DOI article:
Dywan, Tomasz: Od „szkoły berlińskiej” do secesji: przyczynek do architektury miejskich zakładów przemysłowych Lwowa w latach 1858–1914
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.51255#0166
zdecydowano o ustawieniu
chłodnic powietrznych i płuczek
amoniakalnych w odsiarczalni13.
Świadczy o tym wyrysowanie
na odszukanych projektach tzw.
dołów, okrągłych zbiorników
wymurowanych w ziemię przy
północnej ścianie odsiarczalni,
przeznaczonych na zbieranie
wody amoniakalnej i smoły po-
gazowej14. Te produkty uboczne
uzyskiwano w wyniku schładza-
nia i oczyszczania gazu z amo-
niaku. Pozyskany gaz magazy-
nowano w zbiorniku mokrym,
wykonanym tuż przy ul. Źródla-
nej. Obiekt ten składał się z wy-
murowanego z cegły na rzucie
dwunastoboku basenu o głębo-
kości ponad sześciu metrów. Pły-
wający w nim metalowy dzwon,
zdolny pomieścić 1661 m3 gazu,
ujęto w obudowę, mająca typową formę wielobocznej rotundy (w tym wypadku
dwunastobocznej), nakrytej wielospadowym dachem (rys. 2)15.
Budynek administracyjny składał się kilku pomieszczeń biurowych, magazynu,
laboratorium i kuchni, rozmieszczonych dwutraktowo na parterze i pierwszym
piętrze. Pomieszczenia nakryto drewnianymi belkowymi stropami, zaś budynek
nakryto drewnianym dwuspadowym dachem, wspartym na więźbie płatwiowo-
-kleszczowej16. W najmniejszym, parterowym budynku warsztatu pomieszczono
kuźnię z dwoma piecami kuziennymi i ślusarnię. Dość wysokie pomieszczenia
warsztatu nakryto drewnianym dwuspadowym dachem wspartym na otwartej
więźbie płatwiowo-kleszczowej17.
Na łamach fachowego berlińskiego periodyku „Zeitschrift fur Bauwessen”
za 1854 rok opublikowano projekt zabudowy kompleksu gazowni w Magde-
burgu, autorstwa H.V. von Unruha (inwestycja Megdeburger Gas-Gesellschaft
A.-G., zrealizowana w latach 1852-1853)18. Ukazuje on osobne zabudowania
piecowni, aparatowni i odsiarczalni, których ceglane elewacje podzielono
Rys. 2 Przekrój i rzut zbior-
nika mokrego gazu, według
projektu z 1857 r. Rysu-
nek wg projektów: dało,
fond 2, opis 1, sprawa 2101,
k. 120,121
13 Adam Teodorowicz (O rozwoju gazowni, s. 4) wzmiankuje użytkowanie w lwowskiej gazowni
przed 1866 r. dwóch chłodnic powietrznych, czterech płuczek amoniakalnych i ośmiu skrzyń
odsiarczalnych.
14 dało, fond 2, opis 1, sprawa 2101, „Gas Anstalt zu Lemberg. Situationsplan”, oprać. H.V. von
Unruh, Dessau 16 iii 1857, k. 118.
15 Ibidem, „Gasometergebaude fur die Gas Anstalt zu Lemberg”, oprać. H.V. von Unruh, Dessau
16 iii 1857, k. 121.
16 Ibidem,„Wohnhaus fur die Gas Anstalt zu Lemberg”, oprać. H.V. von Unruh, Dessau 16 ni 1857,
k. 119.
17 Ibidem, „Gas Anstalt zu Lemberg. Werkstatt”, oprać. H.V. von Unruh, Dessau 16 ni 1857, k. 118.
18 H.V. von Unruh, Die Gas-Anstalt zu Magdeburg, „Zeitschrift fur Bauwessen”, 4,1854, z. 5-6,
kol. 230-231.
Od „szkoły berlińskiej” do secesji...
165
chłodnic powietrznych i płuczek
amoniakalnych w odsiarczalni13.
Świadczy o tym wyrysowanie
na odszukanych projektach tzw.
dołów, okrągłych zbiorników
wymurowanych w ziemię przy
północnej ścianie odsiarczalni,
przeznaczonych na zbieranie
wody amoniakalnej i smoły po-
gazowej14. Te produkty uboczne
uzyskiwano w wyniku schładza-
nia i oczyszczania gazu z amo-
niaku. Pozyskany gaz magazy-
nowano w zbiorniku mokrym,
wykonanym tuż przy ul. Źródla-
nej. Obiekt ten składał się z wy-
murowanego z cegły na rzucie
dwunastoboku basenu o głębo-
kości ponad sześciu metrów. Pły-
wający w nim metalowy dzwon,
zdolny pomieścić 1661 m3 gazu,
ujęto w obudowę, mająca typową formę wielobocznej rotundy (w tym wypadku
dwunastobocznej), nakrytej wielospadowym dachem (rys. 2)15.
Budynek administracyjny składał się kilku pomieszczeń biurowych, magazynu,
laboratorium i kuchni, rozmieszczonych dwutraktowo na parterze i pierwszym
piętrze. Pomieszczenia nakryto drewnianymi belkowymi stropami, zaś budynek
nakryto drewnianym dwuspadowym dachem, wspartym na więźbie płatwiowo-
-kleszczowej16. W najmniejszym, parterowym budynku warsztatu pomieszczono
kuźnię z dwoma piecami kuziennymi i ślusarnię. Dość wysokie pomieszczenia
warsztatu nakryto drewnianym dwuspadowym dachem wspartym na otwartej
więźbie płatwiowo-kleszczowej17.
Na łamach fachowego berlińskiego periodyku „Zeitschrift fur Bauwessen”
za 1854 rok opublikowano projekt zabudowy kompleksu gazowni w Magde-
burgu, autorstwa H.V. von Unruha (inwestycja Megdeburger Gas-Gesellschaft
A.-G., zrealizowana w latach 1852-1853)18. Ukazuje on osobne zabudowania
piecowni, aparatowni i odsiarczalni, których ceglane elewacje podzielono
Rys. 2 Przekrój i rzut zbior-
nika mokrego gazu, według
projektu z 1857 r. Rysu-
nek wg projektów: dało,
fond 2, opis 1, sprawa 2101,
k. 120,121
13 Adam Teodorowicz (O rozwoju gazowni, s. 4) wzmiankuje użytkowanie w lwowskiej gazowni
przed 1866 r. dwóch chłodnic powietrznych, czterech płuczek amoniakalnych i ośmiu skrzyń
odsiarczalnych.
14 dało, fond 2, opis 1, sprawa 2101, „Gas Anstalt zu Lemberg. Situationsplan”, oprać. H.V. von
Unruh, Dessau 16 iii 1857, k. 118.
15 Ibidem, „Gasometergebaude fur die Gas Anstalt zu Lemberg”, oprać. H.V. von Unruh, Dessau
16 iii 1857, k. 121.
16 Ibidem,„Wohnhaus fur die Gas Anstalt zu Lemberg”, oprać. H.V. von Unruh, Dessau 16 ni 1857,
k. 119.
17 Ibidem, „Gas Anstalt zu Lemberg. Werkstatt”, oprać. H.V. von Unruh, Dessau 16 ni 1857, k. 118.
18 H.V. von Unruh, Die Gas-Anstalt zu Magdeburg, „Zeitschrift fur Bauwessen”, 4,1854, z. 5-6,
kol. 230-231.
Od „szkoły berlińskiej” do secesji...
165