DOI Artikel:
Kuniewicz, Jolanta: Twórczość fotograficzna Bolesławy i Edmunda Zdanowskich
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.28101#0260
Jolanta wycinkami rzeczywistości dzieła były indywidualną wizją twórczą i osobistą
Kuniewicz wypowiedzią artystów. Świadczyły one o wielkim wyczuciu plastycznym
i dowodziły, że fotografia nie służyła im tylko za narzędzie rejestracji.
W listopadzie 1945 r. Zdanowscy przyjechali do Gdyni27. Jeszcze tego
samego roku obydwoje zaczęli pracę w Liceum Fotografiki Towarzystwa Uni-
wersytetów Robotniczych28, gdzie przez następne 25 lat Zdanowski był kie-
rownikiem działu fotografii29. Edmund w 1946 r. współorganizował Gdańskie
Towarzystwo Fotograficzne, w artykule Realny optymizm określił jego cele30,
a w latach 1948-1950 był wiceprezesem31.
Małżonkowie pokazywali swoje prace na licznych wystawach w kraju
i za granicą, zaczynając od I Ogólnopolskiej Wystawy Fotografiki w Pozna-
niu w 1947 r. Zorganizowano im duże monograficzne wystawy poświęcone
Trójmiastu, np. „Sopot w fotografice Bolesławy i Edmunda Zdanowskich”,
„Gdańsk i Gdynia w fotografice Bolesławy i Edmunda Zdanowskich” i „Foto-
grafika Bolesławy i Edmunda Zdanowskich”.
Korzenie twórczości Bolesławy i Edmunda Zdanowskich z okresu po 1945 r.
tkwiły w przedwojennej tradycji amatorskiej fotografii krajoznawczej, jednak
ich sztuka, będąca początkowo odbiciem zasadniczych postulatów Bułhaka,
z czasem przybrała zmienioną formę. Wybrzeże wymagało dokumentacji
fotograficznej tego, co zastali, oraz utrwalania i kształtowania historii. Działal-
ność twórcza pary dotyczyła więc przede wszystkim rejestrowania odbudowy
Gdańska, Gdyni i Sopotu oraz budowy portu i stoczni w Gdyni. Edmund
uwiecznił przemiany w strukturze Trójmiasta, poczynając od wizerunku gru-
zów i ruin, przez proces odbudowy, po widoki metropolii.
Gruzy i zniszczone wojną budynki artysta ukazał na podobieństwo antycz-
nych ruin, co jest zapewne śladem dawnego piktorializmu, ale też próbą hero-
izowania. W fotografiach tych znajdują się ujęcia sugerujące obecność treści
symbolicznych. U Zdanowskiego ruiny są pełne nastroju i zadumy, stanowią
zapis osobistych wrażeń i emocji autora, stąd ich dramatyczna wymowa. Poza
walorami artystycznymi zdjęcia te mają znaczenie dokumentalne, potwier-
dzają wielkość zniszczeń w mieście. Najwięcej fotografii Edmunda Zdanow-
skiego ukazujących Gdańsk pochodzi z lat 1947-1959. Są to w większości
romantyczne miejskie pejzaże oddające ulotny charakter osnutych mgłą miejsc
(.Nastrój średniówiecza, Harmonia gotyku). W obrazach Gdańska jego autorstwa
uderza nastrojowość budowana poprzez kompozycję, światło i walor. Monu-
mentalne sylwetki fragmentów budowli na mglistym tle sugerują, że za ich
27 Pobyt stały w Gdyni, ul. 3 Maja od dn. 27 listopada 1945 r.
28 Obecnie Zespół Szkół Plastycznych w Gdyni-Orłowie.
29 J. Mierzecka, Bolesława i Edmund..., s. 46.
30 E. Zdanowski, Realny romantyzm, „Biułetynu Gdańskiego Towarzystwa Fotograficznego”
1948, nr 1, nlb.
