DOI Artikel:
Kosiek, Andrzej: Kazimierza Chłędowskiego "kraj lat dziecinnych”
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.23896#0038
Jak pisze m Pamiętnikach Kazimierz Chtędoiuski,
nazina rodzinnej uMoski — Wietrzna1 pochodziła
zapemne stąd, że często naiuiedzały ją iniatry, bu-
rze i zamieje. Tę „ładną szlachecką posiadłość"2
nabył w czasach zaborom dziad pisarza — Semeryn Chtę-
doiuski herbu Bończa. Z Semeryną Marianną z Pulczyń-
skich miał córki Maliuinę i Marię oraz synóm Adama,
Walentego i Ottona3.
Malmina Chłędoiuska, poślubimszy dukielskiego ko-
mornika Jana Pomezańskiego, urodziła dujoje dzieci
— Konstantego i Leontynę. Konstanty, „douicipny, zręczny
i bardzo przystojny chłopak" (I, s. 75), który z czasem
tracił w Wiedniu odziedziczoną po ojcu fortunę, impo-
nou>ał Kazimierzomi elegancją, modnymi strojami oraz
poziomkouią pomadą. Z kolei jego siostra Leontyna, „bar-
dzo dobra kobieta, nieładna, poszła za Kroebla będąc
już starą panną i dobrze z nim żyła. Zajęta domem, naj-
bliższym kółkiem znajomych, [. . . ] trochę czytała, mięć
można z nią było o mszystkim móiuić" (I, s. 171).
Wietrzno odziedziczył po ojcu Walenty. Wedle pa-
miętnikarza uiszyscy Chłędomscy „łudząco podobnie do
siebie pisali, tak że o listach mego dziada i ojca można
było sądzić, że je ta sama pisała osoba". I on sam miał
przez długie lata „pismo zupełnie podobne do pisma oj-
coiuskiego", co później odmieniły „stalome pióra i szybkie
pisanie" (I, s. 64).
Ważną postacią w dukielskim regionie był na po-
czątku XIX stulecia Antoni Stadnicki (1771-1836)4, który
1. Według interpolowanego dokumentu z 1277 roku wioska należała
do opactwa cystersów z Koprzywnicy. Zob. Z. Perzanowski, Przegląd
najstarszych dziejów osad wiejskich regionu krośnieńskiego, [w:]
Krosno. Studia z dziejów miasta i regionu, t. 2, red. J. Garbacik,
Kraków 1973, s. 414.
2. K. Chłędowski, Pamiętniki, t. I, Kraków 1957, s. 70 (tom i stronę
podaję dalej w nawiasie).
3. Wśród rodzeństwa Chłędowskiego A. Boniecki (Herbarz polski,
t. 2, Warszawa 1900, s. 388) mylnie wymienia Tomasza (drugie imię
Adama) i Balbinę (pomylona z Malwiną).
przeniósł się do Galicji po I rozbiorze i odkupił Duklę od
Józefa Ossolińskiego5. Zdaniem Chłędoujskiego „był czło-
ujiekiem mielkiej nauki, czytał bardzo dużo, pisał dzieła
historyczne"6. We mczesnej młodości utrzymymał dobre
kontakty z mieszkającym w Tarnomcu pod Jasłem kasz-
telanem bełskim Eujarystem Andrzejem Kuropatnickim
(1734-1788)7, bibliofilem, kolekcjonerem, autorem prac
z zakresu heraldyki i geografii. Po śmierci Eiuarysta
Stadnicki kupił część tarnomieckiej biblioteki, która po
przeniesieniu do Dukli stała się dla Adama i Walentego
Chłędomskich piermszą szkołą literatury.
Wykształcony na unimersytecie Imouiskim Adam
(I790-1855)8, „zdolny i obrotny Galicjanin młodego poko-
lenia"9, był luspółzałożycielem i redaktorem „Pamiętnika
Lmomskiego", który ujydamał iu latach 1816-1819. Pisy-
inał do niego artykuły bibliograficzne oraz historyczne.
Przekazauiszy kieromania czasopismem bratu Walentemu,
przeniósł się do Warszamy, gdzie pracomał jako dzienni-
karz. Po upadku pomstania listopadoujego ujyemigromał
z żoną i synem do Paryża.
Walenty (1797-1846; il. 2)10, drugi syn Semeryną, ukoń-
czył studia me Lmomie. „Bardzo przystojny, żymy, ale
4. M. Czeppe, J. Wyrozumski, Stadnicki Antoni, [w:] Polski Słow-
nik Biograficzny (dalej jako: PSB), t. 41, Warszawa-Kraków 2001, s. 374-
376.
5. W. Sarna, Opis powiatu krośnieńskiego pod względem
geograflczno-htstorycznym, Przemyśl 1898, s. 461.
6. K. Chłędowski, Z przeszłości naszej l obcej, Lwów 1935, s. 265.
7. S.J. Kruczyński, Kuropatntckl Ewaryst Andrzej, [w:] PSB, t. 16,
Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1971, s. 251-252.
8. M. Manteufflowa, Chłędowski Adam Tomasz, [w:] PSB, t. 3,
Kraków 1937, s. 306-307.
9. H. Barycz, Joachim Lelewel w życiu Galicji l Krakowa, [w:|
tenże, Wśród gawędziarzy, pamtętnlkarzy l uczonych galicyjskich.
Studia l sylwetki z życia umysłowego Galicji XIX w., t. 1, Kraków
1963, s. 15.
10. M. Tyrowicz, Chłędowski Walenty, [w:\ PSB, t. 3, Kraków
1937, s. 308-309; Z. Lewinówna, Chłędowski Walenty, [w:] Literatura
polska. Przewodnik encyklopedyczny, t. 1, Warszawa 1984, s. 136.
