DOI Artikel:
Szmydki, Ryszard: Kolekcja tapiserii królewicza Jana Kazimierza Wazy około 1643 roku
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.27404#0101
ROCZNIKI HUMANISTYCZNE
Tom XXXVIII, zeszyt 4 - 1990
RYSZARD SZMYDKI
Pamięci Jakuba Sobieskiego z Brukseli (1914—1989)
KOLEKCJA TAPISERII KRÓLEWICZA JANA KAZIMIERZA WAZY
OKOŁO 1643 ROKU
Ostatni z Wazów na tronie polskim, Jan Kazimierz (1609-1672), opuszczając
Polskę w 1669 r. zabrał ze sobą do Francji oprócz bogatej kolekcji dzieł sztuki
i wielu mobiliów stanowiących jego własność rodzinną także pewną liczbę doku-
mentów archiwalnych. Po śmierci eks-króla, a jednocześnie opata Saint-Ger-
main-des-Prćs, dokonano inwentaryzacji i oszacowania wszystkich ruchomości,
pozostałych we Francji po zmarłym, a następnie — zgodnie z ostatnią wolą Jana
Kazimierza - przystąpiono do ich sprzedaży, aby z uzyskanej sumy zaspokoić
wszelkie pretensje pieniężne, jakie rościli sobie do byłego monarchy jego dwo-
rzanie i wierzyciele1. Licytacja trwała z przerwami od 16 lutego do 16 czerwca
1673 r.2 Tak więc wywieziony z Polski cenny zbiór dzieł sztuki uległ rozprosze-
niu i dziś trudno ustalić - z nielicznymi tylko wyjątkami3 — jakie były jego
dalsze losy. O wiele korzystniej przedstawia się sprawa pozostałych po Janie
Kazimierzu dokumentów archiwalnych, jako że te zachowały się w większości w
paryskich Archives Nationales4. Wśród materiałów rękopiśmiennych związanych
1 W. Tomkiewicz (Z dziejów polskiego mecenatu artystycznego w wieku XVII, Wrocław 1952,
s. 35 —258, Źródła do Dziejów Sztuki Polskiej, t. IV) ogłosił inwentarz ruchomości pozostałych po śmierci
Jana Kazimierza. Tekst podany do druku przez W. Tomkiewicza znajduje się w paryskich Archives
Nationales w serii dokumentów nazywanych Monuments historiques, sygn. K.K.533. Rękopis
W. Tomkiewicza nie jest oryginałem zaopatrzonym w autentyczne podpisy komisji prowadzącej spis, ale
współczesny oryginałowi. Należy podkreślić w tym miejscu, że oryginalne materiały rękopiśmienne
odnoszące się do inwentaryzacji sprzętów Jana Kazimierza zachowały się w Archives Nationales w Paryżu
w serii K. 1314 i są sklasyfikowane od numeru 72 do 94.
2 Paryż, Archives Nationales (dalej: P. Arch. Nat.), K. K. 534: "Procès verbal de vente des meubles
du Roy Casimir, 15 février 1673".
3 Być może polski zegar z 1648 r., zachowany w British Museum. Zob. Tomkiewicz, dz. cyt.,
s. 78, tabi. XXII.
4 Liczne dokumenty po Janie Kazimierzu lub związane z Polską znajdują się w seriach od K. 1309
do K. 1317. Długi rodziny Wazów są wyszczególnione w serii K. K. 535.
Tom XXXVIII, zeszyt 4 - 1990
RYSZARD SZMYDKI
Pamięci Jakuba Sobieskiego z Brukseli (1914—1989)
KOLEKCJA TAPISERII KRÓLEWICZA JANA KAZIMIERZA WAZY
OKOŁO 1643 ROKU
Ostatni z Wazów na tronie polskim, Jan Kazimierz (1609-1672), opuszczając
Polskę w 1669 r. zabrał ze sobą do Francji oprócz bogatej kolekcji dzieł sztuki
i wielu mobiliów stanowiących jego własność rodzinną także pewną liczbę doku-
mentów archiwalnych. Po śmierci eks-króla, a jednocześnie opata Saint-Ger-
main-des-Prćs, dokonano inwentaryzacji i oszacowania wszystkich ruchomości,
pozostałych we Francji po zmarłym, a następnie — zgodnie z ostatnią wolą Jana
Kazimierza - przystąpiono do ich sprzedaży, aby z uzyskanej sumy zaspokoić
wszelkie pretensje pieniężne, jakie rościli sobie do byłego monarchy jego dwo-
rzanie i wierzyciele1. Licytacja trwała z przerwami od 16 lutego do 16 czerwca
1673 r.2 Tak więc wywieziony z Polski cenny zbiór dzieł sztuki uległ rozprosze-
niu i dziś trudno ustalić - z nielicznymi tylko wyjątkami3 — jakie były jego
dalsze losy. O wiele korzystniej przedstawia się sprawa pozostałych po Janie
Kazimierzu dokumentów archiwalnych, jako że te zachowały się w większości w
paryskich Archives Nationales4. Wśród materiałów rękopiśmiennych związanych
1 W. Tomkiewicz (Z dziejów polskiego mecenatu artystycznego w wieku XVII, Wrocław 1952,
s. 35 —258, Źródła do Dziejów Sztuki Polskiej, t. IV) ogłosił inwentarz ruchomości pozostałych po śmierci
Jana Kazimierza. Tekst podany do druku przez W. Tomkiewicza znajduje się w paryskich Archives
Nationales w serii dokumentów nazywanych Monuments historiques, sygn. K.K.533. Rękopis
W. Tomkiewicza nie jest oryginałem zaopatrzonym w autentyczne podpisy komisji prowadzącej spis, ale
współczesny oryginałowi. Należy podkreślić w tym miejscu, że oryginalne materiały rękopiśmienne
odnoszące się do inwentaryzacji sprzętów Jana Kazimierza zachowały się w Archives Nationales w Paryżu
w serii K. 1314 i są sklasyfikowane od numeru 72 do 94.
2 Paryż, Archives Nationales (dalej: P. Arch. Nat.), K. K. 534: "Procès verbal de vente des meubles
du Roy Casimir, 15 février 1673".
3 Być może polski zegar z 1648 r., zachowany w British Museum. Zob. Tomkiewicz, dz. cyt.,
s. 78, tabi. XXII.
4 Liczne dokumenty po Janie Kazimierzu lub związane z Polską znajdują się w seriach od K. 1309
do K. 1317. Długi rodziny Wazów są wyszczególnione w serii K. K. 535.