31 Archiwum ZSP Gdynia-Orłowo, Teczka Osobowa E. Zdanowskiego, Ankieta personalna
Edmunda Zdanowskiego.
256
Kuniewicz wypowiedzią artystów. Świadczyły one o wielkim wyczuciu plastycznym
i dowodziły, że fotografia nie służyła im tylko za narzędzie rejestracji.
W listopadzie 1945 r. Zdanowscy przyjechali do Gdyni27. Jeszcze tego
samego roku obydwoje zaczęli pracę w Liceum Fotografiki Towarzystwa Uni-
wersytetów Robotniczych28, gdzie przez następne 25 lat Zdanowski był kie-
rownikiem działu fotografii29. Edmund w 1946 r. współorganizował Gdańskie
Towarzystwo Fotograficzne, w artykule Realny optymizm określił jego cele30,
a w latach 1948-1950 był wiceprezesem31.
Małżonkowie pokazywali swoje prace na licznych wystawach w kraju
i za granicą, zaczynając od I Ogólnopolskiej Wystawy Fotografiki w Pozna-
niu w 1947 r. Zorganizowano im duże monograficzne wystawy poświęcone
Trójmiastu, np. „Sopot w fotografice Bolesławy i Edmunda Zdanowskich”,
„Gdańsk i Gdynia w fotografice Bolesławy i Edmunda Zdanowskich” i „Foto-
grafika Bolesławy i Edmunda Zdanowskich”.
Korzenie twórczości Bolesławy i Edmunda Zdanowskich z okresu po 1945 r.
tkwiły w przedwojennej tradycji amatorskiej fotografii krajoznawczej, jednak
ich sztuka, będąca początkowo odbiciem zasadniczych postulatów Bułhaka,
z czasem przybrała zmienioną formę. Wybrzeże wymagało dokumentacji
fotograficznej tego, co zastali, oraz utrwalania i kształtowania historii. Działal-
ność twórcza pary dotyczyła więc przede wszystkim rejestrowania odbudowy
Gdańska, Gdyni i Sopotu oraz budowy portu i stoczni w Gdyni. Edmund
uwiecznił przemiany w strukturze Trójmiasta, poczynając od wizerunku gru-
zów i ruin, przez proces odbudowy, po widoki metropolii.
Gruzy i zniszczone wojną budynki artysta ukazał na podobieństwo antycz-
nych ruin, co jest zapewne śladem dawnego piktorializmu, ale też próbą hero-
izowania. W fotografiach tych znajdują się ujęcia sugerujące obecność treści
symbolicznych. U Zdanowskiego ruiny są pełne nastroju i zadumy, stanowią
zapis osobistych wrażeń i emocji autora, stąd ich dramatyczna wymowa. Poza
walorami artystycznymi zdjęcia te mają znaczenie dokumentalne, potwier-
dzają wielkość zniszczeń w mieście. Najwięcej fotografii Edmunda Zdanow-
skiego ukazujących Gdańsk pochodzi z lat 1947-1959. Są to w większości
romantyczne miejskie pejzaże oddające ulotny charakter osnutych mgłą miejsc
(.Nastrój średniówiecza, Harmonia gotyku). W obrazach Gdańska jego autorstwa
uderza nastrojowość budowana poprzez kompozycję, światło i walor. Monu-
mentalne sylwetki fragmentów budowli na mglistym tle sugerują, że za ich
27 Pobyt stały w Gdyni, ul. 3 Maja od dn. 27 listopada 1945 r.
28 Obecnie Zespół Szkół Plastycznych w Gdyni-Orłowie.
29 J. Mierzecka, Bolesława i Edmund..., s. 46.
30 E. Zdanowski, Realny romantyzm, „Biułetynu Gdańskiego Towarzystwa Fotograficznego”
1948, nr 1, nlb.
31 Archiwum ZSP Gdynia-Orłowo, Teczka Osobowa E. Zdanowskiego, Ankieta personalna
Edmunda Zdanowskiego.
256