DOI Artikel:
Kolendo, Jerzy: Praca Georga Wende z roku 1699 o monetach rzymskich bitych z okazji zwycięstw nad Sarmatami
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.21230#0252
ten-Czapskiego" opublikował w pierwszym tomie Notae Numismaticae do-
brze udokumentowane studium poświęcone zainteresowaniu, jakie wzbu-
dzały wśród numizmatyków polskich XIX w. te monety1. Uważano bo-
wiem, iż od nich rozpoczyna się właściwie numizmatyka polska. Teza taka
była pochodną dominującej w Polsce XVI-XVIII przekonania2 identyfi-
kującego Sarmatów3 z Polakami, które w XIX w. miała jeszcze swoich
zagorzałych zwolenników4.
Koncepcja taka znajduje swoje odbicie między innymi w podstawo-
wym, nawet do dnia dzisiejszego, katalogu monet polskich Emeryka Hut-
ten-Czapskiego5, a wcześniej jeszcze w dużym katalogu aukcyjnym mo-
net polskich Leona Mikockiego z 1850 r.6 oraz w katalogu monet znane-
go numizmatyka Karola Beyera, który, mimo swej formy rękopiśmiennej
był dość szeroko znany i wykorzystywany7. Również w kilku innych jeszcze
1 NNZN, I, 1996, s.23-36.
2 T. Ulewicz, Sarmacja. Studium problematyki słowiańskiej XV i XVI io., Kraków 1950; idem,
Zagadnienia sarmatyzmu w kulturze i literaturze polskiej. Problematyka ogólna i zarys historyczny,
Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego, Nr 59, Prace Historycznoliterackie, zesz. 5,
Filologia, z. 9, 1963, s. 29-92; J. Bzinkowska, Od Sarmacji do Polonii. Studia nad początkami
obrazu kartograficznego Polski, Kraków 1994. Por. B. Kurbisówna, Kształtowanie się pojęć geograficz-
nych o Slowiańszczyinie w polskich kronikach przeddlugoszowych, Slavia Antiqua, 4, 1953 [1954],
s. 252-280.
3 T. Sulimirski, Sarmaci, Warszawa 1979; idem, Sarmaci w Polsce, XII Rocznik Polskie-
go Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie, 1961-62, s. 65-93; Słownik Starożytności Sło-
wiańskich, t. V, Wrocław, s. 56-62 - Sarmaci [H. Łowmiański, Z. Bukowski], s. 62-71 - Sarma-
cja [H. Łowmiański].
1 Poglądy starszych badaczy identyfikujących Słowian z Sarmatami zestawia L. Niederle,
Slovanske starozitnosti, I, 2, Praha 1904, s. 512-5l7.Należy też wspomnić o koncepcjach identyfi-
kujących Jazygów zjaćwingami. Por. J. Tyszkiewicz, Terytorium Jaćwieży w starszej historiografii,
Prace Instytutu Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego, 1. 1975, s. 99-207.
5 E. Hutten-Czapski, Catalogue de la Collection des Medailles et Monnaies Polonaises, Pe-
tersburg-Kraków, t. 2, 1872, s. 333, nr 4266 (Moneta Konstantyna Wielkiego): t. 3, 1880,
s. 103, nr 6168 (Moneta Marka Aureliusza); t. 4, 1891, s. 213, nr 8300-8303 (monety Marka
Aureliusza i Konstantyna Wielkiego). Wszystkie te monety zostały umieszczone w dziale:
Pieces etrangeres se rapportant dUhistoire de la Pologne et de ses villes. Hutten-Czapski powołuje się
tu na katalog aukcyjny Leona Mikockiego cytowany w następnym przypisie.
6 L. Mikocki, Verzeichniss einer grossen und sehr gewdlten polnischen Munz- u. Medaillen-
Sammlung (ten sam tytuł po francusku), Wien 1850, s. 133 n., nr 2825-2832 w dziale Die
rómischen aufdie Sarmaten beziiglichen Miinzen (monety Marka Aureliusza, Kommodusa, Dio-
klecjana, Maksymiana i Konstantyna Wielkiego). O Leonie Mikockim (1809-1875) patrz
J. Strzałkowski, Zbiory polskich monet i medali, Łódź 1991, s. 91.
' K. Beyer, Spis pieniędzy polskich i z Polską styczność mających od najdawniejszych czasów do
Zygmunta Igo czyli do rok u 1506. Zbiór Karola Beyera w Warszawie w 1868 roku, RLps Bibl. Osso-
252
brze udokumentowane studium poświęcone zainteresowaniu, jakie wzbu-
dzały wśród numizmatyków polskich XIX w. te monety1. Uważano bo-
wiem, iż od nich rozpoczyna się właściwie numizmatyka polska. Teza taka
była pochodną dominującej w Polsce XVI-XVIII przekonania2 identyfi-
kującego Sarmatów3 z Polakami, które w XIX w. miała jeszcze swoich
zagorzałych zwolenników4.
