DOI Heft:
Komunikaty
DOI Artikel:Frąckowska, Anna: Hipoteza Francka‑Fischera, czyli o znakach probierzy gdańskich: Przyczynek do badań nad znakowaniem gdańskich wyrobów złotniczych
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.72800#0230
Pewną dodatkową, poboczną, przesłankę do takiego wnioskowania stanowi
także ich graficzna forma. Znak bity pozytywowo, w polu o nieco nieregularnym
obrysie, z literą wykreśloną kursywą, o falistym przebiegu, ozdobioną wydat-
nymi i zaokrąglonymi szeryfami, jest bardziej dekoracyjny i bardziej tradycyjny.
Odpowiada on typowej formie znaków mistrzowskich stosowanych w Gdańsku
w XVII i XVIII w. Znak bity negatywowo, bez pola, o prostszym, sztywno wykre-
ślonym kształcie litery odpowiada bardziej charakterowi znaków późniejszych,
upowszechnionych w XIX w.
Przedstawiona powyżej hipoteza o błędnym przyporządkowaniu znaków dwóch
omawianych gdańskich kontrolerów wymaga dalszej weryfikacji. Z pewnością
w zbiorach muzealnych, kościelnych, prywatnych i na rynku sztuki można odna-
leźć kolejne przedmioty opatrzone tymi znakami, a zarazem inskrypcjami datu-
jącymi, które pozwolą dodatkowo potwierdzić przedstawione ustalenia. Należy
mieć nadzieję, że informacje tu zawarte pomogą w bieżącej pracy wszystkim
zajmującym się zbiorami złotniczymi.
Bibliografia
„... Łyżek srebrnych dwa tuziny". Srebra domowe w Gdańsku 1700-1816 [katalog
wystawy], Muzeum Historyczne Miasta Gdańska, red. Jacek Kriegseisen, Ewa
Barylewska-Szymańska, współpraca Wojciech Szymański, Gdańsk 2007.
Czihak Eugen von, Die Edelschmiedekunst früherer Zeiten in Preussen, Bd. 2: Westpreus-
sen, Leipzig 1908.
Gradowski Michał, Kasprzak-Miler Agnieszka, Złotnicy na ziemiach północnej Polski,
cz. 1: Województwo pomorskie, kujawsko-pomorskie i warmińsko-mazurskie, War-
szawa 2002.
Gradowski Michał, Znaki na srebrze. Znaki miejskie i państwowe używane na terenie
Polski w obecnych jej granicach, wyd. 4, Warszawa 2010.
Kriegseisen Jacek, Znaki na srebrze. Na marginesie książki Michała Gradowskiego, „Kwar-
talnik Historii Kultury Materialnej" 2014, R. 62, nr 1, s. 133-146.
Meyerowie - gdańscy złotnicy przełomu XVIII i XIX wieku [katalog wystawy], Muzeum
Gdańska, 20 kwietnia - 15 października 2023, red. Anna Frąckowska, Gdańsk 2023.
Nowicki Tomasz, Słownik biograficzny rządców parafii archidiakonatu pomorskiego
w XVIII wieku, Lublin 2003.
Tuchołka-Włodarska Barbara, Złotnictwo od XIV do XX wieku. Katalog zbiorów Muzeum
Narodowego w Gdańsku, Gdańsk 2005.
Złotnictwo od XVII do XX wieku. Katalog zbiorów Muzeum Gdańska, red. Anna Frąc-
kowska, Gdańsk 2019.
Hipoteza
Francka-
-Fischera...
także ich graficzna forma. Znak bity pozytywowo, w polu o nieco nieregularnym
obrysie, z literą wykreśloną kursywą, o falistym przebiegu, ozdobioną wydat-
nymi i zaokrąglonymi szeryfami, jest bardziej dekoracyjny i bardziej tradycyjny.
Odpowiada on typowej formie znaków mistrzowskich stosowanych w Gdańsku
w XVII i XVIII w. Znak bity negatywowo, bez pola, o prostszym, sztywno wykre-
ślonym kształcie litery odpowiada bardziej charakterowi znaków późniejszych,
upowszechnionych w XIX w.
Przedstawiona powyżej hipoteza o błędnym przyporządkowaniu znaków dwóch
omawianych gdańskich kontrolerów wymaga dalszej weryfikacji. Z pewnością
w zbiorach muzealnych, kościelnych, prywatnych i na rynku sztuki można odna-
leźć kolejne przedmioty opatrzone tymi znakami, a zarazem inskrypcjami datu-
jącymi, które pozwolą dodatkowo potwierdzić przedstawione ustalenia. Należy
mieć nadzieję, że informacje tu zawarte pomogą w bieżącej pracy wszystkim
zajmującym się zbiorami złotniczymi.
Bibliografia
„... Łyżek srebrnych dwa tuziny". Srebra domowe w Gdańsku 1700-1816 [katalog
wystawy], Muzeum Historyczne Miasta Gdańska, red. Jacek Kriegseisen, Ewa
Barylewska-Szymańska, współpraca Wojciech Szymański, Gdańsk 2007.
Czihak Eugen von, Die Edelschmiedekunst früherer Zeiten in Preussen, Bd. 2: Westpreus-
sen, Leipzig 1908.
Gradowski Michał, Kasprzak-Miler Agnieszka, Złotnicy na ziemiach północnej Polski,
cz. 1: Województwo pomorskie, kujawsko-pomorskie i warmińsko-mazurskie, War-
szawa 2002.
Gradowski Michał, Znaki na srebrze. Znaki miejskie i państwowe używane na terenie
Polski w obecnych jej granicach, wyd. 4, Warszawa 2010.
Kriegseisen Jacek, Znaki na srebrze. Na marginesie książki Michała Gradowskiego, „Kwar-
talnik Historii Kultury Materialnej" 2014, R. 62, nr 1, s. 133-146.
Meyerowie - gdańscy złotnicy przełomu XVIII i XIX wieku [katalog wystawy], Muzeum
Gdańska, 20 kwietnia - 15 października 2023, red. Anna Frąckowska, Gdańsk 2023.
Nowicki Tomasz, Słownik biograficzny rządców parafii archidiakonatu pomorskiego
w XVIII wieku, Lublin 2003.
Tuchołka-Włodarska Barbara, Złotnictwo od XIV do XX wieku. Katalog zbiorów Muzeum
Narodowego w Gdańsku, Gdańsk 2005.
Złotnictwo od XVII do XX wieku. Katalog zbiorów Muzeum Gdańska, red. Anna Frąc-
kowska, Gdańsk 2019.
Hipoteza
Francka-
-Fischera...