DOI Artikel:
Ciałowicz, Krzysztof M.: Pieczęć Narmera
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.21230#0018
że imię władcy nie zostało zawarte w serechu2, co można tłumaczyć w tym
wypadku zaangażowaniem suma w akcję. Obok i niżej fragment dosyć
zniszczony, kiedyś zawierający napis hieroglificzny. Naprzeciwko omówio-
nych postaci trzy rzędy klęczących jeńców: w pierwszym i drugim po
dwóch, w ostatnim trzech. Wszyscy mają związane do tyłu ręce, długie wło-
sy i brody. Wspomniany napis hieroglificzny określa ich jako Libijczyków3.
Omawiany zabytek jest najstarszą znaną egipską pieczęcią cylindrycz-
ną zawierającą imię konkretnego władcy4. Zwraca uwagę stosunkowo duża
liczba analogii stylistycznych pomiędzy omawianym zabytkiem a innymi
datowanymi na czasy Narmera, świadcząca o istnieniu już wtedy pewnych
stałych elementów ikonografii królewskiej. Najbardziej charakterystycz-
nym przykładem jest wizerunek sępa. Identycznie ukształtowany ptak
pojawia się także na głowicy maczugi Narmera0. Jeńcy ukazani na tym
samym zabytku stanowią następny bardzo podobny element, co szczegól-
nie jest widoczne w sposobie potraktowania fryzur i bród. Ukazane
w zbliżony sposób, klęczące lub prowadzone ze związanymi do tyłu ręka-
mi postacie zdobią też kilka tzw. cylindrów z Hierakonpolis6, stanowią-
cych prawdopodobnie pokrycie rękojeści ceremonialnych maczug. Cy-
lindry te nie mogą być datowane z absolutną pewnością, ale większość
wskazówek pozwala na ich powiązanie z czasami Narmera7. Ta sama uwa-
ga dotyczy fragmentu prostokątnej paletki, również pochodzącej z Hie-
rakonopolis8, stanowiącej prawdopodobnie część skrzyneczki. Zachowa-
ny fragment zawiera u góry trzy sylwetki ptaków, identyczne z sępem na
2 Imiona późnodynastycznych i wczesnohistorycznych faraonów zapisywano zazwyczaj
w prostokątnym obramowaniu, w którego górnej części znajdowało się właściwe imię kró-
lewskie, a dolna dekorowana była tak zwaną fasadą pałacu. Nawet jednak w czasach Narme-
ra imię bywało zapisywane bez serechu, a obie wersie pojawiają się na słynnej palecie tego
faraona.
3 Baines J., Communication and display: the integration ofearly Egiptian art and writing, Atiqu-
ity 63, 1989:476.
4 Zagadnienie genezy i chronologii najstarszych pieczęci cylindrycznych porusza m.in.
Boehmer R. M., Das Rollsigel im pradynastischen Agypten, Archaologischer Anzeiger 4, 1974:
495-514; Teissier B., Glypic evidence for connection between Iran, Syro-Palestine and Egypt in the
forth and third millennia, Iran 25, 1987: 27-53.
3 Oxford Asholmolean Museum nr inw. El62; El64.
6 Por. np. Oxford, Asholmolean Museum nr inw. El62; El64.
7 Ciałowicz K M., Symbolika przedstawień władcy egipskigo w okresie predynastycznym, Kraków
1993:95.
8 Oxford, Ashmolmolean Museum nr inw. E 4012.
18
wypadku zaangażowaniem suma w akcję. Obok i niżej fragment dosyć
zniszczony, kiedyś zawierający napis hieroglificzny. Naprzeciwko omówio-
nych postaci trzy rzędy klęczących jeńców: w pierwszym i drugim po
dwóch, w ostatnim trzech. Wszyscy mają związane do tyłu ręce, długie wło-
sy i brody. Wspomniany napis hieroglificzny określa ich jako Libijczyków3.
Omawiany zabytek jest najstarszą znaną egipską pieczęcią cylindrycz-
ną zawierającą imię konkretnego władcy4. Zwraca uwagę stosunkowo duża
liczba analogii stylistycznych pomiędzy omawianym zabytkiem a innymi
datowanymi na czasy Narmera, świadcząca o istnieniu już wtedy pewnych
stałych elementów ikonografii królewskiej. Najbardziej charakterystycz-
nym przykładem jest wizerunek sępa. Identycznie ukształtowany ptak
pojawia się także na głowicy maczugi Narmera0. Jeńcy ukazani na tym
samym zabytku stanowią następny bardzo podobny element, co szczegól-
nie jest widoczne w sposobie potraktowania fryzur i bród. Ukazane
w zbliżony sposób, klęczące lub prowadzone ze związanymi do tyłu ręka-
mi postacie zdobią też kilka tzw. cylindrów z Hierakonpolis6, stanowią-
cych prawdopodobnie pokrycie rękojeści ceremonialnych maczug. Cy-
lindry te nie mogą być datowane z absolutną pewnością, ale większość
wskazówek pozwala na ich powiązanie z czasami Narmera7. Ta sama uwa-
ga dotyczy fragmentu prostokątnej paletki, również pochodzącej z Hie-
rakonopolis8, stanowiącej prawdopodobnie część skrzyneczki. Zachowa-
ny fragment zawiera u góry trzy sylwetki ptaków, identyczne z sępem na
2 Imiona późnodynastycznych i wczesnohistorycznych faraonów zapisywano zazwyczaj
w prostokątnym obramowaniu, w którego górnej części znajdowało się właściwe imię kró-
lewskie, a dolna dekorowana była tak zwaną fasadą pałacu. Nawet jednak w czasach Narme-
ra imię bywało zapisywane bez serechu, a obie wersie pojawiają się na słynnej palecie tego
faraona.
3 Baines J., Communication and display: the integration ofearly Egiptian art and writing, Atiqu-
ity 63, 1989:476.
4 Zagadnienie genezy i chronologii najstarszych pieczęci cylindrycznych porusza m.in.
Boehmer R. M., Das Rollsigel im pradynastischen Agypten, Archaologischer Anzeiger 4, 1974:
495-514; Teissier B., Glypic evidence for connection between Iran, Syro-Palestine and Egypt in the
forth and third millennia, Iran 25, 1987: 27-53.
3 Oxford Asholmolean Museum nr inw. El62; El64.
6 Por. np. Oxford, Asholmolean Museum nr inw. El62; El64.
7 Ciałowicz K M., Symbolika przedstawień władcy egipskigo w okresie predynastycznym, Kraków
1993:95.
8 Oxford, Ashmolmolean Museum nr inw. E 4012.
18