DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.1069#0365
254
Lib. II Cap. I.
duplo Iatiores aliis gradibus; earumque numcrus perinde atque scalarum in theatris non
semper idem erat. " lisdem tandem praecinstionibus sedes in diversas classes, quas cuneoszp.
pellabant, diuidebantur.
§» 3» Oppositumjtheatro latus, quod in lineam redtam terminabatur, aedificiis orra.
tum erat, quae sccnam cum proscenio atque pulpito compleclebantur. Scena magnumerat
aedificium, quod ad utrumquc theatri cornu pertingebat,ij.sumque theatrum ab ilia parte
claudebat. Variis illa columnis, auro, argento, pi&uns, aliisqt.e iiroilibus omamcntis, ( )uae
pro varia indolc et opibus eorum, qui ludos eiusmodi dabant, admodum erant diuersa, ) I
plerumque fulgebant. Ante scenam crat profientum orchestrae proximum. Prrpriusa&o*''
rum et histrionum locus erat pnlpitum seu Itrues lapidea, secund im Vitruuii norma-n quin- l' k
que pedibus alta, in qua comoedi stare et uaria dare spectacula sulebant. Sunt, qui pulpi. 4'
tum hoc in proscenio ponunt, quum alii idern in ipsa scena codtituant; alii ab utroque
ipsum separant. Laurus 3) et alii ante illum, pulpitum hoc orchestrae propinquii s quam
proscenium Itatuerunt» Quid? quod a&ores et comoedi, teslibus nonnullis antlquiorum inj
proscenio nonnunquam comparuerint. In scena plerunque actores consistebant, antequam
in pulpitum CcCe conferrent, ibique a&us suos disponebant, Ineadem omni: quoquecfsen-s ;■
debatitur parata, quae ad spe£taculum exhibendum fuerunt necessaria» Ceterum gener.%
Jlenarum ,, scribit Vitruuius s , g. tria funt, unum, quod dicitur tragicum, a/terum comi- |J
cum, tertium fatyricum* Horum autem ornatus funt inter fi dijjtmtles dtsparique rationt i i
quodtragtc<*e deformantur co/umms, safttgiis et Jtgnts, rehqutsqne rcgalibusrebus: comtcae \
autem aedtftctorum prtuatorum et menianorum bxbent Jfcectcm, Satyricae uero ornantur ar> I
boribus, sjtiuncts, monttbm, reliquisque agre/hbus reius^ in topiariioperis (Jeciem desorma-
tls. Locus iam eslet variatheatrorum schemata in medium proserre; vcrum quumea,quae
di£U sunt, per se pateant et ex schemate amphkheatri infra Tabt C, Fsg» *♦ communicandi
intelligi facile poilint, alias theatrorum imagines hic omittimus*
§. 4. Praeter histriones, fuerunt etiarn circulatores, scurrac atque mimi, qui in thea*
tro comparebant; laruae item diuersi generis, quarum inuentum Aeschylo plerumque tri-1
buitur; antea enim uultum uariis coloribus depingtbant. Hae autcm laruae pro cuiusuis
mimi indole horrendos modo vultus exhibebant, modo formosos. Horrendae, apud grae-
cos fjiOffxoXv^a et ^yot&a uocabantur;taIesque iliaepr?.esertim sunt,quales F/g. /*, t$, 14,17
proferimus. Quae uultus Bacchicos referunt, qualis F/g* 14. quae duplex caput profert, %Bmmut I
aut pampinis coronatae suerunt, ut Fig. 1$. aut Fauni auriculas ostendunt ut Fig. 16. illae in I
scena satyrica usurpatae videntur. Aliae iaruae gratae fuerunt atquc pulchrae, ut iila, quam ,
Fist 14. ex Museo noltro producimus. Ipsi quoque comoediarum tragoediarumque adores
tam apud Graecos, quam apud Romanos saepius laruas gestabant; idquc inprimis si perso- -4,"
nas truces atque horrendas, Batavos scilicet sme Germanos, item Aethiopas, qualis Fig,28t »
comparere simulabant.
