PAL. LAT. 1842
PAL. LAT. 1842
Menrad Molther
Papier • I + 182 + I Bl. • 29,0 x 20,5 cm • Heilbronn • 1542-1545
Wasserzeichen: Ochsenkopf mit Blüte und Schlange auf Stange in mehreren Varianten (u. a.
Piccard 2, XVI/481, Beschriftung belegt für Südwestdeutschland 1540-1544). Lagen:
(III+l)7 + 11 IV95 + III101 + II105 + 5 IV145 + II149 + IV157 + III163 + IV17' + III177 + (III-l)182,
Kustoden: A-V und (ab Bl. 150) A-E. Foliierung des 17. Jhs.: 1-182. Schriftraum:
24,0-26,0 x 14,0-15,0 cm, 34-54 Zeilen. Humanistica cursiva. Eine Hand (Menrad Molther),
von dieser zahlreiche Korrekturen und Zusätze. Einband: Rom, 1626-33, Rücken 1853-54 er-
neuert (Schunke 2, S. 897).
Herkunft: Autograph, vgl. München, BSB, Oefeleana 209 (eigenhändiger Brief Molthers an
Konrad Peutinger). Die Zeit der Abfassung ist jeweils an Anfang und Ende der Texte vermerkt
(13. Feb. 1542 bis 26. Nov. 1544; 14. Jan. 1545 bis 11. Feb. 1545), 182v zudem mit Angabe des
Ortes: Heilbronnae [Heilbronn, Baden-Württemberg], Menrad Molther aus Augsburg
(1500-1558) wurde im Mai 1526 in Heidelberg immatrikuliert, 1529 Baccalaureus theologiae
und 1530 am gleichen Tag Baccalaureus und Magister artium (Toepke 1, S. 539; 2, S. 445 f.).
1533 berief man ihn als Prediger nach Heilbronn (Gustav Bossert, in: RE 13, S.303). Ein ein-
gebundener Zettel nach Bl. I trägt den Eintrag eines späteren Benutzers (Besitzers?): Incepi
Jeremiam 4. Maii [15]74 Erpachii [Erbach, Odenwaldkreis, Hessen?]. Ein entsprechender Ein-
trag derselben Hand findet sich in Pal. lat. 1843, F. Die Hs. ist im Palatina-Inventar von 1581
(Pal. lat. 1930, S. 362: Menradi Moltheri explanatio in Jeremiam, 1542, geschrieben, Papier, in
weiß Ferment, Folio) und im Allacci-Register zu identifizieren (Pal. lat. 1949, 33v: 616 Eiusdem
[Menradi Moltheri] explanatio in Hieremiam prophetam [in] folio. C[apsa] 105). Weitere Wer-
ke Molthers: Pal. lat. 1843,1844,1845,1846 und 1914,147v-156r. Zu Molther siehe auch: Metz-
ger sowie Kiening, S. 77 f.
Lit.: Ficker, S. IX; Schottenloher, S. 118; Lehmann 2, S. 540; Metzger (Lit.).
lr-176v MENRAD MOLTER, EXPLANATIO IN IEREMIAM. Rationem consilii
mei, quo sanctum vatem Hieremiam explanandum suscepi... -... Sed ne sie in nos ex-
ardescat ira domini, procedamus iterum dominum orantes, ut cor nostrum gratia sacra
emolliat. Amen. VI calendas Decembres, anno MDXLIIII [26. Nov. 1544]. - 177"
leer.
178r-182v MENRAD MOLTER, IN THRENOS IEREMIAE EXEGESIS. Quum
superioribus mensibus Ieremiae prophetae vaticinium de regni Iudaici destruetione
cum deigartia explanassem... -...Dissipa o deus gentes, quae bella volunt, ut viventes
laudemus nomen tuum, quod est benedictum in saecula. Fiat, fiat, fiat. Heilbronnae,
III idus Februarii, anno a Jesu nato MDXLV [11. Feb. 1545].
