DOI article:
Kriegseisen, Jacek: Addenda do katalogu wystawy Materia światła i ciała. Alabaster w rzeźbie niderlandzkiej XVI i XVII w.
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.28181#0350
Jacek Pokrewieństwo ceramicznych nimf ze szlachetnym i pełnym wdzięku alaba-
Kriegseisen strowym wzorem jest uderzające.
Ciekawym przykładem uznania, a może podkreślenia dawności zabytku
jest plakietka z Ukrzyżowaniem, wykonana przez nieznany warsztat z Meche-
len w 1586 r.26 Na deseczce zabezpieczającej od tyłu oprawę reliefu znajduje
się inskrypcja wykonana tuszem (?): w Roku \ 15 * 86 \ Wykonany [ (ii. 7).
Powtarza ona napis znajdujący się w kartuszu przy dolnej krawędzi reliefu,
gdzie widoczna jest data 1586.
Kolejne uzupełnienia dotyczą dwóch zabytków. Na pierwszym z nich - pla-
kietce ze Zmartwychwstaniem, wykonanej przez nieznany warsztat z Mechelen
w czwartej ćwierci XVI w.27, na dębowej deseczce, do której przytwierdzony
jest alabastrowy relieP8, w centrum wyryto majuskułową literę K i równora-
mienny krzyżyk (il. 8). Podobnie jak w przypadku reliefu przedstawiającego
Upadek Chrystusa pod krzyżem29 można go uznać za znak handlowy, ale być
może jest to znak warsztatu, w którym wykonano tylko deseczkę30. Oprócz
własnościowych oznaczeń muzealnych dawnego (Stadtmuseum Danzig)
i obecnego (Muzeum Narodowe w Gdańsku) właściciela oraz ewakuacyj-
nych (karteczka z odręcznym napisem atramentem: Zeughaus \ Juli 1945 |)31,
w górnej części deseczki znajduje się wykonany atramentem numer katalogu
zapewne nieznanej kolekcji: N 9. |. Pod nim w czerwonym laku została odciś-
nięta pieczęć z ligaturowymi inicjałami SIN (il. 9), będąca dawniejszym zna-
kiem własnościowym nieznanego kolekcjonera. Z kolei na drugim zabytku,
plakietce z Upadkiem Chrystusa pod krzyżem, pochodzącej z około 1600 r.
z warsztatu Rombouta Tissenakena32, na dębowej deseczce, do której przy-
twierdzony jest alabastrowy relief, w centrum wypalono (?) pięcioramienną
gwiazdę. Jej górne, wydłużone ramię, jest przekreślone, tworząc krzyż rów-
noramienny (il. 10). Jak słusznie stwierdziła autorka hasła, jest to zapewne
znak handlowy33, ale nie można wykluczyć prawdopodobieństwa, że mamy
do czynienia ze znakiem warsztatu, w którym wykonano tylko deseczkę.
26 Klasztor Karmelitów bosych w Czernej, zob. Materia światła i ciała..., s. 214-217, kat. 1.28,
il. (oprać. Aleksandra Lipińska).
27 Muzeum Narodowe w Gdańsku, nr inw. MNG/SD/120/Rz, zob. Materia światła i ciała...,
222-225, kat. 1.30, il. (oprać. Lech Łopuski).
28 Ibidem, s. 222-225, kat. 1.30, il. (oprać. Lech Łopuski).
29 Ibidem, s. 242-243, kat. 1.36, il. (oprać. Aleksandra Lipińska).
30 Małgorzata Szuster-Gawłowska, Znaki cechowe na odwrociach flamandzkich obrazów
na drewnie. Propozycja systematyki i dokumentacji, „Studia i Materiały Wydziału Konserwacji
Dzieł Sztuki Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie” 1992, t. 2.
31 Część zabytków z gdańskiego Stadtmuseum podczas wojennej ewakuacji złożono w Wiel-
kiej Zbrojowni.
