DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.70214#0470
4i 6 And.Matthioli Comm.
intercedit disserentia , quod fcripserit libro xxvit. cap. v. Asslentem. funt, qui hemionion uocant. Sed equidem Ue-
rcor, ne & ipfe in error e ucrfetur. quandoquidem Diofcorides non modo utnusq; hiftoriam diuersis capitibus defcri
pfit; fed etiam asslentem nusquam, quodfciam , hemionitim appellari ait; tametfl contra Hemionitim non asslenum,
sed sslenion a quibusdam uocari tradiderit. Sed pofteaquam Hemionitidis lunata solia mihi ad memoriam reuoca-
Lunaria; mi - runt herbam illam, qu# a chymistis l v n a r i a minor,ey' ab alqs ob semen racemofwn Lunaria botryitis cognomi-
non- natur, cum eyr ipsa miris in medicamentis polleat uiribus, non pr#ter eundum duxi, quin hic de ea aliquid difsererem
ptio^v une ? (jrcuj$ Cjq pi^ta, dodrantali fere altitudine. Caule consiat fimplici, rotundo, lento, ac gracili: e cuius me-
dio in latus exit ramufculus, coft# essigie, cui silia funt utrinq; feptem annexa, lunata, crassa, sirmae^, brasiic# mari-
ti# modo. Flores profirt in fummitate caulis, oxalidis minoris infiar: femine rusi, rotundo, minutofy, in uu# modum
racematim coh#rente. Vis totius piant# mire essicax uulneribus glutinandis, item# intrinf:cis, atq± extr inferis cor- i o
poris frasturis fanandis: quare miris celebratur laudibus ad puerorum enterocoelas. Datur utilier, commodess dy-
sentericis, planta tota in pulucrem contrita. Albas uteri ssuxiones supprimit, quemadmodum er rubentes. Ferunt
equos, qui in motibus herbas depafcuntur, ubi haec copiofa prouenit, auulsis ab ea clauis,fuos firreos calceatus amit*
tere,ety ob id uulgo a nonnullis sfirra cauallo appellari. Sed perperam, meo quidem iudicio,qudd alia sit planta, qu#
ucl ab ipfo cssitlu legitime fic fuerit appellata, uel quod femen proserat ferreis equorum calceis fimile. Nlagnifaciunt
hanc quidam, praefer tim chymici, eamss pluris sirme #ftimant, quam aurum. Sed quam isti in suis uanis opinionibus
Lunaria mi- deludantur, ipfimagno s#pe fuo damno experiuntur. Fft cr aliaherba, quam aliquisimiliter Lunariamminorem
nor aha. nominant, qu# in ferobiu ripis, & aggeribus uligine madentibus ,fecus uias plerunq^ naseitur. Serpit h#c humi iun*
ceis cauliculis, cubito longioribus, clematidi illi similibus, qu# Vinea peruinca uulgo uocatur, in quibus a radice ad
fummu ex utroq; latere breuibus interftitijs silia exeunt crafiiufcula,rotuda, paruorum nummorum ffeciem refiren- * ®
tia: unde a nonnullis Nummularia difta efi. Sunt qui exiftiment,hancesse Blatinem. Verum quia Nummulari# diri#
silia pilofa non funt, fed l#uia: quia pr#terea non nafeitur infegetibus GL cultis, sed in serobium aggeribus uligi-
Hemionitidis nofts locis; ideo ijs non possum adstipulari. H#c quoq$ glutinandi, & cohibendi facultate pr#dita efi. Sed iam, ut
uir?s ex Ga. nQjiri moris efi} Hemionitidi fu# reddantur uires ex Galeno, qui eas retulit libro v i.fimpl. medie, his paucis uerbis*
Flcrnionitis fimul er adstririioncm, ej amaritudinem posiidet: quamobrem cum aceto pota lienosis auxilio eft ,
AV&uAAfr. ANTHYLLIS, CAP, CXXXVL
Anthsllis duplex est, quaedam enim lenti simillima,folijs mollibus, redis ramulis, pal-
mi altitudine: radice parua, tenui. Naseitur in salsis terris, & a sble iliustratis, non insulso gustu. 3 Q
Altera est folijs, ramulisque aiugoe similis, hirsutioribus tamen, breuioribus, & asperioribus:
flore purpureo, odoris admodum grauis: radice cichprij. Pota drachmis quatuor, urince diffi-
cultati, renibusque plurimum prodest. Tritae, vulua? pituitas emolliunt,cum rosaceo, & lade im-
politae . vulneribus medentur, Quae autem aiugoe similitudinem refert, proeter alia pota cum aceto
mulso, comitiales sanat.
