informacji w źródłach, trudno powiedzieć coś więcej na temat liczebności tych war-
sztatów. W kronice wymieniono z nazwiska jedynie czterech „mularzy” - Macieja
Cybulskiego, Antoniego Kulisza, Andrzeja Tarnawskiego i Andrzeja Domagałę oraz
dwóch stolarzy - Franciszka Rolkę i Franciszka Dobieczkę155. Wśród wszystkich
pracowników „fabryki” lokalni rzemieślnicy musieli jednak tworzyć stosunkowo
liczną grupę. W1727 roku odnotowano wysłanie do klasztoru w Busku aż jedenastu
miejscowych wykonawców, w tym trzech stolarzy i ośmiu murarzy156. Posiłkowanie
się podległym klasztorowi chłopstwem jest ważne zwłaszcza w kontekście wpływu
wybieranych pracowników na ostateczny wygląd budowli i jej wyposażenia. Do
wytworów miejscowego warsztatu stolarskiego należy drewniana struktura chóru
zakonnego oraz stalle157.
W przytaczanej pracy Hanna Pieńkowska nie podjęła próby prześledzenia
przemian działających w Imbramowicach warsztatów wykonawczych. Wypa-
da wyjaśnić, że w początkowym okresie organizacji „fabryki” zespół budowni-
czych był stosunkowo nieliczny (tab. 1). Składał się on jedynie z pięciu krakowskich
murarzy, jednego Ślązaka oraz dwóch cegielników158. Ograniczoną ilość zatrud-
nianych pracowników tłumaczy fakt, że podejmowane wówczas prace miały
charakter przygotowawczy. W 1711 roku zajmowano się m.in. wydobywaniem
wapienia potrzebnego do murowania i wykończenia świątyni159 oraz rozbiórką
i naprawą nadpalonych murów kościoła i dormitorium160. Po wybudowaniu pieca
do wypalania cegieł i oddaniu strycharzowi kilku chłopów do pomocy, rozpoczęto
wyrób własnego materiału budowlanego161. Nad pracami architektonicznymi
czuwał sprowadzony ze Śląska polier Karol. Pracownik ten, przyjęty na początku
kwietnia, opuścił „fabrykę” już 30 czerwca 1711 roku, co spowodowało przerwanie
prac przy murach kościoła. Po odejściu poliera również produkcja cegieł nie była
długo kontynuowana. Zatrudniony na początku roku strycharz krakowski zmarł
bowiem na skutek zatrucia dymem, a nowo przyjęty cegielnik ze Zwierzyńca nie
wywiązał się z podpisanej umowy162. Miejscowi chłopi próbowali samodzielnie
wyrabiać dachówkę, ale bez wykształconego rzemieślnika praca ta okazała się
daremna, ponieważ „się jej większa połowa w piecu potrzaskała”163.
155 Maciej Cybulski zatrudniony został już w 1707 r. i prawdopodobnie brał udział w pracach
przy modernizacji klasztoru prowadzonych przez Zofię Grothównę jeszcze przed pożarem.
Andrzej Kulisz, Andrzej Tarnawski, Franciszek Rolka i Franciszek Dobieczka zostali zaciągnięci
do „fabryki” w czerwcu 1713 r. (ibidem, s. 66,164,166,170,182). Franciszek Rolka jako członek
warsztatu stolarskiego wymieniany jest jeszcze w 1736 r., zob. M. Dębowska, Listy Dominika
Lachmana, s. 297,300,301,303-305.
156 Zofia Grothówna. Kronika klasztorna, s. 207. W kwestii potwierdzonej archiwalnie wymia-
ny rzemieślników z norbertankami z Buska, należy zwrócić także uwagę na zatrudnianie
w Imbramowicach wykonawców sprowadzanych z innych polskich klasztorów - cegielnika ze
Zwierzyńca, garncarza z Czernej i wspomnianego wcześniej snycerza z Miechowa, zob. ibidem,
s. 51, 66, 94,99,164,167-168,175, 207; M. Dębowska, Lisy Dominika Lachmana, s. 303.
157 Zofia Grothówna. Kronika klasztorna, s. 192,197-198,203,212. Jakość wykonania tych elementów
wyraźnie różni się od reszty wyposażenia kościoła.
158 Obaj zatrudnieni w Imbramowicach strycharze wywodzili się ze środowiska krakowskiego,
zob. ibidem, s. 48, 51.
159 Robili to kamieniarze z Nowej Góry (ibidem, s. 49).
160 Cegłę oraz wapno potrzebne to tych prac dostarczyła klasztorowi Anna Konstancja Małachow-
ska, zob. ibidem, s. 48, 50.
161 Ibidem, s. 50.
162 Ibidem, s. 50-51.
163 Ibidem, s. 52.

88

ARTYKUŁY

Weronika Nowak