DOI Artikel:
Chrościcki, Juliusz A.: O polu elekcyjnym z roku 1764
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.27401#0141
O POLU ELEKCYJNYM Z ROKU 1764
139
wokół pola elekcyjnego36, zapewne z użyciem camery obscury, a jednocześnie
ukazanie fantastycznych gór na horyzoncie.
Sejm elekcyjny na swojej jedenastej sesji, 7 września, dokonał nominacji
Stanisława Poniatowskiego, co ogłosił prymas pośrodku koła rycerskiego,
a następnie powtórzyli marszałkowie w 3 bramach. Odśpiewanie Te Deum
laudamus i wybór delegacji do króla elekta zakończyły działania sejmu na polu.
Dalsze uroczystości odbywały się na Krakowskim Przedmieściu i w kolegiacie
św. Jana37.
Pole elekcyjne połączone było szerokimi szlakami (które miały być
brukowane) z miastem i kwaterami, gdzie mieszkali i koczowali elektorzy.
Szlachta jechała traktami nazwanymi później ul. Nowolipki i dalej —
ul. Wolność, Obozową na pole elekcyjne, z Pragi przez most ul. Mostową,
Długą, przez jurydykę Leszno i dalej — jak poprzednio — ul. Wolność38 lub
od zamku i kolegiaty św. Jana ulicami Senatorską, Elektoralną do jednej
z dróg narolnych lub dzisiejszej ul. Elekcyjnej. Wały z roku 1770 zniszczyły
ukształtowany w ciągu dwu stuleci system urbanistyczny39.
Marszałek Sosnowski w ostatnim dniu sejmu powiedział patetycznie „[...]
ziemię na izbę radną, Niebo na dach, Boga za Świadka y Rządcę serc naszych
obraliśmy. A tak darem Ducha Świętego napoieni, z pomiędzy tysiąców
iednego [...] na Tron Panuiący wynieśliśmy”40.
36 Wallis, jw. s. 104 n.; Hulsenboom. De Warschause.
37 Dyaryusz seymu electionis, k. X2-Y2; por. R. Roepel. Das Iterregnum, Wahl und
Krônung von Stanisław August Poniatowski. Posen 1892; [S. Askenazy], Die letzte polnisches
Konigswahl. Getynga 1894; W. Majbaum. O tron Stanisława Augusta. Lwów 1918.
38 Dyaryusz (k.N.) opisuje ceremonialny przyjazd nuncjusza na pole elekcyjne z kwatery przy
kościele teatynów na Długiej i wejście przez północno-wschodnią bramę do szopy, a następnie pola
rycerskiego.
39 J. A. Chrościcki. Golden freedom: The Diets and Free Elections of the Polish Kings,
Sixteenth — Eighteenth Century. W: World Art: Thèmes of Unity in Diversity, XXVI,h International
Congress of the History of Art, Washington 10-15 August 1986 (w druku).
40 Dyaryusz, k. X2.
139
wokół pola elekcyjnego36, zapewne z użyciem camery obscury, a jednocześnie
ukazanie fantastycznych gór na horyzoncie.
Sejm elekcyjny na swojej jedenastej sesji, 7 września, dokonał nominacji
Stanisława Poniatowskiego, co ogłosił prymas pośrodku koła rycerskiego,
a następnie powtórzyli marszałkowie w 3 bramach. Odśpiewanie Te Deum
laudamus i wybór delegacji do króla elekta zakończyły działania sejmu na polu.
Dalsze uroczystości odbywały się na Krakowskim Przedmieściu i w kolegiacie
św. Jana37.
Pole elekcyjne połączone było szerokimi szlakami (które miały być
brukowane) z miastem i kwaterami, gdzie mieszkali i koczowali elektorzy.
Szlachta jechała traktami nazwanymi później ul. Nowolipki i dalej —
ul. Wolność, Obozową na pole elekcyjne, z Pragi przez most ul. Mostową,
Długą, przez jurydykę Leszno i dalej — jak poprzednio — ul. Wolność38 lub
od zamku i kolegiaty św. Jana ulicami Senatorską, Elektoralną do jednej
z dróg narolnych lub dzisiejszej ul. Elekcyjnej. Wały z roku 1770 zniszczyły
ukształtowany w ciągu dwu stuleci system urbanistyczny39.
Marszałek Sosnowski w ostatnim dniu sejmu powiedział patetycznie „[...]
ziemię na izbę radną, Niebo na dach, Boga za Świadka y Rządcę serc naszych
obraliśmy. A tak darem Ducha Świętego napoieni, z pomiędzy tysiąców
iednego [...] na Tron Panuiący wynieśliśmy”40.
36 Wallis, jw. s. 104 n.; Hulsenboom. De Warschause.
37 Dyaryusz seymu electionis, k. X2-Y2; por. R. Roepel. Das Iterregnum, Wahl und
Krônung von Stanisław August Poniatowski. Posen 1892; [S. Askenazy], Die letzte polnisches
Konigswahl. Getynga 1894; W. Majbaum. O tron Stanisława Augusta. Lwów 1918.
38 Dyaryusz (k.N.) opisuje ceremonialny przyjazd nuncjusza na pole elekcyjne z kwatery przy
kościele teatynów na Długiej i wejście przez północno-wschodnią bramę do szopy, a następnie pola
rycerskiego.
39 J. A. Chrościcki. Golden freedom: The Diets and Free Elections of the Polish Kings,
Sixteenth — Eighteenth Century. W: World Art: Thèmes of Unity in Diversity, XXVI,h International
Congress of the History of Art, Washington 10-15 August 1986 (w druku).
40 Dyaryusz, k. X2.