DOI article:
Skrzydlewska, Beata: Muzeum Diecezjalne w Płocku: historia budywy obiektu
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.27559#0236
234
MAŁGORZATA SKRZYDLEWSKA
Miał to być obiekt, w którym przestrzeń ukształtowana zostałaby w spo-
sób pozwalający nie tyłko na samo przechowywanie czy gromadzenie cen-
nych eksponatów, aie skomponowana tak, by mogła zapewnić naieżytą
ochronę rzeczom drogocennym jak i umożliwić odpowiednie wyeksponowa-
nie nagromadzonych z czasem cennych zbiorów.
Zamierzano więc wznieść - jak się wówczas powszechnie określało - ro-
dzaj lamusa. Budynek ten nie miał być jednak tyłko składem rzeczy sta-
rych, ale z czasem miał stać się instytucją, w której dokonywano by rów-
nież konserwacji i naukowego opracowywania tychże przedmiotów, miał się
więc stać muzeum. Pomysłodawcą tego projektu był ks. prałat Nowowiej-
ski^. Pomysł należy uznać za niezwykle oryginalny, bowiem jego urzeczy-
wistnienie gwarantowało wpisanie się do historii polskiego muzealnictwa
kościelnego tym, że po raz pierwszy wzniesiono budynek, któremu z góry
nadano przeznaczenie muzealne. Powstałym już nieco wcześniej na terenie
ziem polskich muzeom diecezjalnym przekazywano pomieszczenia mające
jednak pierwotnie inne przeznaczenie. Tak np. pierwszą siedzibą Muzeum
Diecezjalnego w Tarnowie (powstałe w 1888 r.) była jedna z sal semi-
narium duchownego. Muzeum w Poznaniu (powstałe w 1893 r.) ulokowano
wówczas w klasztorze karmelitanek na wyspie Tumskiej, wrocławskie
muzeum (powstałe w 1898 r.) zlokalizowano w zabytkowym gmachu kapi-
tulnym, przemyskie zaś (powstałe w 1902 r.) biskup Józef Sebastian Pelczar
umieścił nad lewą nawą pojezuickiego kościoła (dziś pod wezwaniem Naj-
świętszego Serca Jezusowego)"*.
54(1987), s. HO.
^ Antoni Julian Nowowiejski mianowany przez Piusa X, na wniosek biskupa Apoli-
narego Wnukowskiego biskupem płockim, 12 czerwca 1908, por. M. M. Grzybow-
ski, Anioni Talian IVowowieJ^ki (7&58-794.1), Płock 1991, s. 9-16; S z y 1 1 e r,
O arckiiekiarze, s. 234; Nowowiejski, Płock, s. 220; S.t. C. h., Padynek, s. 1;
A s k a n a s, Pzinkn płocka, s. 220; L. Grabowski, Mazeam Diecezjalne w Płocka,
Płock ł972, s. 6; K n a p i ń s k i, Mazeam diecezjalne, s. łlO.
^ Nie jest więc to pierwsze muzeum diecezjalne na ziemiach polskich jak czytamy w:
A. Bentkowska, P. Paszkiewicz, Mazeam Diecezjalne w Płocka, „Ład",
Warszawa 1 VIII 1982, s. 2; J. B ą b a, O arazeack rłyccgzyałayck dla szlaki kościelnej, w:
Kugga Pamiątkowa Wieca Katolickiego w Krakowie odkytego w dniack 4, 5 i 6 łipca
1.S93 r., Kraków 1893; A e m, Mazeam dyecezyałwe w Tarnowie, „Słowo Polskie", Lwów
399(1904), 12 Vili 1904, s. 2; W. S z c z e b a k, Jak yow.rfaio Mazeam Diecezjalne w
Tarnowie, „Currenda" 136(1986), nr 10-12; tenże, Mazeam Diecezjalne w Tarnowie.
