Noemi to pobyt w Lombardii od ok. 1670 r. i śmierć artysty w 1709 r.7 Nieznane są jego
Etush losy z okresu gdańskiego, zaś czas przed przyjazdem do Lombardii (Bergamo,
Mediolan) był przedmiotem jedynie domysłów badaczy o rzekomym pobycie
w Wenecji. Dokumenty odnalezione w Cremie nie tylko potwierdzają tę hipo-
tezę, lecz także rzucają światło na środowisko, w jakim działał Adler, oraz uka-
zują wpływ malarstwa weneckiego na lombardzkie w drugiej połowie XVII w.
Był on kolejnym malarzem, który przeniósł się z terenów Laguny do Mediolanu
i, podobnie jak Filippo Abbiati, tworzył na zlecenie Ospedale Maggiore w Medio-
lanie, co świadczy o popularności maniery malarstwa weneckiego w Lombardii
w drugiej połowie XVII w.
Przytoczony przez Carubelli dokument z dnia 20 kwietnia 1666 r. potwier-
dza wolny stan malarza. Sporządzono go w celu zawarcia małżeństwa Salomona
Adlera z Isabellą Balis, córką Giovanniego Battisty, które miało miejsce 27 kwiet-
nia tego samego roku w kościele parafialnym San Benedetto8, i jest to pierwsze
potwierdzone archiwaliami świadectwo obecności artysty w Wenecji: „[...]
dominus Salamon aetatis suae annorum triginta vel circa, filius quondam alte-
rius domini Salomon Adler civitatis Dancicae, a mensibus septem citra familiaris
illusrissmi et excellentissimi doini Augustini a Ripa, Cremae et eius disctric-
tus praetoris praefectique, exponens iam annos quindecim omni matrimonii
vinculo liberum atque solutum disesisse a dicta eius patria et per annos duos
et non nullos menses iter continuasse per diversas mondi patres et regiones et ex
post adinclitam civitatem Venetiarum se contulisse et per annos duodecim vel
circa in dicta civitate moram traxisse et de mense septembrio praeterito circa
finem, Nullo matrimonio in dicta civitate Venetiarum nec alibi contracto, dise-
sisse hancque Cremensem urbem adiisse et usque in praesentem diem mora-
tum fuisse [...]"9. Przywołany fragment daje badaczom garść nieznanych do tej
pory informacji. Po pierwsze, Adler przybył do Cremy na siedem miesięcy przed
sporządzeniem dokumentu - we wrześniu 1665 r.; po drugie, do Wenecji udał się
dwanaście lat wcześniej, po dwuletniej podróży - to wskazuje, że z Gdańska
wyjechał w 1651 r., a do Wenecji dotarł w 1653 r. W związku z tym wydaje się,
że wzmianki o Salomonie Adlerze w gdańskiej księdze ławy z 1653 r. mogą
dotyczyć jego ojca, również Salomona Adlera, zaś dwuletnią podróż można
traktować jako wędrówkę czeladniczą, która, według przepisów panujących
w Gdańsku, miała trwać dwa lata.
Drugi odnaleziony dokument pochodzi z 10 kwietnia 1666 r.10 Jest to nota-
rialne poświadczenie sporządzone w Wenecji w obecności świadków, potwier-
dzające wolny stan i pochodzenie malarza. Warto przyjrzeć się pozostałym
7 Archivio Storico di Milano, Morti, Popolazione parte antica, Atti di Governo, 149, 1709.
8 Archivio Parrocchiale di San Benedetto, Crema, Matrimonii 1660 sino 1671, cyt. za:
Carubelli, Salomon Adler..., s. 80.
9 ASDC, Archivio della Curia Vescovile, Foro Vescoville. Matrimoniale 80, 20.04.1666, cyt.
za: Carubelli, Salomon Adler..., s. 82.
10 Ibidem.
214
Etush losy z okresu gdańskiego, zaś czas przed przyjazdem do Lombardii (Bergamo,
Mediolan) był przedmiotem jedynie domysłów badaczy o rzekomym pobycie
w Wenecji. Dokumenty odnalezione w Cremie nie tylko potwierdzają tę hipo-
tezę, lecz także rzucają światło na środowisko, w jakim działał Adler, oraz uka-
zują wpływ malarstwa weneckiego na lombardzkie w drugiej połowie XVII w.
Był on kolejnym malarzem, który przeniósł się z terenów Laguny do Mediolanu
i, podobnie jak Filippo Abbiati, tworzył na zlecenie Ospedale Maggiore w Medio-
lanie, co świadczy o popularności maniery malarstwa weneckiego w Lombardii
w drugiej połowie XVII w.
Przytoczony przez Carubelli dokument z dnia 20 kwietnia 1666 r. potwier-
dza wolny stan malarza. Sporządzono go w celu zawarcia małżeństwa Salomona
Adlera z Isabellą Balis, córką Giovanniego Battisty, które miało miejsce 27 kwiet-
nia tego samego roku w kościele parafialnym San Benedetto8, i jest to pierwsze
potwierdzone archiwaliami świadectwo obecności artysty w Wenecji: „[...]
dominus Salamon aetatis suae annorum triginta vel circa, filius quondam alte-
rius domini Salomon Adler civitatis Dancicae, a mensibus septem citra familiaris
illusrissmi et excellentissimi doini Augustini a Ripa, Cremae et eius disctric-
tus praetoris praefectique, exponens iam annos quindecim omni matrimonii
vinculo liberum atque solutum disesisse a dicta eius patria et per annos duos
et non nullos menses iter continuasse per diversas mondi patres et regiones et ex
post adinclitam civitatem Venetiarum se contulisse et per annos duodecim vel
circa in dicta civitate moram traxisse et de mense septembrio praeterito circa
finem, Nullo matrimonio in dicta civitate Venetiarum nec alibi contracto, dise-
sisse hancque Cremensem urbem adiisse et usque in praesentem diem mora-
tum fuisse [...]"9. Przywołany fragment daje badaczom garść nieznanych do tej
pory informacji. Po pierwsze, Adler przybył do Cremy na siedem miesięcy przed
sporządzeniem dokumentu - we wrześniu 1665 r.; po drugie, do Wenecji udał się
dwanaście lat wcześniej, po dwuletniej podróży - to wskazuje, że z Gdańska
wyjechał w 1651 r., a do Wenecji dotarł w 1653 r. W związku z tym wydaje się,
że wzmianki o Salomonie Adlerze w gdańskiej księdze ławy z 1653 r. mogą
dotyczyć jego ojca, również Salomona Adlera, zaś dwuletnią podróż można
traktować jako wędrówkę czeladniczą, która, według przepisów panujących
w Gdańsku, miała trwać dwa lata.
Drugi odnaleziony dokument pochodzi z 10 kwietnia 1666 r.10 Jest to nota-
rialne poświadczenie sporządzone w Wenecji w obecności świadków, potwier-
dzające wolny stan i pochodzenie malarza. Warto przyjrzeć się pozostałym
7 Archivio Storico di Milano, Morti, Popolazione parte antica, Atti di Governo, 149, 1709.
8 Archivio Parrocchiale di San Benedetto, Crema, Matrimonii 1660 sino 1671, cyt. za:
Carubelli, Salomon Adler..., s. 80.
9 ASDC, Archivio della Curia Vescovile, Foro Vescoville. Matrimoniale 80, 20.04.1666, cyt.
za: Carubelli, Salomon Adler..., s. 82.
10 Ibidem.
214