Muratori, Lodovico Antonio [Hrsg.]: Antiquitates Italicae Medii Aevi, Sive Dissertationes De Moribus, Ritibus, Religione, Regimine, Magistratibus, Legibus ... post declinationem Rom. Imp. ad Annum usque MD: Omnia Illustrantur, Et Confirmantur Ingenti Copia Diplomatum Et Chartarum Veterum, Nunc primùm ex Archivis Italiae depromtarum, Additis Etiam Nummis, Chronicis, Aliisque Monumentis Numquam Antea Editis (Band 1) (Arretii, 1773) [Cicognara, 2496-1]

257 -5S

DISSERTATIO QUiNCTA.

Ost Augustalem ac
Regiam Dignita-
tem olim fuit, &
adhuc est magno
in honore Duca-
lis Dignitas . A
militianomenl»?-
peratomm aeque ac
Ducum procul dubio prossuxit * & men-
tio Ducum vel sub ipsis antiquis Im-
peratoribus occurrit, apud quos signi-
ificabat splendidam in exercitu Prae-
secturam. Complures in Notitia Im-
perii enumerantur Duces t uni Provin-
eiae Praefesti, & ad fines tuendos
delesti. Attamen in Coaice Theodo-
siano Lib. 6. Tit. 26. animadversio-
ne digna efl: Lex XIII. Theodosii
Augusti junioris , data Anno Christi
CCCCVII. ubi haec leguntur: Itrimu-
aitatem tnbuimus bis, quos pojl emeru
tam in armis militiam ad Honorcm Du-
catus nojirae Serenitatis provexit judu
eium. Ex hac Lege, uti & ex aliis
ejusdem Codicis, deduci posse vide-
tur, fuisie nonnullos, qui pofl diu-
turriam militiam ad patificam & il-
lustrem Dignitatem Ducalem ascende-
rent in Augustorum Palatio* immo
alios etiam hujusmodi honore dona-
tos, quamvis nullam armis operam
antea dedissent: quo Titulo aufti as-
sidebant exinde consiliis in secreto
Imperatorum Consistorio . Ego rem
dubiam relinquo. Contra certum est
( nosque dubitare non sinit altera Lex
codem Anno data, quae est LXVI.
Lib. 8. Tit. 6. memorati Codicis)
fuisse olim Duces Provincianm, ad
Tom. I.

A

C

D

E

quos pertinebat tueri armis Provin«
ciam sibi traditam. Sansilus Fulgen-
tius in Homil. $6. *Ante carmcam Im-
peratoris praecedunt Metatores, Palati»
ni, ProteUores, Tribuni, Ducts, & Co-
mites. Sed plura ex antiquioribus Se«'
culis delibare nolo. Ad Langobar-
dos venio. Sub istis, uti & sub Fran-
cis , aliisve Germaniae Regibus , ia
usu pariter suit appellatio ac Digni-
tas Ducumj eorumque munus milita-
re erat, utpote qui ad tutelam Re»
gni praeessent militibus , in finibus
potisiimum Regni ejusdem. Duplicis
autem generis fuere, uti etiam in-
nui in Antiquit. Estensib. Cap. 5.
videlicet Minores, quibus una Civi-
tas reoenda ac defendenda tradeba-
tur* & Majores, quorum imperio su-
berant plures Givitates, seu integra
Provincia. Quod est ad priores, 2-
pud Paullum Diaconum de Gestis Lan-
gobardorum Lib. 4. Cap. 3. mentio
est Minulphi (is Ducem de Injula San-
Bi Julii appellat) quem Agilulphus
Langobardorum Rex de medio tol-
iendum jussit. Praeterea memorat is
nonnullos Dnces Tridenti, Zangrul-
phum Ducem Veronenscm, & Gaidul-
phum Pergaraenjem Ducem, hoc est
Bergomi, qui in Civitate sua Perga-
mo , rebellans contra Regem, se commu-
nivit. Ab eodem quoque Rege defe-
cit Dux Ulsari apud Tarvisium j &
sub Rege Liutprando occurrunt Gai-
doaldus Brixianus Dux, & Peredeus
Vicentinus Dux. Denique eodem Paul-
lo teste, Romani, habentes in capite
Mgaihonem Perufinorum Ducem, ver.e-
R runt #