32 Muzeum Narodowe w Krakowie, nr inw. XII-764; zob. Materia światła i ciała..., s. 242-
243, kat. 1.36, ił. (oprać. Aleksandra Lipińska).
33 Ibidem.
344
Kriegseisen strowym wzorem jest uderzające.
Ciekawym przykładem uznania, a może podkreślenia dawności zabytku
jest plakietka z Ukrzyżowaniem, wykonana przez nieznany warsztat z Meche-
len w 1586 r.26 Na deseczce zabezpieczającej od tyłu oprawę reliefu znajduje
się inskrypcja wykonana tuszem (?): w Roku \ 15 * 86 \ Wykonany [ (ii. 7).
Powtarza ona napis znajdujący się w kartuszu przy dolnej krawędzi reliefu,
gdzie widoczna jest data 1586.
Kolejne uzupełnienia dotyczą dwóch zabytków. Na pierwszym z nich - pla-
kietce ze Zmartwychwstaniem, wykonanej przez nieznany warsztat z Mechelen
w czwartej ćwierci XVI w.27, na dębowej deseczce, do której przytwierdzony
jest alabastrowy relieP8, w centrum wyryto majuskułową literę K i równora-
mienny krzyżyk (il. 8). Podobnie jak w przypadku reliefu przedstawiającego
Upadek Chrystusa pod krzyżem29 można go uznać za znak handlowy, ale być
może jest to znak warsztatu, w którym wykonano tylko deseczkę30. Oprócz
własnościowych oznaczeń muzealnych dawnego (Stadtmuseum Danzig)
i obecnego (Muzeum Narodowe w Gdańsku) właściciela oraz ewakuacyj-
nych (karteczka z odręcznym napisem atramentem: Zeughaus \ Juli 1945 |)31,
w górnej części deseczki znajduje się wykonany atramentem numer katalogu
zapewne nieznanej kolekcji: N 9. |. Pod nim w czerwonym laku została odciś-
nięta pieczęć z ligaturowymi inicjałami SIN (il. 9), będąca dawniejszym zna-
kiem własnościowym nieznanego kolekcjonera. Z kolei na drugim zabytku,
plakietce z Upadkiem Chrystusa pod krzyżem, pochodzącej z około 1600 r.
z warsztatu Rombouta Tissenakena32, na dębowej deseczce, do której przy-
twierdzony jest alabastrowy relief, w centrum wypalono (?) pięcioramienną
gwiazdę. Jej górne, wydłużone ramię, jest przekreślone, tworząc krzyż rów-
noramienny (il. 10). Jak słusznie stwierdziła autorka hasła, jest to zapewne
znak handlowy33, ale nie można wykluczyć prawdopodobieństwa, że mamy
do czynienia ze znakiem warsztatu, w którym wykonano tylko deseczkę.
26 Klasztor Karmelitów bosych w Czernej, zob. Materia światła i ciała..., s. 214-217, kat. 1.28,
il. (oprać. Aleksandra Lipińska).
27 Muzeum Narodowe w Gdańsku, nr inw. MNG/SD/120/Rz, zob. Materia światła i ciała...,
222-225, kat. 1.30, il. (oprać. Lech Łopuski).
28 Ibidem, s. 222-225, kat. 1.30, il. (oprać. Lech Łopuski).
29 Ibidem, s. 242-243, kat. 1.36, il. (oprać. Aleksandra Lipińska).
30 Małgorzata Szuster-Gawłowska, Znaki cechowe na odwrociach flamandzkich obrazów
na drewnie. Propozycja systematyki i dokumentacji, „Studia i Materiały Wydziału Konserwacji
Dzieł Sztuki Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie” 1992, t. 2.
31 Część zabytków z gdańskiego Stadtmuseum podczas wojennej ewakuacji złożono w Wiel-
kiej Zbrojowni.
32 Muzeum Narodowe w Krakowie, nr inw. XII-764; zob. Materia światła i ciała..., s. 242-
243, kat. 1.36, ił. (oprać. Aleksandra Lipińska).
33 Ibidem.
344