Koncepcja taka znajduje swoje odbicie między innymi w podstawo-
wym, nawet do dnia dzisiejszego, katalogu monet polskich Emeryka Hut-
ten-Czapskiego5, a wcześniej jeszcze w dużym katalogu aukcyjnym mo-
net polskich Leona Mikockiego z 1850 r.6 oraz w katalogu monet znane-
go numizmatyka Karola Beyera, który, mimo swej formy rękopiśmiennej
był dość szeroko znany i wykorzystywany7. Również w kilku innych jeszcze
1 NNZN, I, 1996, s.23-36.
2 T. Ulewicz, Sarmacja. Studium problematyki słowiańskiej XV i XVI io., Kraków 1950; idem,
Zagadnienia sarmatyzmu w kulturze i literaturze polskiej. Problematyka ogólna i zarys historyczny,
Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego, Nr 59, Prace Historycznoliterackie, zesz. 5,
Filologia, z. 9, 1963, s. 29-92; J. Bzinkowska, Od Sarmacji do Polonii. Studia nad początkami
obrazu kartograficznego Polski, Kraków 1994. Por. B. Kurbisówna, Kształtowanie się pojęć geograficz-
nych o Slowiańszczyinie w polskich kronikach przeddlugoszowych, Slavia Antiqua, 4, 1953 [1954],
s. 252-280.
3 T. Sulimirski, Sarmaci, Warszawa 1979; idem, Sarmaci w Polsce, XII Rocznik Polskie-
go Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie, 1961-62, s. 65-93; Słownik Starożytności Sło-
wiańskich, t. V, Wrocław, s. 56-62 - Sarmaci [H. Łowmiański, Z. Bukowski], s. 62-71 - Sarma-
cja [H. Łowmiański].
1 Poglądy starszych badaczy identyfikujących Słowian z Sarmatami zestawia L. Niederle,
Slovanske starozitnosti, I, 2, Praha 1904, s. 512-5l7.Należy też wspomnić o koncepcjach identyfi-
kujących Jazygów zjaćwingami. Por. J. Tyszkiewicz, Terytorium Jaćwieży w starszej historiografii,
Prace Instytutu Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego, 1. 1975, s. 99-207.
5 E. Hutten-Czapski, Catalogue de la Collection des Medailles et Monnaies Polonaises, Pe-
tersburg-Kraków, t. 2, 1872, s. 333, nr 4266 (Moneta Konstantyna Wielkiego): t. 3, 1880,
s. 103, nr 6168 (Moneta Marka Aureliusza); t. 4, 1891, s. 213, nr 8300-8303 (monety Marka
Aureliusza i Konstantyna Wielkiego). Wszystkie te monety zostały umieszczone w dziale:
Pieces etrangeres se rapportant dUhistoire de la Pologne et de ses villes. Hutten-Czapski powołuje się
tu na katalog aukcyjny Leona Mikockiego cytowany w następnym przypisie.
6 L. Mikocki, Verzeichniss einer grossen und sehr gewdlten polnischen Munz- u. Medaillen-
Sammlung (ten sam tytuł po francusku), Wien 1850, s. 133 n., nr 2825-2832 w dziale Die
rómischen aufdie Sarmaten beziiglichen Miinzen (monety Marka Aureliusza, Kommodusa, Dio-
klecjana, Maksymiana i Konstantyna Wielkiego). O Leonie Mikockim (1809-1875) patrz
J. Strzałkowski, Zbiory polskich monet i medali, Łódź 1991, s. 91.
' K. Beyer, Spis pieniędzy polskich i z Polską styczność mających od najdawniejszych czasów do
Zygmunta Igo czyli do rok u 1506. Zbiór Karola Beyera w Warszawie w 1868 roku, RLps Bibl. Osso-
252