DOI Artikel:
Mączyński, Ryszard: Mater Gratiarum Varsaviensis: Wizerunki Madonny łaskawej w sztuce polskiej
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.16407#0283
WIZERUNKI MADONNY ŁASKAWEJ W SZTUCE POLSKIEJ
281
23. Dwuwieżowa fasada warszawskiego kościoła Pijarów.
Rysunek w otoku panoramy Warszawy
Johanna Georga Feygego (1701).
W zbiorach Staatsarchiv w Dreźnie
- wykonane z piaskowca - statuy, a i te są poznaczone śladami dotkliwych zniszczeń. W roku 1834 figury
zostały zdjęte z frontowej elewacji zakonnego kościoła i przeniesione do nowej siedziby pijarów przy ulicy
Świętojańskiej. Madonnę i świętych złożono na ziemi w wąskim przejściu pomiędzy kościołem pojezuickim
a katedrą; już trzydzieści pięć lat później były mocno zdewastowane, z poutrącanymi głowami i rękami151.
W roku 1883 sprzedano je na prowincję do Rokitna, z tej okazji stołeczny rzemieślnik Kazimierz Konstanty
Sikorowski niezbyt udatnie dorobił rzeźbom brakujące elementy, po czym w roku 1886 ozdobiły one fasadę
tamtejszego kościoła parafialnego1'2.
Pierwotny sposób rozlokowania posągów na fasadzie pijarskiego kościoła przy ulicy Długiej został uka-
zany na obrazie Marcina Zaleskiego przedstawiającym plac Krasińskich (około 1830), a częściowo też na -
wspomnianym uprzednio - płótnie Bernarda Bellotta (1778) (il. 24, 25)153. Stanęły one na trójkątnym fron-
151 O fatalnym stanie figur może świadczyć fakt, iż varsavianista Wiktor Gomulicki oglądając „rzuconą tam niedbale" rzeźbę
Matki Boskiej sądził, że jest to „św. Barbara" - W. Gomulicki, Warszawa wczorajsza, oprać. J.W. Gomulicki, Warszawa 1961,
s. 63.
152 Z. Batowski, Pomnik Tarły w kościele jezuickim w Warszawie i jego twórca. Przyczynek do dziejów rzeźby w Polsce
w XVIII wieku, „Sprawozdania z Posiedzeń Towarzystwa Naukowego Warszawskiego", Wydział II, XXVI: 1933, nr 3/6, s. 56.
Ponadto dzieje przemieszczania owych rzeźb omawiają: J. Kaczmarzyk Życie i twórczość Jana Jerzego Plerscha, „Rocznik
Warszawski" XI: 1972, s. 92; R. Mąc zyński, Niedźwiedź na warszawskiej Starówce, „Poznaj swój Kraj" XXVII: 1984, nr 2, s. 11.
153 W zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie, nr inw. 46546. Obraz ten miał kilka autorskich replik - Z.A. Nowak,
Marcin Zaleski (1796-1877). Wystawa monograficzna. Katalog. Muzeum Narodowe w Warszawie, Warszawa 1983, s. 49, 80 n.
/
281
23. Dwuwieżowa fasada warszawskiego kościoła Pijarów.
Rysunek w otoku panoramy Warszawy
Johanna Georga Feygego (1701).
W zbiorach Staatsarchiv w Dreźnie
- wykonane z piaskowca - statuy, a i te są poznaczone śladami dotkliwych zniszczeń. W roku 1834 figury
zostały zdjęte z frontowej elewacji zakonnego kościoła i przeniesione do nowej siedziby pijarów przy ulicy
Świętojańskiej. Madonnę i świętych złożono na ziemi w wąskim przejściu pomiędzy kościołem pojezuickim
a katedrą; już trzydzieści pięć lat później były mocno zdewastowane, z poutrącanymi głowami i rękami151.
W roku 1883 sprzedano je na prowincję do Rokitna, z tej okazji stołeczny rzemieślnik Kazimierz Konstanty
Sikorowski niezbyt udatnie dorobił rzeźbom brakujące elementy, po czym w roku 1886 ozdobiły one fasadę
tamtejszego kościoła parafialnego1'2.
Pierwotny sposób rozlokowania posągów na fasadzie pijarskiego kościoła przy ulicy Długiej został uka-
zany na obrazie Marcina Zaleskiego przedstawiającym plac Krasińskich (około 1830), a częściowo też na -
wspomnianym uprzednio - płótnie Bernarda Bellotta (1778) (il. 24, 25)153. Stanęły one na trójkątnym fron-
151 O fatalnym stanie figur może świadczyć fakt, iż varsavianista Wiktor Gomulicki oglądając „rzuconą tam niedbale" rzeźbę
Matki Boskiej sądził, że jest to „św. Barbara" - W. Gomulicki, Warszawa wczorajsza, oprać. J.W. Gomulicki, Warszawa 1961,
s. 63.
152 Z. Batowski, Pomnik Tarły w kościele jezuickim w Warszawie i jego twórca. Przyczynek do dziejów rzeźby w Polsce
w XVIII wieku, „Sprawozdania z Posiedzeń Towarzystwa Naukowego Warszawskiego", Wydział II, XXVI: 1933, nr 3/6, s. 56.
Ponadto dzieje przemieszczania owych rzeźb omawiają: J. Kaczmarzyk Życie i twórczość Jana Jerzego Plerscha, „Rocznik
Warszawski" XI: 1972, s. 92; R. Mąc zyński, Niedźwiedź na warszawskiej Starówce, „Poznaj swój Kraj" XXVII: 1984, nr 2, s. 11.
153 W zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie, nr inw. 46546. Obraz ten miał kilka autorskich replik - Z.A. Nowak,
Marcin Zaleski (1796-1877). Wystawa monograficzna. Katalog. Muzeum Narodowe w Warszawie, Warszawa 1983, s. 49, 80 n.
/