DOI article:
Wołczek, Teresa: Tryptyk ze sceną Św. Rodziny ze zbiorów Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.37086#0017
TRYPTYK ZE SCENĄ ŚW. RODZINY
13
rozprzestrzenia się jako przedstawienie tzw. dużej sw. Ro-
,34
dżiny, w którym połączono oba rodzaje przedstawień . Klei-
schmidt podaje, że pierwsze przedstawienia św. Rodziny by-
ły komponowane nie przez dodanie męskich postaci ale dwu có-
35
rek św. Anny wraz z dziećmi /ołtarz z Raj'ska, il. 4/•
Określenie święta Rodzina w znaczeniu rzeczywistym
można użyć wtedy, gdy oprócz Joachima pojawia się w przed-
O fi
stawieniu św. Józef"1 /ołtarze z: Kobylnik /il. 5/, Mirca,
Przysietnicy, Szewnej oraz na brukselskim gobelinie, ze Zbio-
rów Czartoryskich Muzeum Narodowego-w Krakowie/. Rozwinię-
ciem tego pięcioosobowego schematu jest siedmioosobowa gru-
37
pa powstała przez dodanie dwóch pozostałych mężów św. Anny^ .
Przykładów dostarczają ołtarze: ze szkoły Uhlm /il. 6/, Mar-
cinek /il. 7/f Pawłowa, Jaryszowa, Gosprzydowej, Markowej,
Bukrau, Erfurtu.
Dalsza ewolucja następuje w kierunku powiększania
*
liczby osób. Sw. Rodzina rozrasta się. Liczy 16 osób /przed-
stawienia w Sobiesku Miejskim, Szczyrzycach/; 17 osób /Szyd-
łowiec, Opatów, Markowa, Werden/; 18 osób /Boguszyca, Mie-
chów/; 22 osoby /Ołpiny/; 25 osób /Szalejów Dolny, Krotoszyn
/il. 8/, Ścinawa /il. 9/, Bąków/; 26 osób /Głogówek/.
Sobór Trydencki /I545-1563/ zakazał przedstawiania
legendy o potrójnym małżeństwie św. Anny. W miejsce przed-
stawień św. Rodziny odradzają się przedstawienia św. Anny
38
Samotrzeciej i św. Anny nauczającej Marię^ •
Typ ikonograficzny z tryptyku z Kliczkowa należy do
rzadkiej wersji przedstawienia św. Rodziny, znanej także
*
z ołtarzy na Śląsku w: Koninie Żagańskim /il. 10/, Męcinie-
-Piotrowicach /il. 11/ i w Wielkopolsce w Prochach /il. 12/,
a także prawdopodobnie w ołtarzu z Gościszowic. Opisując
ten ostatni ołtarz Kntttel przypuszcza, że "zapewne w grupę
tę [dzieci otaczające Marię Salome i Marię Kleofasów^}wchodzi
najmłodsze Dzieciątko Jezus", sugerując, że Dzieciątko Je-
zus nie było w grupie pomiędzy postaciami Marii i św. Anny,
ale jednocześnie nie podaje dokładniejszego opisu wymienio-
nych ołtarzyk.
W wyżej wymienionych przedstawieniach obecność Jezu-
sa została zastąpiona owocem winnego grona podawanego Marii
przez Annę. Zasadniczy akcent zostaje przesunięty z Macie-
13
rozprzestrzenia się jako przedstawienie tzw. dużej sw. Ro-
,34
dżiny, w którym połączono oba rodzaje przedstawień . Klei-
schmidt podaje, że pierwsze przedstawienia św. Rodziny by-
ły komponowane nie przez dodanie męskich postaci ale dwu có-
35
rek św. Anny wraz z dziećmi /ołtarz z Raj'ska, il. 4/•
Określenie święta Rodzina w znaczeniu rzeczywistym
można użyć wtedy, gdy oprócz Joachima pojawia się w przed-
O fi
stawieniu św. Józef"1 /ołtarze z: Kobylnik /il. 5/, Mirca,
Przysietnicy, Szewnej oraz na brukselskim gobelinie, ze Zbio-
rów Czartoryskich Muzeum Narodowego-w Krakowie/. Rozwinię-
ciem tego pięcioosobowego schematu jest siedmioosobowa gru-
37
pa powstała przez dodanie dwóch pozostałych mężów św. Anny^ .
Przykładów dostarczają ołtarze: ze szkoły Uhlm /il. 6/, Mar-
cinek /il. 7/f Pawłowa, Jaryszowa, Gosprzydowej, Markowej,
Bukrau, Erfurtu.
Dalsza ewolucja następuje w kierunku powiększania
*
liczby osób. Sw. Rodzina rozrasta się. Liczy 16 osób /przed-
stawienia w Sobiesku Miejskim, Szczyrzycach/; 17 osób /Szyd-
łowiec, Opatów, Markowa, Werden/; 18 osób /Boguszyca, Mie-
chów/; 22 osoby /Ołpiny/; 25 osób /Szalejów Dolny, Krotoszyn
/il. 8/, Ścinawa /il. 9/, Bąków/; 26 osób /Głogówek/.
Sobór Trydencki /I545-1563/ zakazał przedstawiania
legendy o potrójnym małżeństwie św. Anny. W miejsce przed-
stawień św. Rodziny odradzają się przedstawienia św. Anny
38
Samotrzeciej i św. Anny nauczającej Marię^ •
Typ ikonograficzny z tryptyku z Kliczkowa należy do
rzadkiej wersji przedstawienia św. Rodziny, znanej także
*
z ołtarzy na Śląsku w: Koninie Żagańskim /il. 10/, Męcinie-
-Piotrowicach /il. 11/ i w Wielkopolsce w Prochach /il. 12/,
a także prawdopodobnie w ołtarzu z Gościszowic. Opisując
ten ostatni ołtarz Kntttel przypuszcza, że "zapewne w grupę
tę [dzieci otaczające Marię Salome i Marię Kleofasów^}wchodzi
najmłodsze Dzieciątko Jezus", sugerując, że Dzieciątko Je-
zus nie było w grupie pomiędzy postaciami Marii i św. Anny,
ale jednocześnie nie podaje dokładniejszego opisu wymienio-
nych ołtarzyk.
W wyżej wymienionych przedstawieniach obecność Jezu-
sa została zastąpiona owocem winnego grona podawanego Marii
przez Annę. Zasadniczy akcent zostaje przesunięty z Macie-