Anthyllidis Primam, aut alteram AnthyUida, qu# Diofcoridis hiftori# ress ondeat, non equidem harienus in Italia re-
oonsider. uiqi: q^nqUiim non negauerim, quin ea inibi proueniat. Ruellius hanc pofteritati Salsolam uoca*
Vires ex Gal. tamfuisse tradit, quod ex ea salem sieri memori# proditium sit. Vtriusque Anthyllidis meminit Galenus libro v i.
fimplic. medicam, sic inquiens. Anthyllis duplex eft ,sed utraq$ modice deficcat, ut cn ulcera glutinet. C#teriim al- 4°
tera, eafcilicet qu# cham#pityi adsimilis eft, quadantenus fabriliorum eft partium,quam alter a? adeo ut CT comitia^
libus competat. Quin ipfa magis quam altera extergere poteft.
ANTHEM1S, CAP. CXXXVII.
Anthemidis genera tria, tantum ssore distantia: rami dodrantales, fruticosi, alis multis
concaui: tenuibus foliolis, paruis, numerolis: rotundis capitulis: ssoribus in medio aureis, forin-
secus orbiculato ambitu candidis, melinis, aut purpureis, magnitudine foliorum ruta:. Naseitur
in asperis, & iuxta semitas. colligitur uere. Vim habent radices, ssores, & herba excalfaciendi,
extenuandi que. Potu, & insessione, pellunt menstrua, partus, urinam, calculosque: aduersus in-
ssationes, & ilei tormenta bibuntur: bilem suffusam expurgant: iocinerum uitia sanant. Decodo
earum uesicje fouentur. Ex omnibus his generibus ad calculos efficacissima est, quoe ssorem pur-
pureum habet, cuius amplitudo maiuscula est. Hanc proprie heranthemon uocat. Ea cui leucan-
themo nomen est, item quje chrysanthemon dicitur, uehementius urinam ciunt. Aegilopijs illitae
medentur: commanducatos ulcerum eruptiones in ore sanant. Nonnulli in clysteribus ex oleo v-
tuntur, terunturque in farinam, ad abigendos febrium circuitus. Plores, & folia recondi debent,
& priuatim tusa, in pastillos digeri: radix quoque siccari, dumque ingruit neccssitas, binae partes
herbee dari, modo ssoris aut radicis pars una, modo contra ssoris partes duae, & herbae una, permu-
tatim duplicato pondere, alternis diebus, bibere autem oportet in uino mulso diluto.
anthemis»
intercedit disserentia , quod fcripserit libro xxvit. cap. v. Asslentem. funt, qui hemionion uocant. Sed equidem Ue-
rcor, ne & ipfe in error e ucrfetur. quandoquidem Diofcorides non modo utnusq; hiftoriam diuersis capitibus defcri
pfit; fed etiam asslentem nusquam, quodfciam , hemionitim appellari ait; tametfl contra Hemionitim non asslenum,
sed sslenion a quibusdam uocari tradiderit. Sed pofteaquam Hemionitidis lunata solia mihi ad memoriam reuoca-
Lunaria; mi - runt herbam illam, qu# a chymistis l v n a r i a minor,ey' ab alqs ob semen racemofwn Lunaria botryitis cognomi-
non- natur, cum eyr ipsa miris in medicamentis polleat uiribus, non pr#ter eundum duxi, quin hic de ea aliquid difsererem
ptio^v une ? (jrcuj$ Cjq pi^ta, dodrantali fere altitudine. Caule consiat fimplici, rotundo, lento, ac gracili: e cuius me-
dio in latus exit ramufculus, coft# essigie, cui silia funt utrinq; feptem annexa, lunata, crassa, sirmae^, brasiic# mari-
ti# modo. Flores profirt in fummitate caulis, oxalidis minoris infiar: femine rusi, rotundo, minutofy, in uu# modum
racematim coh#rente. Vis totius piant# mire essicax uulneribus glutinandis, item# intrinf:cis, atq± extr inferis cor- i o
poris frasturis fanandis: quare miris celebratur laudibus ad puerorum enterocoelas. Datur utilier, commodess dy-
sentericis, planta tota in pulucrem contrita. Albas uteri ssuxiones supprimit, quemadmodum er rubentes. Ferunt
equos, qui in motibus herbas depafcuntur, ubi haec copiofa prouenit, auulsis ab ea clauis,fuos firreos calceatus amit*
tere,ety ob id uulgo a nonnullis sfirra cauallo appellari. Sed perperam, meo quidem iudicio,qudd alia sit planta, qu#
ucl ab ipfo cssitlu legitime fic fuerit appellata, uel quod femen proserat ferreis equorum calceis fimile. Nlagnifaciunt
