DOI article:
Dobrzeniecki, Tadeusz: Teoria dwóch mieczy w programie Sądu Ostatecznego
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.16407#0044
42
TADEUSZ DOBRZENIECKI
28. Sąd Ostateczny, rysunek, Spéculum Humanae Salvationis, Berlin Preussische Staatsbibliothek, Ms. germ. quart. 574
3) Apokalipsa z 2 ćwierci XIV w.: Chrystus z krzyżowym nimbem, w długiej szacie, pas na ramionach
z przodu przewiązany, w ustach końce dwóch mieczy, prawa ręka dotyka głowy klęczącego Jana, lewa
uniesiona trzyma duży klucz (il. 26)~9.
Sąd Ostateczny w przedstawieniach typologicznych60
1. Biblia Pauperum61 (ił. 27)
Księga Przysłów III, 17
I Królew. II, 10
Sąd Salomona (III Królew. III, 27)
Sąd Ostateczny
Dawid skazuje posłańca na śmierć. (II Królew. 1,15)
Izajasz II, 4 - Ezechiel VII, 3
2. Spéculum Humanae Salvationis62 (il. 28).
Kolumna Biczowania - Chrystus-Sędzia z dwoma mieczami - Krzyż, bicz
Zasługuje na uwagę wydzielone z cyklu historycznego przedstawienie samotnie tronującego Chrystusa
z dwoma mieczami, symetrycznie skierowanymi do ust; ze sceny Sądu Ostatecznego powtórzono uniesienie
rąk z krwawiącymi ranami63 (il. 29).
59 Apokalipsa Dolnoniemiecka (Braunschweig), 2 ćw. XIV w., Stuttgart, Landesbibliothek, Cod. H.B. XIII, 11, fol. 102\
60 P. Bloch, Typologische Kunst, [w:] Miscellanea Mediaevalia, Bd. VI: Lex et Sacramentum im Mittelalter, Berlin 1969,
s. 127^12 (wyczerpująca bibliografia); L. Goppelt, Typos. Die typologische Deutung des Alten Testaments in Neuen, Darmstadt
1966.
61 Biblia Pauperum. Faksimileausgabe der vierzigblàttigen Armenbibel-Block-buches in der Bibliothek der Erzdiôzese
Esztergom, Berlin 1967, il. 37; G. Schmidt, Die Armenbibel des XIV. Jahrhunderts, Graz-Kôln 1959, tabl. 23b: Kremsmiinster,
fol. 9: Weltuntengang. Das Jiingste Gericht (Chrystus z dwoma mieczami); H. Engelhardt, Der theologische Gehalt der Biblia
Pauperum, «Studien zur deutschen Kunstgeschichte» H. 243, Strassburg 1927.
62 Berlin, Preussische Staatsbibliothek, Ms. germ. quart 574, Niemcy (Trewir ?), 1 ćw. XIV w.
63 O. Pâcht, J.G. Alexander, Illuminated Manuscripts in the Bodleian Library Oxford, III. British, Irish and Icelandic
Schools, Oxford 1973, Nr 833 b: Liber horarum na użytek Sarum (na podstawie liturgii wiązane z południową albo południowo-
zachodnią Anglią).
TADEUSZ DOBRZENIECKI
28. Sąd Ostateczny, rysunek, Spéculum Humanae Salvationis, Berlin Preussische Staatsbibliothek, Ms. germ. quart. 574
3) Apokalipsa z 2 ćwierci XIV w.: Chrystus z krzyżowym nimbem, w długiej szacie, pas na ramionach
z przodu przewiązany, w ustach końce dwóch mieczy, prawa ręka dotyka głowy klęczącego Jana, lewa
uniesiona trzyma duży klucz (il. 26)~9.
Sąd Ostateczny w przedstawieniach typologicznych60
1. Biblia Pauperum61 (ił. 27)
Księga Przysłów III, 17
I Królew. II, 10
Sąd Salomona (III Królew. III, 27)
Sąd Ostateczny
Dawid skazuje posłańca na śmierć. (II Królew. 1,15)
Izajasz II, 4 - Ezechiel VII, 3
2. Spéculum Humanae Salvationis62 (il. 28).
Kolumna Biczowania - Chrystus-Sędzia z dwoma mieczami - Krzyż, bicz
Zasługuje na uwagę wydzielone z cyklu historycznego przedstawienie samotnie tronującego Chrystusa
z dwoma mieczami, symetrycznie skierowanymi do ust; ze sceny Sądu Ostatecznego powtórzono uniesienie
rąk z krwawiącymi ranami63 (il. 29).
59 Apokalipsa Dolnoniemiecka (Braunschweig), 2 ćw. XIV w., Stuttgart, Landesbibliothek, Cod. H.B. XIII, 11, fol. 102\
60 P. Bloch, Typologische Kunst, [w:] Miscellanea Mediaevalia, Bd. VI: Lex et Sacramentum im Mittelalter, Berlin 1969,
s. 127^12 (wyczerpująca bibliografia); L. Goppelt, Typos. Die typologische Deutung des Alten Testaments in Neuen, Darmstadt
1966.
61 Biblia Pauperum. Faksimileausgabe der vierzigblàttigen Armenbibel-Block-buches in der Bibliothek der Erzdiôzese
Esztergom, Berlin 1967, il. 37; G. Schmidt, Die Armenbibel des XIV. Jahrhunderts, Graz-Kôln 1959, tabl. 23b: Kremsmiinster,
fol. 9: Weltuntengang. Das Jiingste Gericht (Chrystus z dwoma mieczami); H. Engelhardt, Der theologische Gehalt der Biblia
Pauperum, «Studien zur deutschen Kunstgeschichte» H. 243, Strassburg 1927.
62 Berlin, Preussische Staatsbibliothek, Ms. germ. quart 574, Niemcy (Trewir ?), 1 ćw. XIV w.
63 O. Pâcht, J.G. Alexander, Illuminated Manuscripts in the Bodleian Library Oxford, III. British, Irish and Icelandic
Schools, Oxford 1973, Nr 833 b: Liber horarum na użytek Sarum (na podstawie liturgii wiązane z południową albo południowo-
zachodnią Anglią).