DOI Artikel:
Kulerski, Wiktor: Twórcy cyfrowanych okien z pogranicza Podhala i Zamagurza Spiskiego
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.36969#0104
72
WIKTOR KULERSKI
łuk i figura nerkowata nie zyskały uznania. Cała grupa naśladowców okien
piętra tego ganku i dekoracji do nich nawiązujących, jaka powstała na
Zamagurzu — w Łapszance i w Łapszach — pozwala porównać wpływ
tej pracy Wilczka z wpływem, jaki wywarły domy Budzulina i Świeca
blisko dwadzieścia lat wcześniej. Po ganku u Stefanii Nowak (ostatnim
z serii okazałych ganków stworzonych przez Wilczka) powstało jeszcze
tylko kilka znacznie skromniejszych i zdawkowo zdobionych. Pewnym
wyjątkiem wśród nich jest znajdujący się w Borze u Władysława Bryi.
W r. 1955/56 znalazł się tam osobliwy motyw zbliżony do lambrekinu zło-
żonego z 2 falistych, bezzębnych piesków i spinającego je u góry zwisu
ujętego konturowo. Może ze względu na odosobnione położenie małej wioski
nie miał on następstw. W pozostałych gankach — Józefa Łętowskiego w
Białce z r. 1955, Feliksa Zagaty wr Gronkowie z r. 1955, Andrzeja Gała
w Leśnicy z r. 1957 i Stanisława Mąki w Leśnicy, prawdopodobnie z tego
samego okresu co 3 poprzednie — zasób motywów ogranicza się do ogro-
dów, piesków i słońc użytych w sposób nie mniej zdawkowy niż one same.
I o ile w trzech z tej ostatniej grupy ganków Wilczka można znaleźć moty-
wy dotychczas w jego pracach nie występujące, to ostatni z wymienionych
ganków zawiera już tylko powtórzenia. Jego piętro jest odbiciem piętra
w ganku Jana Muchy w Groniu, a parter nie zdradza różnic w porównaniu
z parterem ganku Andrzeja Gała w Leśnicy.
Mimo jednego odstępstwa właśnie w tej ostatniej grupie stereotypo-
wych ganków znajduje jeszcze jedno potwierdzenie tak charakterystycz-
na dla Wilczka niechęć do powtarzania się. Zmienia się w nich tylko je-
den z trzech ogranych motywów: słońce. Występuje jako ćwierćokrąg z
z wyrastającymi zeń promieniami; jako łuk spłaszczony z takimiż promie-
niami; zmienia się w tarczę z wykrojonymi serduszkami i obwiedzioną
półkolem przekreślającym promienie lub zostają z niego same promienie,
wzmocnione poziomą szczeblinką, będące już nie wyobrażeniem, lecz zna-
kiem słońca.
Kowol w 3 spośród 16 zachowanych do niedawna ganków wprowadził
motywy zupełnie nowe w cyfrowanych oknach, przy czym niejednokrot-
nie szafował nimi dosyć rozrzutnie, dając do jednego zespołu okien kilka
innowacji. Stosowane przez siebie motywy łączy i krzyżuje tworząc co-
raz to inne odmiany. Tak jest z motywem serca używanym w sposób za-
zwyczaj przyjęty albo odwracanym, z wyraźnie zaznaczonym koniuszkiem
albo go pozbawionym, przez co przybiera kształt nerkowaty. Tak jest z
festonami, które łączą się podwieszone pod lukiem tworząc wpisany weń
łuk kotaro wy czterodzielny bądź rozsunięte w liczbie 2 przybierają postać
oddzielnych kotar. Tak jest z kołem łączącym 2 równoległe, proste szczeb-
liny, ujmowanym między 2 łuki spiętrzone i łączące się nasadami ramion
WIKTOR KULERSKI
łuk i figura nerkowata nie zyskały uznania. Cała grupa naśladowców okien
piętra tego ganku i dekoracji do nich nawiązujących, jaka powstała na
Zamagurzu — w Łapszance i w Łapszach — pozwala porównać wpływ
tej pracy Wilczka z wpływem, jaki wywarły domy Budzulina i Świeca
blisko dwadzieścia lat wcześniej. Po ganku u Stefanii Nowak (ostatnim
z serii okazałych ganków stworzonych przez Wilczka) powstało jeszcze
tylko kilka znacznie skromniejszych i zdawkowo zdobionych. Pewnym
wyjątkiem wśród nich jest znajdujący się w Borze u Władysława Bryi.
W r. 1955/56 znalazł się tam osobliwy motyw zbliżony do lambrekinu zło-
żonego z 2 falistych, bezzębnych piesków i spinającego je u góry zwisu
ujętego konturowo. Może ze względu na odosobnione położenie małej wioski
nie miał on następstw. W pozostałych gankach — Józefa Łętowskiego w
Białce z r. 1955, Feliksa Zagaty wr Gronkowie z r. 1955, Andrzeja Gała
w Leśnicy z r. 1957 i Stanisława Mąki w Leśnicy, prawdopodobnie z tego
samego okresu co 3 poprzednie — zasób motywów ogranicza się do ogro-
dów, piesków i słońc użytych w sposób nie mniej zdawkowy niż one same.
I o ile w trzech z tej ostatniej grupy ganków Wilczka można znaleźć moty-
wy dotychczas w jego pracach nie występujące, to ostatni z wymienionych
ganków zawiera już tylko powtórzenia. Jego piętro jest odbiciem piętra
w ganku Jana Muchy w Groniu, a parter nie zdradza różnic w porównaniu
z parterem ganku Andrzeja Gała w Leśnicy.
Mimo jednego odstępstwa właśnie w tej ostatniej grupie stereotypo-
wych ganków znajduje jeszcze jedno potwierdzenie tak charakterystycz-
na dla Wilczka niechęć do powtarzania się. Zmienia się w nich tylko je-
den z trzech ogranych motywów: słońce. Występuje jako ćwierćokrąg z
z wyrastającymi zeń promieniami; jako łuk spłaszczony z takimiż promie-
niami; zmienia się w tarczę z wykrojonymi serduszkami i obwiedzioną
półkolem przekreślającym promienie lub zostają z niego same promienie,
wzmocnione poziomą szczeblinką, będące już nie wyobrażeniem, lecz zna-
kiem słońca.
Kowol w 3 spośród 16 zachowanych do niedawna ganków wprowadził
motywy zupełnie nowe w cyfrowanych oknach, przy czym niejednokrot-
nie szafował nimi dosyć rozrzutnie, dając do jednego zespołu okien kilka
innowacji. Stosowane przez siebie motywy łączy i krzyżuje tworząc co-
raz to inne odmiany. Tak jest z motywem serca używanym w sposób za-
zwyczaj przyjęty albo odwracanym, z wyraźnie zaznaczonym koniuszkiem
albo go pozbawionym, przez co przybiera kształt nerkowaty. Tak jest z
festonami, które łączą się podwieszone pod lukiem tworząc wpisany weń
łuk kotaro wy czterodzielny bądź rozsunięte w liczbie 2 przybierają postać
oddzielnych kotar. Tak jest z kołem łączącym 2 równoległe, proste szczeb-
liny, ujmowanym między 2 łuki spiętrzone i łączące się nasadami ramion