hanc quidam, praefer tim chymici, eamss pluris sirme #ftimant, quam aurum. Sed quam isti in suis uanis opinionibus
Lunaria mi- deludantur, ipfimagno s#pe fuo damno experiuntur. Fft cr aliaherba, quam aliquisimiliter Lunariamminorem
nor aha. nominant, qu# in ferobiu ripis, & aggeribus uligine madentibus ,fecus uias plerunq^ naseitur. Serpit h#c humi iun*
ceis cauliculis, cubito longioribus, clematidi illi similibus, qu# Vinea peruinca uulgo uocatur, in quibus a radice ad
fummu ex utroq; latere breuibus interftitijs silia exeunt crafiiufcula,rotuda, paruorum nummorum ffeciem refiren- * ®
tia: unde a nonnullis Nummularia difta efi. Sunt qui exiftiment,hancesse Blatinem. Verum quia Nummulari# diri#
silia pilofa non funt, fed l#uia: quia pr#terea non nafeitur infegetibus GL cultis, sed in serobium aggeribus uligi-
Hemionitidis nofts locis; ideo ijs non possum adstipulari. H#c quoq$ glutinandi, & cohibendi facultate pr#dita efi. Sed iam, ut
uir?s ex Ga. nQjiri moris efi} Hemionitidi fu# reddantur uires ex Galeno, qui eas retulit libro v i.fimpl. medie, his paucis uerbis*
Flcrnionitis fimul er adstririioncm, ej amaritudinem posiidet: quamobrem cum aceto pota lienosis auxilio eft ,
AV&uAAfr. ANTHYLLIS, CAP, CXXXVL
Anthsllis duplex est, quaedam enim lenti simillima,folijs mollibus, redis ramulis, pal-
mi altitudine: radice parua, tenui. Naseitur in salsis terris, & a sble iliustratis, non insulso gustu. 3 Q
Altera est folijs, ramulisque aiugoe similis, hirsutioribus tamen, breuioribus, & asperioribus:
flore purpureo, odoris admodum grauis: radice cichprij. Pota drachmis quatuor, urince diffi-
cultati, renibusque plurimum prodest. Tritae, vulua? pituitas emolliunt,cum rosaceo, & lade im-
politae . vulneribus medentur, Quae autem aiugoe similitudinem refert, proeter alia pota cum aceto
mulso, comitiales sanat.
Anthyllidis Primam, aut alteram AnthyUida, qu# Diofcoridis hiftori# ress ondeat, non equidem harienus in Italia re-
oonsider. uiqi: q^nqUiim non negauerim, quin ea inibi proueniat. Ruellius hanc pofteritati Salsolam uoca*
Vires ex Gal. tamfuisse tradit, quod ex ea salem sieri memori# proditium sit. Vtriusque Anthyllidis meminit Galenus libro v i.
fimplic. medicam, sic inquiens. Anthyllis duplex eft ,sed utraq$ modice deficcat, ut cn ulcera glutinet. C#teriim al- 4°
tera, eafcilicet qu# cham#pityi adsimilis eft, quadantenus fabriliorum eft partium,quam alter a? adeo ut CT comitia^
libus competat. Quin ipfa magis quam altera extergere poteft.
ANTHEM1S, CAP. CXXXVII.
Anthemidis genera tria, tantum ssore distantia: rami dodrantales, fruticosi, alis multis
concaui: tenuibus foliolis, paruis, numerolis: rotundis capitulis: ssoribus in medio aureis, forin-
secus orbiculato ambitu candidis, melinis, aut purpureis, magnitudine foliorum ruta:. Naseitur
in asperis, & iuxta semitas. colligitur uere. Vim habent radices, ssores, & herba excalfaciendi,
extenuandi que. Potu, & insessione, pellunt menstrua, partus, urinam, calculosque: aduersus in-
ssationes, & ilei tormenta bibuntur: bilem suffusam expurgant: iocinerum uitia sanant. Decodo
earum uesicje fouentur. Ex omnibus his generibus ad calculos efficacissima est, quoe ssorem pur-
pureum habet, cuius amplitudo maiuscula est. Hanc proprie heranthemon uocat. Ea cui leucan-
themo nomen est, item quje chrysanthemon dicitur, uehementius urinam ciunt. Aegilopijs illitae
medentur: commanducatos ulcerum eruptiones in ore sanant. Nonnulli in clysteribus ex oleo v-
tuntur, terunturque in farinam, ad abigendos febrium circuitus. Plores, & folia recondi debent,
& priuatim tusa, in pastillos digeri: radix quoque siccari, dumque ingruit neccssitas, binae partes
herbee dari, modo ssoris aut radicis pars una, modo contra ssoris partes duae, & herbae una, permu-
tatim duplicato pondere, alternis diebus, bibere autem oportet in uino mulso diluto.
anthemis»