§^ s» Fuerunt porro praestigiatores, qui non veris quidem, sed simulatis potiusprae-
stigiis, oculos failebant, & celeritate manuum nunquam antea visa perpetrabant, speclato- ^
res in admirationem sui rapientes; quales hodieque pasfim cernuntur. Alii circulatores,qui
pharmacorum quorundamvim ostensuri brachiisiuis asp?des admouebant, nihilque mali ex \
morsu iHorum patiebantur. Huiusmodi hiltoriam refert Aelianus Hist. anim.9, ^3-- de c;'rcu-
latore, qui ut artificii sui specimen daret, itidem aspidem in medio foro ad brachium suum
admouit, et uulnus postea exsjxit; quum uero* quam sibi parauerataquam, non exsorbuis-
set, (iquidem ex insldiis vas euersum fuit: veneno non exhausto postero die sine ullodoloris
fcnsu paullatim extinttus est. Funambuli quoque ingens Romae praebuere speclaculum,
eosque iam (ua setate Tertntius extitisse memorat. M. Aurelius Imperator Capic< lino testl
Cap* 13. sunambulis posl puerum iapfum culcitrar subitci injpt, unde hodieque rete praeten-
ditur. Tiberii tempore res poitenti similes uisae sunt, elephanti sc licct funambuli, etii e\
omnibus animalibus hoc ad eiusraodi exercitium maxime ine;)tum uideatur. Sed quod
magis stupendum erat, sub Neronc (narrat Suetonius c. XI.) notispmw eques Romanm ele-
phanto Juperfidens 4) catadromum (hanc vocem Casaubontu per exteLsum funem interpreta-
*■ lui
I .
a) [*C. Laxri,rOrfiZT\\ Hbrurh , tntiqusie mrbis SpknJor,
isia. rorrve informi oblongt folii prodnire t
notiuit fsbricius c. 6, n. 9.
4) spanhtim. Uc asu ct praest, numismat, totn. 1. p.
%6t). edit. \n fol. excittuit ea dere Plim. lib. 8. «.
Seuerum ty. II. 8?. S*ton. G -!ba, 6,Dt»Hcmi lib.56
Atii*». dc «BimaJ, lib, 2, c. 11.
Lib. II Cap. I.
duplo Iatiores aliis gradibus; earumque numcrus perinde atque scalarum in theatris non
semper idem erat. " lisdem tandem praecinstionibus sedes in diversas classes, quas cuneoszp.
pellabant, diuidebantur.
§» 3» Oppositumjtheatro latus, quod in lineam redtam terminabatur, aedificiis orra.
tum erat, quae sccnam cum proscenio atque pulpito compleclebantur. Scena magnumerat
aedificium, quod ad utrumquc theatri cornu pertingebat,ij.sumque theatrum ab ilia parte
claudebat. Variis illa columnis, auro, argento, pi&uns, aliisqt.e iiroilibus omamcntis, ( )uae
pro varia indolc et opibus eorum, qui ludos eiusmodi dabant, admodum erant diuersa, ) I
plerumque fulgebant. Ante scenam crat profientum orchestrae proximum. Prrpriusa&o*''
rum et histrionum locus erat pnlpitum seu Itrues lapidea, secund im Vitruuii norma-n quin- l' k
que pedibus alta, in qua comoedi stare et uaria dare spectacula sulebant. Sunt, qui pulpi. 4'
tum hoc in proscenio ponunt, quum alii idern in ipsa scena codtituant; alii ab utroque
ipsum separant. Laurus 3) et alii ante illum, pulpitum hoc orchestrae propinquii s quam
proscenium Itatuerunt» Quid? quod a&ores et comoedi, teslibus nonnullis antlquiorum inj
proscenio nonnunquam comparuerint. In scena plerunque actores consistebant, antequam
in pulpitum CcCe conferrent, ibique a&us suos disponebant, Ineadem omni: quoquecfsen-s ;■
debatitur parata, quae ad spe£taculum exhibendum fuerunt necessaria» Ceterum gener.%
Jlenarum ,, scribit Vitruuius s , g. tria funt, unum, quod dicitur tragicum, a/terum comi- |J
