Notae Numismaticae - Zapiski Numizmatyczne (14.2019)

WHEAT-EARS AND OWLS. REMARKS ON THESSALIAN COINS...

że prawdopodobnie wszystkie te okazy pochodzą z Tesalii. Kilka obcych monet
(z Pelli i Amfipolis, z tą samą parą kontramarek) zostało włączonych do tej gru-
py już podczas trwania procesu kontramarkowania monet lokalnych (tesalskich).
W artykule podjęto próbę analizy kilku aspektów tego zagadnienia. Kluczo-
wy czynnik stanowi motyw kłosa, nawiązujący do znaczenia starożytnej Tesalii
jako jednego z głównych regionów produkujących zboże na przestrzeni stuleci.
Jednocześnie można przyjąć, że wytarte egzemplarze zostały zdemonetyzowane
i prawdopodobnie wykorzystane jako żetony. Ponadto część rozważań poświęcono
trudnemu problemowi praktycznego wykorzystania takich kontramarkowanych
egzemplarzy oraz ich użytkownikom. Znaczące wydarcie wielu z opisywanych
monet potwierdza tezę, że ich kontrasygnowanie mogło mieć miejsce w okresie
I—II w. n.e. Opierając się na ograniczonych świadectwach, można przyjąć, że w kon-
tekście historycznym było to prawdopodobnie jednorazowe działanie. Kierując się
takim założeniem i biorąc pod uwagę kwestię eksportu tesalskiej pszenicy do Aten,
można wskazać wyjątkowe wydarzenie, które miało miejsce w latach 40. II w. n.e.
Podczas gdy dokładna funkcja tych ponownie użytych brązowych monet pozostaje
trudna do ustalenia, sugeruje się ich wykorzystanie przez użytkowników poprzez
prawdopodobny modus operandi.
SŁOWA KLUCZO WE: Tesalia, kontramarki, kłos, sowa, Ateny
The term countermark1 (or counterstamp2) is used for a small stamp
occasionally placed a posteriori on a certain coin.3 It may be observed that such
coins quite often have become very worn before being countermarked, although
this is not necessarily always the case. A coin can bear on occasion more than
one countermark, either on one side or on both sides.4 The circulation of coins
bearing a countermark of an issuing authority different than the one (city, or king,
or koinon, etc.) which initially produced the coins is a quite common trait. It is
common, however, for the same issuing authority to choose to counterstamp old
coins of its own for some reason.5 As the reasons for employing these practices can

1 HOWGEGO 1985: ix: “Countermarks may be defined as stamps applied to coins by means of engraved
punches”. See also HOWGEGO 1985: 1-2. For some definition limitations (regarding the Roman Provincial
issues, but also largely applicable in genere) that lead to the exclusion of certain engravings and stamps see
HOWGEGO 1985: x, nn. 5-8.
2 DOTY 1982: s.v. counterstamp.
3 AMANDRY et AL 2006: s.v. contremarque.
4 To cite only a couple of examples, see Numismatik Lanz München, Auktion 155, 10-11 December 2012,
lot 291, silver stater of Aspendos, c. 380-325 BC (two wrestlers/slinger; on the reverse three countermarks:
helmeted head, bovine, anchor); Münzen & Medaillen Deutschland, Auktion 30, 28 May 2009, lot 323, bronze
coin of Prusias I of Bithynia, c. 230-182 BC (head of Apollon / Nike; on the obverse three countermarks: head of
Artemis, tripod, chelys) - the latter now in the KIKPE Numismatic Collection.
5 PENNA 2006: 164-165, 169-170.

61