227
PAL. LAT. 1842
Menrad Molther
Papier • I + 182 + I Bl. • 29,0 x 20,5 cm • Heilbronn • 1542-1545
Wasserzeichen: Ochsenkopf mit Blüte und Schlange auf Stange in mehreren Varianten (u. a.
Piccard 2, XVI/481, Beschriftung belegt für Südwestdeutschland 1540-1544). Lagen:
(III+l)7 + 11 IV95 + III101 + II105 + 5 IV145 + II149 + IV157 + III163 + IV17' + III177 + (III-l)182,
Kustoden: A-V und (ab Bl. 150) A-E. Foliierung des 17. Jhs.: 1-182. Schriftraum:
24,0-26,0 x 14,0-15,0 cm, 34-54 Zeilen. Humanistica cursiva. Eine Hand (Menrad Molther),
von dieser zahlreiche Korrekturen und Zusätze. Einband: Rom, 1626-33, Rücken 1853-54 er-
neuert (Schunke 2, S. 897).
Herkunft: Autograph, vgl. München, BSB, Oefeleana 209 (eigenhändiger Brief Molthers an
Konrad Peutinger). Die Zeit der Abfassung ist jeweils an Anfang und Ende der Texte vermerkt
(13. Feb. 1542 bis 26. Nov. 1544; 14. Jan. 1545 bis 11. Feb. 1545), 182v zudem mit Angabe des
Ortes: Heilbronnae [Heilbronn, Baden-Württemberg], Menrad Molther aus Augsburg
(1500-1558) wurde im Mai 1526 in Heidelberg immatrikuliert, 1529 Baccalaureus theologiae
und 1530 am gleichen Tag Baccalaureus und Magister artium (Toepke 1, S. 539; 2, S. 445 f.).
1533 berief man ihn als Prediger nach Heilbronn (Gustav Bossert, in: RE 13, S.303). Ein ein-
gebundener Zettel nach Bl. I trägt den Eintrag eines späteren Benutzers (Besitzers?): Incepi
Jeremiam 4. Maii [15]74 Erpachii [Erbach, Odenwaldkreis, Hessen?]. Ein entsprechender Ein-
trag derselben Hand findet sich in Pal. lat. 1843, F. Die Hs. ist im Palatina-Inventar von 1581
(Pal. lat. 1930, S. 362: Menradi Moltheri explanatio in Jeremiam, 1542, geschrieben, Papier, in
weiß Ferment, Folio) und im Allacci-Register zu identifizieren (Pal. lat. 1949, 33v: 616 Eiusdem
[Menradi Moltheri] explanatio in Hieremiam prophetam [in] folio. C[apsa] 105). Weitere Wer-
ke Molthers: Pal. lat. 1843,1844,1845,1846 und 1914,147v-156r. Zu Molther siehe auch: Metz-
ger sowie Kiening, S. 77 f.
Lit.: Ficker, S. IX; Schottenloher, S. 118; Lehmann 2, S. 540; Metzger (Lit.).
lr-176v MENRAD MOLTER, EXPLANATIO IN IEREMIAM. Rationem consilii
mei, quo sanctum vatem Hieremiam explanandum suscepi... -... Sed ne sie in nos ex-
ardescat ira domini, procedamus iterum dominum orantes, ut cor nostrum gratia sacra
emolliat. Amen. VI calendas Decembres, anno MDXLIIII [26. Nov. 1544]. - 177"
leer.
178r-182v MENRAD MOLTER, IN THRENOS IEREMIAE EXEGESIS. Quum
superioribus mensibus Ieremiae prophetae vaticinium de regni Iudaici destruetione
cum deigartia explanassem... -...Dissipa o deus gentes, quae bella volunt, ut viventes
laudemus nomen tuum, quod est benedictum in saecula. Fiat, fiat, fiat. Heilbronnae,
III idus Februarii, anno a Jesu nato MDXLV [11. Feb. 1545].
227