17 2
TERTULLIANl LJBER
CAPUT DECIMUMNONUM.
De Stationibus.
Imiliter (i) & Statìonum diebus non putant plerique
Sacrificiorum (2) orationibus interveniendum , quod Sta»
tio (3) soivenda sit, accepto corpore Domini. Ergo devo-
tum Deo obsequìum Eucharisiia resoivit? An magis Deo
obiigat? Nonne soiemnior erit Statio tua, si & ad aram
Dei steteris? Accepto (4) Gorpore Domini, & reservato, utrumque
salvum
(1) Stmilttef & Staùonum dìebus, Stationem esse convetitum Christianorum, qut
certis diebus fiebant causia' orandi, & producebantur a Cathoiicis usque ad Nonam, a
Montanisiis usque ad tenebras, di£ium esi: in Lib. de Jejun. Cap. X. n. 91. G. Pancir»
(0 Statsonum diebus. Quid Stationes fuerint, amplisiìme proditum ab aliis; itaque
paucis contentus ero. Hermas Lib. III. Pafioris Similit. IV. Quìd esi, inquit Pajtor^
StatioP & dixi : jejunium. Nihil aliud revera nomine Stationum Ecclesiastici Scriptores
signisicabant, quam Jejunium a Christianis celebratum, ita ut Stationes quaelibet Jeju-
nia interdum fuerint appeìiata. Quum enim jejunabant Fideles, mane summo in sacras
aedes convenire, ibique perstare ad horam usque nonam soiebant, precibus rerumque
divinarum contemplationi operam dantes: unde Jejuniis Stationum nomen postea adhae-
sìt. Qiiaestio tamen inter quosdam eruditos agitatur, num a Jejuniis Stationes diifer-
rent. Equidem arbitror discriminis aiiquid interfuisse tum soium, quum fìriéte Stationis*
vocabuium accipiebatur. Tunc enim Jejunia dumtaxat quartae & sextae Feriae indica-
bantur, ac propterea Stationes ad horam usque nonam, ut diximus, perdurabant; Jeju-
nia vero in vesperam usque producebantur. Incertum porro, num hoc loco Tertullia-
nus quaeiibet Jejunia signifìcare velit, an ea tantum, quae Mercurii ac Veneris diebus
celebrabantur. In posteriorem sententiam ego facilius concederem. Muratorius.
(2) Sacrisiciorum orationibus. DÌc, haeretice, quid per haec verba intelligatur? Quid
aliud vis esse Sacrificii orationes, quam Missam, quam impie damnas? Ex his verbis
notandum est, omnes, qui Missae ( ea Latine ess Sacrificium ) intererant, solitos fuisse
iumere sacram Eucharistiam, & quia ssatirn ea sumta discedebant, ideo nec Missae eo
die interesse volebant, ne Stationem solverent. Id Tertullianus reprehendit. G. Pancsr.
(.5) Qjtod Statio Jolvenda sit &c. Numquam a Statione Chrissianus populus recede-
bat, nisi accepto Corpore Domini, cujus communicatione perass-a absoivebantur preces,
& piis conventibus finis imponebatur. At a lacra Synaxi abstinebant delicatuli quidam,
quod fìbi viderentur, accepto Corpore Domini, jejunium srangere, in quo custodiendo
certe antiquis maxima fuit cura, atque religio. Quantum autem hi fallerentur, Ter-
tullianus heic probare nititur, ostendens a cibo sacrae mensae non vitiari, sed perficl
atque lacrari Christianorum jejunia. Muratorius.
(4) Accepto Corpore Doraini, & refervato. Et hoc eruditis compertissìmum est, ve-
teres Christianae Religionis cultores interdum consuevisse Corpus Christi a Sacerdote
acceptum deferre secum, ut domi ac in privatis precibus manducarent : quae consuetu-
do a Conciiiis postea sublata fuit. Hoc igitur omisso, aiia potius consideranda occur-
runt._ Scilicet ex hoc Tertulliani loco recentiorum quorumdam Haereticorum sententia
refellitur, qui Corpus Domini post Sacra peraóla conleryare nefas putant. Verum quod
. ‘' nunc
TERTULLIANl LJBER
CAPUT DECIMUMNONUM.
