DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.1662#0009
11
D E
ROMANORUM
MAGNIFICENTIA
ET ARCHITECTURA.
1U cogitanti mi hi, quidsit, quod populo Romano, quem
helli , pacisque artibus sioruisse nemo insiciatur , ma-
gnisicentia tamen laudem aliqui detrahant, nimia qui-
dam facili tas visa ess esse in e auffa, & celeritas adju-
dicandum, qua & Romanorùm samee adverfatur hoc
tempore , & ventati femper plurimum obfuit. Nam
cum multa funt in, rebus ipjìs , qua impedimento effe
folent, ne facile cognofeantur , tum ea nonnunquam
accedit temporum longinquitas, & opinionum de iis va-
rietas , ut nihil sieri commodius pojjìt, aut etiam fa-
pientius , quam si , quid fentiendum de illisjit , igno-
rare fateamur. Verumfeu no'vitatis dui ce dine, seu par-
tium siudio quidam adduBi , non idcìrco abflerrentur , quo minus de rebus dubìis li'
bere judicent, quos , Ji , caussa vel leviter explorata , id facerent , ferendos pu-
tarem ; aliqua enim ab eis reperiendee veritatis ratio habita vidèretur ; nunc cum
ea Jìunt ab ipjìs judicia , ut , cur ita sentiant , dicere non pojjlnt , nec cujus-
tnodi res sunt, sed quales esse vellent, nobis proponant, qui locus veritati effe re-
liquus potejì , prasertim cum non dejint, qui , non quod ingenio careant , sed
quod difeeptandi laborem oderunt, nec hujufmodi controverjìas magni saciant, alio-
rum sentmtias sequuntur potius , quam ipfì dijudicent ì Ita sit, ut multa temere ja-
Bentur in vulgus , & quod prolatum semel ess , quodeumque illudfit , altius in dies
radices agat, & percrebrefeat . Ac Romanis quidem accìdere id poffe , ut san-
quam pujillo animo , & prorfus rudes traducerentur , nunquam arbitrabar ; etfì enim
magna ex parte interciderint eorum opera , temporum , & bellorum injuria , vi-
debam tamen , ea superefse magnisicenti ce documenta cum in Urbe , tum per Ita'
liam , ut mirer , id ulli in mentem , qui aliquid audierit , aut legerit , venire
potuiffe . Sed quoniam ita de Romanis sentiunt, qui Gracis omnia tribuunt , hac
autem apud exteras nationes latius invalefcit opinio ì non alienum a meo in-
siituto esse duxi , rem totam paullo diligentius expendere ; ut , rationum mo-
mentis utrinque perspeBis , quid in bac cauffa sentiendum sit , ab cequis judicibus
commodius statuatur .
I. "W^V Uas video rationes asserri ab iis , qui Romanorùm gloria invident, aut certe
1 non saventi propter quas hi, ante quam Graciam subigerent, quavis operum,
JL^J ut ajunt , magnisicentia caruerunt ; inopiam scìlìcèt, omniumque pacis ar-
tium infeitiam . Ut aliquid de inopia dicam , liquet ex probatis auBorìbus , eos Gra-
cis bellum non intulisse , nisi pojl deviBam Italiam ; quod cum non uno mìlitum
incursu , sed longo annorum fpatio saBum lìt, quid eos prohibuit , quo minus Ita-
lorum spoliis paullatim locupletarentur ì Nec enim pauperes Itali erant , ut aliqui
sortasse putant ; selicisjtma enim regionis accola c0 , artibus prceterea , & induftria
ita privata vita cultum , & reipublica dignitatem tuebantur , ut alìarum gen~
tium, prout tum erant tempora , nulli concederent . Cum itaque Romani nec adversa
armorum conssiBarentur sortuna, nec soli sieri Ut ate laborarent, quid esl, quod eos ìnopes
quidam arbitrantur, nec ullum ideino adificium, de quo gloriarentur, eccitarepotuissel
(i) Dionys. antiquit. Roman. Uè. i, A.C
D E
ROMANORUM
MAGNIFICENTIA
ET ARCHITECTURA.
