane aut nimis tarde vel nimis as-
sidue ; in qualitate , cum qu®runtur cibaria
delicata ; item in quantitate quando nimis co-
meditur vel bibitur , quod est vilissitnum ge-
nus gul®, & est nimium in cibo & potu quan-
do corpus aggravat » vel quando impedit sen-
sum interiorem aut exteriorem , seu quando 1«-
dit corporis sanitatem : item aviditate , seu
voracitate , & ultimo in curiosa & exquisita
alimentorum praeparatione ad gul® delicias ex-
citandnn ; qu® quamquam continentur jn hoc
versu , Pr®propere , laute.'* ardenter , « yt nimis
studiose , Luxuria vero , non oportet notifi- « orbem. ’
C care , cujus infamia " earumdem inficit unu
yersum .
Septem vero virtutes principales sunt, sides ,
spes , & caritas , qu® ad Deum pertinent &
idcirco theologic® appellantur , prudentia , ju-
stitia , temperantia &■ fortitudo , per quas ad
seipsum 8c proximum homo ordinatur ; & est
adus prudenti» bonum eligere j actus justiti®
rede racere ; aftus temperanti® , non obedire
deliciis j a&us fortitudinis non dimittere bo-
num agendum pro angustiis vel molejliis qui-
buseumque * Et dicuntur esse qu«ituor virtutes
cardinales , hoc est principales, quia istis qua-
tuor plures ali® sunt subjed® , de. quibus qua-
tuor simplicibus laboramus ad prahens , amplius
D nec tradamus.
Septem sunt grati® sacramenta, quorum dis-
pensatores ecc/csi® sunt praelati , quorum- » quorum
cumque ab omnibus debent recipi Christianis ·, quaque
utpote baptismus , confirmatio , poenitentia »
«ucharistia , suo cempore cxtrema-un$io, qu®
tantum illis dari debet qui gravis infirmitatis
indiciis videntur mortis appropinquare pericu-
Jis , quibus omnino sieri potest detur , dum
sint compotes mentis & rationis , Et si contin-
gat eis phreneii , vel quacumque alienatione
mentis laborare , si ante alienationem erant
de sua salute solliciti consulimus nihilominus
eis hoc sacramentum fiducialiter ministretur :
Credimus enim & experimento didicimus quan-
g tumcumque phrenetico si tamen sit pr»destina-
tionis filius ipsius suseeptionem vel ad haben-
dum dilucidum intervallum, vel saltem ad spi-
rituale gaudium sive commodum , utpote ad
augmentum grati® , profuturum .
Sunt etiam alia duo sacramenta, ordo & ma-
trimonium , quorum primum,.,.., convenit,
secundum vero novi tcstamenti tempore solum
convenit in per.tamen per ipsum ex vi sa-
cramenti credimus largiri gratiam > si sincerc
animo contrahatur ,
Quamquam exsolventibus bene decimas Deus
frugum omnium abundantiam & possessionum
uber·