DOI Artikel:
Mielczarek, Mariusz: Macieja z Miechowa wiedza o pieniądzu antycznym
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.21230#0245
w 1517 r. uznane zostało w Europie za wybitne i bardzo szybko doczekało
się szeregu przekładów. Fragment ten w polskim tłumaczeniu brzmi10:
Alanowie wygnani ze swych siedzib połączyli się z Wandalami i wspólnie wkroczy-
li do Panonii, gdzie przebywali 60 lat. Następnie uderzając na państwo rzymskie
napadli na prowincje galijskie, a później, jak ftodają historycy, wrócili do Wan-
dalu, czyli Polski, i pozostali tam aż do czasów Stylichona. Przynieśli oni ze sobą, co
wnoszę z pewnych danych, niezmierną ilość srebrnych pieniędzy z wizerunkiem ce-
sarza Hadriana, o czym poucza napis umieszczony na jednej i drugiej stronie tych
pieniędzy. Monety takie Polacy znajdują aż do obecnych czasóiu po odpadnięciu
wód powodziowych, po ulewnych deszczach i podczas uprawy ziemi. Wieśniacy
nazywają je denarami św. Jana11 z powodu podobieństwa gloioy i szyi cesarza do
głowy św. Jana na misie12.
Na zainteresowanie Macieja z Miechowa znaleziskami monet rzymskich,
które do rąk mieszkańców ziem Polski trafiały jeszcze przed czasami Mie-
chowity13, miały niewątpliwie wpływ jego szerokie zainteresowania prze-
szłością. Jej śladami, twórca pierwszego wydanego drukiem zarysu histo-
rii Polski14 zajął się w stosunkowo młodym wieku15. Ciekawiły go kopce
Krakusa i Wandy; z ich dawnej metryki zdawał sobie sprawę, w ślad za
Długoszem przyrównując je do grobu Romulusa16. W Kaliszu poszukiwał
10 Opis Sarmacji, s. 48 - cytuję tłumaczenie T. Bieńkowskiego.
11 Najstarsza polska wzmianka o „główkach św. Jana", dotycząc także Krakowa, pocho-
dzi z 1445 r. - A. Grabowski, Skarbniczka naszej archeologii, Lipsk 1845, s. 194. Na ten temat:
Z. Żabiński, Zapiski numizmatyczne Ambrożego Grabowskiego, Wiadomości Numizmatyczne, 22,
1978, z. 3-4, s. 234-236; A. Abramowicz, Początki..., s. 82; idem, Urny...., s. 28-29; idem, Dzieje...,
s. 21-23.
,2 Nie jest to jedyny przykład religijnej interpretacji rysunków monet antycznych. Wy-
obrażenie głowy Heliosa w koronie promienistej na monetach Rodos, uważane było za
wizerunek Chrystusa w koronie cierniowej. I. Carradice, M. Price, Coinage in the Greek World,
London 1988, s. 10.
13 Świadczy o tym obecność monet rzymskich w skarbach wczesnośredniowiecznych.
Dla przykładu: R. Kiersnowski, Monety rzymskie w polskich znaleziskach wczesnośredniowiecz-
nych, Wiadomości Numizmatyczne, 2, 1958, z. 2, s. 5-14; idem, Pieniądz kruszcowy w Polsce
wczesnośredniowiecznej, Warszawa 1960, s. 86-91. O obecności monet rzymskich w znale-
ziskach nowożytnych: A. Mikołajczyk, Antyczne monety w znaleziskach nowożytnych, Biuletyn
Numizmatyczny, 1975, nr 5, s. 81-82. Zob. A. Abramowicz, Początki..., passim; idem, Dzieje....,
s. 66 i n.
14 Chronica Polonorum..., Cracoviae 1519, drugie wyd. 1521.
15 H. Barycz, Życie i twórczość Macieja z Miechowa, (w:) Maciej z Miechowa..., s. 22; A. Abra-
mowicz, Urny..., s. 26; idem, Dzieje..., s. 53 i n.