34
nazina rodzinnej uMoski — Wietrzna1 pochodziła
zapemne stąd, że często naiuiedzały ją iniatry, bu-
rze i zamieje. Tę „ładną szlachecką posiadłość"2
nabył w czasach zaborom dziad pisarza — Semeryn Chtę-
doiuski herbu Bończa. Z Semeryną Marianną z Pulczyń-
skich miał córki Maliuinę i Marię oraz synóm Adama,
Walentego i Ottona3.
Malmina Chłędoiuska, poślubimszy dukielskiego ko-
mornika Jana Pomezańskiego, urodziła dujoje dzieci
— Konstantego i Leontynę. Konstanty, „douicipny, zręczny
i bardzo przystojny chłopak" (I, s. 75), który z czasem
tracił w Wiedniu odziedziczoną po ojcu fortunę, impo-
nou>ał Kazimierzomi elegancją, modnymi strojami oraz
poziomkouią pomadą. Z kolei jego siostra Leontyna, „bar-
dzo dobra kobieta, nieładna, poszła za Kroebla będąc
już starą panną i dobrze z nim żyła. Zajęta domem, naj-
bliższym kółkiem znajomych, [. . . ] trochę czytała, mięć
można z nią było o mszystkim móiuić" (I, s. 171).
Wietrzno odziedziczył po ojcu Walenty. Wedle pa-
miętnikarza uiszyscy Chłędomscy „łudząco podobnie do
siebie pisali, tak że o listach mego dziada i ojca można
było sądzić, że je ta sama pisała osoba". I on sam miał
przez długie lata „pismo zupełnie podobne do pisma oj-
coiuskiego", co później odmieniły „stalome pióra i szybkie
pisanie" (I, s. 64).
Ważną postacią w dukielskim regionie był na po-
czątku XIX stulecia Antoni Stadnicki (1771-1836)4, który
1. Według interpolowanego dokumentu z 1277 roku wioska należała
do opactwa cystersów z Koprzywnicy. Zob. Z. Perzanowski, Przegląd
najstarszych dziejów osad wiejskich regionu krośnieńskiego, [w:]
Krosno. Studia z dziejów miasta i regionu, t. 2, red. J. Garbacik,
Kraków 1973, s. 414.
2. K. Chłędowski, Pamiętniki, t. I, Kraków 1957, s. 70 (tom i stronę
podaję dalej w nawiasie).
3. Wśród rodzeństwa Chłędowskiego A. Boniecki (Herbarz polski,
t. 2, Warszawa 1900, s. 388) mylnie wymienia Tomasza (drugie imię
Adama) i Balbinę (pomylona z Malwiną).
przeniósł się do Galicji po I rozbiorze i odkupił Duklę od
Józefa Ossolińskiego5. Zdaniem Chłędoujskiego „był czło-
ujiekiem mielkiej nauki, czytał bardzo dużo, pisał dzieła
historyczne"6. We mczesnej młodości utrzymymał dobre
kontakty z mieszkającym w Tarnomcu pod Jasłem kasz-
telanem bełskim Eujarystem Andrzejem Kuropatnickim
(1734-1788)7, bibliofilem, kolekcjonerem, autorem prac
z zakresu heraldyki i geografii. Po śmierci Eiuarysta
Stadnicki kupił część tarnomieckiej biblioteki, która po
przeniesieniu do Dukli stała się dla Adama i Walentego
Chłędomskich piermszą szkołą literatury.
Wykształcony na unimersytecie Imouiskim Adam
(I790-1855)8, „zdolny i obrotny Galicjanin młodego poko-
lenia"9, był luspółzałożycielem i redaktorem „Pamiętnika
Lmomskiego", który ujydamał iu latach 1816-1819. Pisy-
inał do niego artykuły bibliograficzne oraz historyczne.
Przekazauiszy kieromania czasopismem bratu Walentemu,
przeniósł się do Warszamy, gdzie pracomał jako dzienni-
karz. Po upadku pomstania listopadoujego ujyemigromał
z żoną i synem do Paryża.
Walenty (1797-1846; il. 2)10, drugi syn Semeryną, ukoń-
czył studia me Lmomie. „Bardzo przystojny, żymy, ale
4. M. Czeppe, J. Wyrozumski, Stadnicki Antoni, [w:] Polski Słow-
nik Biograficzny (dalej jako: PSB), t. 41, Warszawa-Kraków 2001, s. 374-
376.
5. W. Sarna, Opis powiatu krośnieńskiego pod względem
geograflczno-htstorycznym, Przemyśl 1898, s. 461.
6. K. Chłędowski, Z przeszłości naszej l obcej, Lwów 1935, s. 265.
7. S.J. Kruczyński, Kuropatntckl Ewaryst Andrzej, [w:] PSB, t. 16,
Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1971, s. 251-252.
8. M. Manteufflowa, Chłędowski Adam Tomasz, [w:] PSB, t. 3,
Kraków 1937, s. 306-307.
9. H. Barycz, Joachim Lelewel w życiu Galicji l Krakowa, [w:|
tenże, Wśród gawędziarzy, pamtętnlkarzy l uczonych galicyjskich.
Studia l sylwetki z życia umysłowego Galicji XIX w., t. 1, Kraków
1963, s. 15.
10. M. Tyrowicz, Chłędowski Walenty, [w:\ PSB, t. 3, Kraków
1937, s. 308-309; Z. Lewinówna, Chłędowski Walenty, [w:] Literatura
polska. Przewodnik encyklopedyczny, t. 1, Warszawa 1984, s. 136.
34