De Stationibus.
Imiliter (i) & Statìonum diebus non putant plerique
Sacrificiorum (2) orationibus interveniendum , quod Sta»
tio (3) soivenda sit, accepto corpore Domini. Ergo devo-
tum Deo obsequìum Eucharisiia resoivit? An magis Deo
obiigat? Nonne soiemnior erit Statio tua, si & ad aram
Dei steteris? Accepto (4) Gorpore Domini, & reservato, utrumque
salvum
(1) Stmilttef & Staùonum dìebus, Stationem esse convetitum Christianorum, qut
certis diebus fiebant causia' orandi, & producebantur a Cathoiicis usque ad Nonam, a
Montanisiis usque ad tenebras, di£ium esi: in Lib. de Jejun. Cap. X. n. 91. G. Pancir»
(0 Statsonum diebus. Quid Stationes fuerint, amplisiìme proditum ab aliis; itaque
paucis contentus ero. Hermas Lib. III. Pafioris Similit. IV. Quìd esi, inquit Pajtor^
StatioP & dixi : jejunium. Nihil aliud revera nomine Stationum Ecclesiastici Scriptores
signisicabant, quam Jejunium a Christianis celebratum, ita ut Stationes quaelibet Jeju-
nia interdum fuerint appeìiata. Quum enim jejunabant Fideles, mane summo in sacras
aedes convenire, ibique perstare ad horam usque nonam soiebant, precibus rerumque
divinarum contemplationi operam dantes: unde Jejuniis Stationum nomen postea adhae-
sìt. Qiiaestio tamen inter quosdam eruditos agitatur, num a Jejuniis Stationes diifer-
rent. Equidem arbitror discriminis aiiquid interfuisse tum soium, quum fìriéte Stationis*
vocabuium accipiebatur. Tunc enim Jejunia dumtaxat quartae & sextae Feriae indica-
bantur, ac propterea Stationes ad horam usque nonam, ut diximus, perdurabant; Jeju-
nia vero in vesperam usque producebantur. Incertum porro, num hoc loco Tertullia-
nus quaeiibet Jejunia signifìcare velit, an ea tantum, quae Mercurii ac Veneris diebus
celebrabantur. In posteriorem sententiam ego facilius concederem. Muratorius.
(2) Sacrisiciorum orationibus. DÌc, haeretice, quid per haec verba intelligatur? Quid
aliud vis esse Sacrificii orationes, quam Missam, quam impie damnas? Ex his verbis
notandum est, omnes, qui Missae ( ea Latine ess Sacrificium ) intererant, solitos fuisse
iumere sacram Eucharistiam, & quia ssatirn ea sumta discedebant, ideo nec Missae eo
die interesse volebant, ne Stationem solverent. Id Tertullianus reprehendit. G. Pancsr.
(.5) Qjtod Statio Jolvenda sit &c. Numquam a Statione Chrissianus populus recede-
bat, nisi accepto Corpore Domini, cujus communicatione perass-a absoivebantur preces,
& piis conventibus finis imponebatur. At a lacra Synaxi abstinebant delicatuli quidam,
quod fìbi viderentur, accepto Corpore Domini, jejunium srangere, in quo custodiendo
certe antiquis maxima fuit cura, atque religio. Quantum autem hi fallerentur, Ter-
tullianus heic probare nititur, ostendens a cibo sacrae mensae non vitiari, sed perficl
atque lacrari Christianorum jejunia. Muratorius.
(4) Accepto Corpore Doraini, & refervato. Et hoc eruditis compertissìmum est, ve-
teres Christianae Religionis cultores interdum consuevisse Corpus Christi a Sacerdote
acceptum deferre secum, ut domi ac in privatis precibus manducarent : quae consuetu-
do a Conciiiis postea sublata fuit. Hoc igitur omisso, aiia potius consideranda occur-
runt._ Scilicet ex hoc Tertulliani loco recentiorum quorumdam Haereticorum sententia
refellitur, qui Corpus Domini post Sacra peraóla conleryare nefas putant. Verum quod
. ‘' nunc