16 Chronica Polonorum, s. VII. A. Abramowicz, Urny..., s. 25-26.
245
się szeregu przekładów. Fragment ten w polskim tłumaczeniu brzmi10:
Alanowie wygnani ze swych siedzib połączyli się z Wandalami i wspólnie wkroczy-
li do Panonii, gdzie przebywali 60 lat. Następnie uderzając na państwo rzymskie
napadli na prowincje galijskie, a później, jak ftodają historycy, wrócili do Wan-
dalu, czyli Polski, i pozostali tam aż do czasów Stylichona. Przynieśli oni ze sobą, co
wnoszę z pewnych danych, niezmierną ilość srebrnych pieniędzy z wizerunkiem ce-
sarza Hadriana, o czym poucza napis umieszczony na jednej i drugiej stronie tych
pieniędzy. Monety takie Polacy znajdują aż do obecnych czasóiu po odpadnięciu
wód powodziowych, po ulewnych deszczach i podczas uprawy ziemi. Wieśniacy
nazywają je denarami św. Jana11 z powodu podobieństwa gloioy i szyi cesarza do
głowy św. Jana na misie12.
Na zainteresowanie Macieja z Miechowa znaleziskami monet rzymskich,
które do rąk mieszkańców ziem Polski trafiały jeszcze przed czasami Mie-
chowity13, miały niewątpliwie wpływ jego szerokie zainteresowania prze-
szłością. Jej śladami, twórca pierwszego wydanego drukiem zarysu histo-
rii Polski14 zajął się w stosunkowo młodym wieku15. Ciekawiły go kopce
Krakusa i Wandy; z ich dawnej metryki zdawał sobie sprawę, w ślad za
Długoszem przyrównując je do grobu Romulusa16. W Kaliszu poszukiwał
10 Opis Sarmacji, s. 48 - cytuję tłumaczenie T. Bieńkowskiego.
11 Najstarsza polska wzmianka o „główkach św. Jana", dotycząc także Krakowa, pocho-
dzi z 1445 r. - A. Grabowski, Skarbniczka naszej archeologii, Lipsk 1845, s. 194. Na ten temat:
Z. Żabiński, Zapiski numizmatyczne Ambrożego Grabowskiego, Wiadomości Numizmatyczne, 22,
1978, z. 3-4, s. 234-236; A. Abramowicz, Początki..., s. 82; idem, Urny...., s. 28-29; idem, Dzieje...,
s. 21-23.
,2 Nie jest to jedyny przykład religijnej interpretacji rysunków monet antycznych. Wy-
obrażenie głowy Heliosa w koronie promienistej na monetach Rodos, uważane było za
wizerunek Chrystusa w koronie cierniowej. I. Carradice, M. Price, Coinage in the Greek World,
London 1988, s. 10.
13 Świadczy o tym obecność monet rzymskich w skarbach wczesnośredniowiecznych.
Dla przykładu: R. Kiersnowski, Monety rzymskie w polskich znaleziskach wczesnośredniowiecz-
nych, Wiadomości Numizmatyczne, 2, 1958, z. 2, s. 5-14; idem, Pieniądz kruszcowy w Polsce
wczesnośredniowiecznej, Warszawa 1960, s. 86-91. O obecności monet rzymskich w znale-
ziskach nowożytnych: A. Mikołajczyk, Antyczne monety w znaleziskach nowożytnych, Biuletyn
Numizmatyczny, 1975, nr 5, s. 81-82. Zob. A. Abramowicz, Początki..., passim; idem, Dzieje....,
s. 66 i n.
14 Chronica Polonorum..., Cracoviae 1519, drugie wyd. 1521.
15 H. Barycz, Życie i twórczość Macieja z Miechowa, (w:) Maciej z Miechowa..., s. 22; A. Abra-
mowicz, Urny..., s. 26; idem, Dzieje..., s. 53 i n.
16 Chronica Polonorum, s. VII. A. Abramowicz, Urny..., s. 25-26.
245