cum, tertium fatyricum* Horum autem ornatus funt inter fi dijjtmtles dtsparique rationt i i
quodtragtc<*e deformantur co/umms, safttgiis et Jtgnts, rehqutsqne rcgalibusrebus: comtcae \
autem aedtftctorum prtuatorum et menianorum bxbent Jfcectcm, Satyricae uero ornantur ar> I
boribus, sjtiuncts, monttbm, reliquisque agre/hbus reius^ in topiariioperis (Jeciem desorma-
tls. Locus iam eslet variatheatrorum schemata in medium proserre; vcrum quumea,quae
di£U sunt, per se pateant et ex schemate amphkheatri infra Tabt C, Fsg» *♦ communicandi
intelligi facile poilint, alias theatrorum imagines hic omittimus*
§. 4. Praeter histriones, fuerunt etiarn circulatores, scurrac atque mimi, qui in thea*
tro comparebant; laruae item diuersi generis, quarum inuentum Aeschylo plerumque tri-1
buitur; antea enim uultum uariis coloribus depingtbant. Hae autcm laruae pro cuiusuis
mimi indole horrendos modo vultus exhibebant, modo formosos. Horrendae, apud grae-
cos fjiOffxoXv^a et ^yot&a uocabantur;taIesque iliaepr?.esertim sunt,quales F/g. /*, t$, 14,17
proferimus. Quae uultus Bacchicos referunt, qualis F/g* 14. quae duplex caput profert, %Bmmut I
aut pampinis coronatae suerunt, ut Fig. 1$. aut Fauni auriculas ostendunt ut Fig. 16. illae in I
scena satyrica usurpatae videntur. Aliae iaruae gratae fuerunt atquc pulchrae, ut iila, quam ,
Fist 14. ex Museo noltro producimus. Ipsi quoque comoediarum tragoediarumque adores
tam apud Graecos, quam apud Romanos saepius laruas gestabant; idquc inprimis si perso- -4,"
nas truces atque horrendas, Batavos scilicet sme Germanos, item Aethiopas, qualis Fig,28t »
comparere simulabant.
§^ s» Fuerunt porro praestigiatores, qui non veris quidem, sed simulatis potiusprae-
stigiis, oculos failebant, & celeritate manuum nunquam antea visa perpetrabant, speclato- ^
res in admirationem sui rapientes; quales hodieque pasfim cernuntur. Alii circulatores,qui
pharmacorum quorundamvim ostensuri brachiisiuis asp?des admouebant, nihilque mali ex \
morsu iHorum patiebantur. Huiusmodi hiltoriam refert Aelianus Hist. anim.9, ^3-- de c;'rcu-
latore, qui ut artificii sui specimen daret, itidem aspidem in medio foro ad brachium suum
admouit, et uulnus postea exsjxit; quum uero* quam sibi parauerataquam, non exsorbuis-
set, (iquidem ex insldiis vas euersum fuit: veneno non exhausto postero die sine ullodoloris
fcnsu paullatim extinttus est. Funambuli quoque ingens Romae praebuere speclaculum,
eosque iam (ua setate Tertntius extitisse memorat. M. Aurelius Imperator Capic< lino testl
Cap* 13. sunambulis posl puerum iapfum culcitrar subitci injpt, unde hodieque rete praeten-
ditur. Tiberii tempore res poitenti similes uisae sunt, elephanti sc licct funambuli, etii e\
omnibus animalibus hoc ad eiusraodi exercitium maxime ine;)tum uideatur. Sed quod
magis stupendum erat, sub Neronc (narrat Suetonius c. XI.) notispmw eques Romanm ele-
phanto Juperfidens 4) catadromum (hanc vocem Casaubontu per exteLsum funem interpreta-
*■ lui
I .
a) [*C. Laxri,rOrfiZT\\ Hbrurh , tntiqusie mrbis SpknJor,
isia. rorrve informi oblongt folii prodnire t
notiuit fsbricius c. 6, n. 9.
4) spanhtim. Uc asu ct praest, numismat, totn. 1. p.
%6t). edit. \n fol. excittuit ea dere Plim. lib. 8. «.
Seuerum ty. II. 8?. S*ton. G -!ba, 6,Dt»Hcmi lib.56
Atii*». dc «BimaJ, lib, 2, c. 11.