Ladzie i zakytki, ABMK 54 (1987), s. 133; tenże, ÄY. TózeJ'Pąka i Jego dzieło w opinii
w^półcze^nyck, „Currenda" 138(1988), nr 1-3; tenże, dok powitały zkiory .rziaki Mazeam
Diecezjalnego w Tarnowie, „Currenda" 138(1988), nr 7-9; tenże, Mazeam Diecezjalne
MAŁGORZATA SKRZYDLEWSKA
Miał to być obiekt, w którym przestrzeń ukształtowana zostałaby w spo-
sób pozwalający nie tyłko na samo przechowywanie czy gromadzenie cen-
nych eksponatów, aie skomponowana tak, by mogła zapewnić naieżytą
ochronę rzeczom drogocennym jak i umożliwić odpowiednie wyeksponowa-
nie nagromadzonych z czasem cennych zbiorów.
Zamierzano więc wznieść - jak się wówczas powszechnie określało - ro-
dzaj lamusa. Budynek ten nie miał być jednak tyłko składem rzeczy sta-
rych, ale z czasem miał stać się instytucją, w której dokonywano by rów-
nież konserwacji i naukowego opracowywania tychże przedmiotów, miał się
więc stać muzeum. Pomysłodawcą tego projektu był ks. prałat Nowowiej-
ski^. Pomysł należy uznać za niezwykle oryginalny, bowiem jego urzeczy-
wistnienie gwarantowało wpisanie się do historii polskiego muzealnictwa
kościelnego tym, że po raz pierwszy wzniesiono budynek, któremu z góry
nadano przeznaczenie muzealne. Powstałym już nieco wcześniej na terenie
ziem polskich muzeom diecezjalnym przekazywano pomieszczenia mające
jednak pierwotnie inne przeznaczenie. Tak np. pierwszą siedzibą Muzeum
Diecezjalnego w Tarnowie (powstałe w 1888 r.) była jedna z sal semi-
narium duchownego. Muzeum w Poznaniu (powstałe w 1893 r.) ulokowano
wówczas w klasztorze karmelitanek na wyspie Tumskiej, wrocławskie
muzeum (powstałe w 1898 r.) zlokalizowano w zabytkowym gmachu kapi-
tulnym, przemyskie zaś (powstałe w 1902 r.) biskup Józef Sebastian Pelczar
umieścił nad lewą nawą pojezuickiego kościoła (dziś pod wezwaniem Naj-
świętszego Serca Jezusowego)"*.
54(1987), s. HO.
^ Antoni Julian Nowowiejski mianowany przez Piusa X, na wniosek biskupa Apoli-
narego Wnukowskiego biskupem płockim, 12 czerwca 1908, por. M. M. Grzybow-
ski, Anioni Talian IVowowieJ^ki (7&58-794.1), Płock 1991, s. 9-16; S z y 1 1 e r,
O arckiiekiarze, s. 234; Nowowiejski, Płock, s. 220; S.t. C. h., Padynek, s. 1;
A s k a n a s, Pzinkn płocka, s. 220; L. Grabowski, Mazeam Diecezjalne w Płocka,
Płock ł972, s. 6; K n a p i ń s k i, Mazeam diecezjalne, s. łlO.
^ Nie jest więc to pierwsze muzeum diecezjalne na ziemiach polskich jak czytamy w:
A. Bentkowska, P. Paszkiewicz, Mazeam Diecezjalne w Płocka, „Ład",
Warszawa 1 VIII 1982, s. 2; J. B ą b a, O arazeack rłyccgzyałayck dla szlaki kościelnej, w:
Kugga Pamiątkowa Wieca Katolickiego w Krakowie odkytego w dniack 4, 5 i 6 łipca
1.S93 r., Kraków 1893; A e m, Mazeam dyecezyałwe w Tarnowie, „Słowo Polskie", Lwów
399(1904), 12 Vili 1904, s. 2; W. S z c z e b a k, Jak yow.rfaio Mazeam Diecezjalne w
Tarnowie, „Currenda" 136(1986), nr 10-12; tenże, Mazeam Diecezjalne w Tarnowie.
Ladzie i zakytki, ABMK 54 (1987), s. 133; tenże, ÄY. TózeJ'Pąka i Jego dzieło w opinii
w^półcze^nyck, „Currenda" 138(1988), nr 1-3; tenże, dok powitały zkiory .rziaki Mazeam
Diecezjalnego w Tarnowie, „Currenda" 138(1988), nr 7-9; tenże, Mazeam Diecezjalne