1U cogitanti mi hi, quidsit, quod populo Romano, quem
helli , pacisque artibus sioruisse nemo insiciatur , ma-
gnisicentia tamen laudem aliqui detrahant, nimia qui-
dam facili tas visa ess esse in e auffa, & celeritas adju-
dicandum, qua & Romanorùm samee adverfatur hoc
tempore , & ventati femper plurimum obfuit. Nam
cum multa funt in, rebus ipjìs , qua impedimento effe
folent, ne facile cognofeantur , tum ea nonnunquam
accedit temporum longinquitas, & opinionum de iis va-
rietas , ut nihil sieri commodius pojjìt, aut etiam fa-
pientius , quam si , quid fentiendum de illisjit , igno-
rare fateamur. Verumfeu no'vitatis dui ce dine, seu par-
tium siudio quidam adduBi , non idcìrco abflerrentur , quo minus de rebus dubìis li'
bere judicent, quos , Ji , caussa vel leviter explorata , id facerent , ferendos pu-
tarem ; aliqua enim ab eis reperiendee veritatis ratio habita vidèretur ; nunc cum
ea Jìunt ab ipjìs judicia , ut , cur ita sentiant , dicere non pojjlnt , nec cujus-
tnodi res sunt, sed quales esse vellent, nobis proponant, qui locus veritati effe re-
liquus potejì , prasertim cum non dejint, qui , non quod ingenio careant , sed
quod difeeptandi laborem oderunt, nec hujufmodi controverjìas magni saciant, alio-
rum sentmtias sequuntur potius , quam ipfì dijudicent ì Ita sit, ut multa temere ja-
Bentur in vulgus , & quod prolatum semel ess , quodeumque illudfit , altius in dies
radices agat, & percrebrefeat . Ac Romanis quidem accìdere id poffe , ut san-
quam pujillo animo , & prorfus rudes traducerentur , nunquam arbitrabar ; etfì enim
magna ex parte interciderint eorum opera , temporum , & bellorum injuria , vi-
debam tamen , ea superefse magnisicenti ce documenta cum in Urbe , tum per Ita'
liam , ut mirer , id ulli in mentem , qui aliquid audierit , aut legerit , venire
potuiffe . Sed quoniam ita de Romanis sentiunt, qui Gracis omnia tribuunt , hac
autem apud exteras nationes latius invalefcit opinio ì non alienum a meo in-
siituto esse duxi , rem totam paullo diligentius expendere ; ut , rationum mo-
mentis utrinque perspeBis , quid in bac cauffa sentiendum sit , ab cequis judicibus
commodius statuatur .
I. "W^V Uas video rationes asserri ab iis , qui Romanorùm gloria invident, aut certe
1 non saventi propter quas hi, ante quam Graciam subigerent, quavis operum,
JL^J ut ajunt , magnisicentia caruerunt ; inopiam scìlìcèt, omniumque pacis ar-
tium infeitiam . Ut aliquid de inopia dicam , liquet ex probatis auBorìbus , eos Gra-
cis bellum non intulisse , nisi pojl deviBam Italiam ; quod cum non uno mìlitum
incursu , sed longo annorum fpatio saBum lìt, quid eos prohibuit , quo minus Ita-
lorum spoliis paullatim locupletarentur ì Nec enim pauperes Itali erant , ut aliqui
sortasse putant ; selicisjtma enim regionis accola c0 , artibus prceterea , & induftria
ita privata vita cultum , & reipublica dignitatem tuebantur , ut alìarum gen~
tium, prout tum erant tempora , nulli concederent . Cum itaque Romani nec adversa
armorum conssiBarentur sortuna, nec soli sieri Ut ate laborarent, quid esl, quod eos ìnopes
quidam arbitrantur, nec ullum ideino adificium, de quo gloriarentur, eccitarepotuissel
(i) Dionys. antiquit. Roman. Uè. i, A.C