Mossakowski, Stanisław: Pałac Krasińskich (Warszawa, 1972)

Kiedy powołana do życia na Sejmie Konwokacyjnym w roku 1764
Komisja Skarbu Koronnego, będąca czymś w rodzaju dzisiejszego
ministerstwa skarbu, rozpoczęła poszukiwania gmachu odpowied-
niego na jej siedzibę, wybór padł na pałac Krasińskich. Dnia
5 grudnia 1765 został on zatem zakupiony od rodziny fundatora.
W kontrakcie sprzedaży zawarowane zostało jedynie, że „po
wieczne czasy" herb Krasińskich będzie utrzymany na fasadach
pałacu. W miesiąc później nastąpiło oficjalne przejęcie gmachu
na własność państwa. Najokazalsza rezydencja magnacka w War-
szawie stała się teraz siedzibą najwyższych urzędów państwowych
— pałacem Rzeczypospolitej.
Zakupiona budowla wymagała jednak przede wszystkim gruntow-
nej restauracji. Stan jej zniszczenia ilustruje dokładnie inwentarz
i opis sporządzony z okazji sprzedaży w roku 1765. W niektórych
salach i pokojach korpusu głównego nie było sufitów, posadzek,
pieców, drzwi i okien, zaniedbany był także ogród, o ścieżkach
zarosłych trawą i zamurowanych bramach. Nieźle zachowane
i utrzymane były tylko oficyny. Poza tym rozplanowanie wnętrz
korpusu głównego, składających się z wielkich sal reprezenta-
cyjnych i apartamentów mieszkalnych, nie odpowiadało potrze-
bom urzędów państwowych. W tym stanie rzeczy do restauracji
wnętrz i częściowej ich przebudowy przystąpiono już w kwietniu
roku 1766. Równocześnie uporządkowano ogród, który w roku
1766 udostępniony został mieszkańcom Warszawy. Prace projekto-
wał i prowadził architekt Jakub Fontana. Postępowały one szybko,
skoro z początkiem roku 1767 wykonywano już dekorację wnętrz.
Z nielicznych wzmianek źródłowych wiadomo, że byli tutaj zatrud-
nieni malarze: Jan Antonowicz i Jaroszewski, snycerz Jakub
Barbo, sztukatorzy: Antoni Bianchi i Jan Hoerning oraz kamie-
niarz Michał Dollinger.
Pierwszy etap robót ukończono w roku 1768, o czym świadczy
inwentarz pałacu sporządzony dnia 1 marca tegoż roku. Ale prace
prowadzono nadal, aż do roku 1773, wykorzystując fundusze, które
na ten cel przeznaczył sejm w roku 1768.
Całokształt zmian, jakie wprowadziła przebudowa Fontany, da się

40