DOI article:
Dobrzeniecki, Tadeusz: Teoria dwóch mieczy w programie Sądu Ostatecznego
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.16407#0031
TEORIA DWÓCH MIECZY W PROGRAMIK SĄDU OSTATECZNEGO
29
9. Gniezno, katedra, portal południowy: Wg A. i Z. Świechowskich
Sztuka zachodnia najwcześniej stosowała motyw łuku w Rzymie i południowej Italii, otwartej na bizan-
tyńskie wpływy. Pierwszy zachodni przykład przedstawienia Maiestas Domini z Chrystusem tronującym na
*uku znany jest w rękopisie Komentarza Pawła Diakona do reguły św. Benedykta, powstałego w Capui
w 915-934 r. Wkrótce rozpowszechnia się na innych obszarach, najpierw w Anglii i na północnofrancuskim
Obrzeżu, od końca X w. w Niemczech pod wpływem Bizancjum34.
Ikonograficzny grecki terminus technicus: Deesis (=modlitwa, pokorna prośbą) jest określeniem bizan-
tyńskiej kompozycji, przedstawiającej Chrystusa pomiędzy Marią i Janem Chrzcicielem, którzy z charaktery-
stycznymi gestami modlitwy pełnią rolę Orędowników'5.
Po orzeczeniu Soboru Efeskiego w 431 r. Maria jako Theotokos =Dei Genitrix zajęła naczelne miejsce
^sród wszystkich Orędowników36. Przyznanie na Wschodzie także Janowi Prekursorowi wyróżniającej się
Pozycji, poświadczone jest przez pisarzy: Cyryla Aleksandryjskiego37 i Sophoniusza z Jerozolimy38.
4 W. Messerer, Zur byzantinischen Frage in der ottonischen Kunst, „Byzantinische Zeitschrift" LII: 1959, s. 32-60;
^Wcześniejszy niemiecki przykład łuku tęczowego na miniaturze tzw. Modlitewnika Ottona III w Pommersfelden, Schonbornsche
BibHothek, Cod. 2940, fol. 27.
Th. v. Bogyay, Deesis, [w:] Reallexikon zur byzantinischen Kunst, Bd. I, Stuttgart 1966, szp. 1178-1179.
' J.M. Szymusiak,S. Głowa, Breviarium fidei. Kodeks doktrynalnych wypowiedzi Kościoła, Poznań 1964, s. 321 n.
In Joannis Evangelium, I, с. 6, Mignę, Patrologia Graeca 76, kol. 105-106 C.
Encomium in S. Joannem Baptistam, c. 19; Mignę, op.cit., 87, kol. 3351-53; E. Kantoro wicz, Ivories and Litanies,
"J°urnal of the Warburg and Courtauld Institutes" V: 1942, s. 71, przyp. 3.
29
9. Gniezno, katedra, portal południowy: Wg A. i Z. Świechowskich
Sztuka zachodnia najwcześniej stosowała motyw łuku w Rzymie i południowej Italii, otwartej na bizan-
tyńskie wpływy. Pierwszy zachodni przykład przedstawienia Maiestas Domini z Chrystusem tronującym na
*uku znany jest w rękopisie Komentarza Pawła Diakona do reguły św. Benedykta, powstałego w Capui
w 915-934 r. Wkrótce rozpowszechnia się na innych obszarach, najpierw w Anglii i na północnofrancuskim
Obrzeżu, od końca X w. w Niemczech pod wpływem Bizancjum34.
Ikonograficzny grecki terminus technicus: Deesis (=modlitwa, pokorna prośbą) jest określeniem bizan-
tyńskiej kompozycji, przedstawiającej Chrystusa pomiędzy Marią i Janem Chrzcicielem, którzy z charaktery-
stycznymi gestami modlitwy pełnią rolę Orędowników'5.
Po orzeczeniu Soboru Efeskiego w 431 r. Maria jako Theotokos =Dei Genitrix zajęła naczelne miejsce
^sród wszystkich Orędowników36. Przyznanie na Wschodzie także Janowi Prekursorowi wyróżniającej się
Pozycji, poświadczone jest przez pisarzy: Cyryla Aleksandryjskiego37 i Sophoniusza z Jerozolimy38.
4 W. Messerer, Zur byzantinischen Frage in der ottonischen Kunst, „Byzantinische Zeitschrift" LII: 1959, s. 32-60;
^Wcześniejszy niemiecki przykład łuku tęczowego na miniaturze tzw. Modlitewnika Ottona III w Pommersfelden, Schonbornsche
BibHothek, Cod. 2940, fol. 27.
Th. v. Bogyay, Deesis, [w:] Reallexikon zur byzantinischen Kunst, Bd. I, Stuttgart 1966, szp. 1178-1179.
' J.M. Szymusiak,S. Głowa, Breviarium fidei. Kodeks doktrynalnych wypowiedzi Kościoła, Poznań 1964, s. 321 n.
In Joannis Evangelium, I, с. 6, Mignę, Patrologia Graeca 76, kol. 105-106 C.
Encomium in S. Joannem Baptistam, c. 19; Mignę, op.cit., 87, kol. 3351-53; E. Kantoro wicz, Ivories and Litanies,
"J°urnal of the Warburg and Courtauld Institutes" V: 1942, s. 71, przyp. 3.