DOI Artikel:
Mączyński, Ryszard: Mater Gratiarum Varsaviensis: Wizerunki Madonny łaskawej w sztuce polskiej
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.16407#0291
WIZERUNKI MADONNY ŁASKAWEJ W SZTUCE POLSKIEJ
289
30. Chełm Lubelski. Kościół popijarski. Fresk z przedstawieniem
Najświętszej Marii Panny Łaskawej (1758, Józef Mayer)
Analogiczne wyobrażenie znalazło się w Chełmie Lubelskim na fresku umieszczonym na ścianie tarczo-
wej tęczy, wykonanym w 1758 r. przez Józefa Mayera (w późniejszych czasach kilkakrotnie gruntownie
restaurowanym) (il. 30)184. Powtarzało ono dość dokładnie i schemat kompozycyjny (przy swobodniejszym
jedynie kształtowaniu szat, znacznie uproszczonych w srebrnej aplikacji), i cechy ikonograficzne tego podwój-
nego typu. Co ciekawe, owych siedem strzał zostało odmiennie aniżeli w pierwowzorze i wszystkich wywo-
dzących się zeń malowidłach, skierowanych grotami do góry (wcześniej ten element pojawił się w rzeźbie).
Współczesny, pochodzący z kościoła Pijarów w Łukowie obraz ołtarzowy również ukazuje w dłoniach Ma-
donny takie właśnie strzały, choć jest ich tylko sześć (il. 31)185. To notabene najstarsze dochowane pijarskie
płótno odbiegające liczbą strzał od obrazu warszawskiego, choć już wcześniej - o czym przyjdzie jeszcze
wspomnieć - pojawiły się tego rodzaju wizerunki w Krakowie.
Malowidło łukowskie jest zresztą w ogóle - wśród zachowanych przedstawień - najmniej skonwencjo-
nalizowanym pijarskim konterfektem Madonny Łaskawej. Oto bowiem porzucono wyjściowy hieratyzm sto-
jącej figury, na rzecz postaci siedzącej, tronującej niejako pośród obłoków. Strój odznacza się swobodą,
zarówno w zakresie typowego dla połowy XVIII stulecia sposobu formowania materii, jak też jej cech spe-
cyficznych: na głowie Marii pojawia się chusta, na ramionach przewiązany, a nie spięty broszą zielony szal,
4 KZS, t. VIII, z. 5., op.cit., s. 7.
15 ODZ, BK: Żerą loc.cit.
289
30. Chełm Lubelski. Kościół popijarski. Fresk z przedstawieniem
Najświętszej Marii Panny Łaskawej (1758, Józef Mayer)
Analogiczne wyobrażenie znalazło się w Chełmie Lubelskim na fresku umieszczonym na ścianie tarczo-
wej tęczy, wykonanym w 1758 r. przez Józefa Mayera (w późniejszych czasach kilkakrotnie gruntownie
restaurowanym) (il. 30)184. Powtarzało ono dość dokładnie i schemat kompozycyjny (przy swobodniejszym
jedynie kształtowaniu szat, znacznie uproszczonych w srebrnej aplikacji), i cechy ikonograficzne tego podwój-
nego typu. Co ciekawe, owych siedem strzał zostało odmiennie aniżeli w pierwowzorze i wszystkich wywo-
dzących się zeń malowidłach, skierowanych grotami do góry (wcześniej ten element pojawił się w rzeźbie).
Współczesny, pochodzący z kościoła Pijarów w Łukowie obraz ołtarzowy również ukazuje w dłoniach Ma-
donny takie właśnie strzały, choć jest ich tylko sześć (il. 31)185. To notabene najstarsze dochowane pijarskie
płótno odbiegające liczbą strzał od obrazu warszawskiego, choć już wcześniej - o czym przyjdzie jeszcze
wspomnieć - pojawiły się tego rodzaju wizerunki w Krakowie.
Malowidło łukowskie jest zresztą w ogóle - wśród zachowanych przedstawień - najmniej skonwencjo-
nalizowanym pijarskim konterfektem Madonny Łaskawej. Oto bowiem porzucono wyjściowy hieratyzm sto-
jącej figury, na rzecz postaci siedzącej, tronującej niejako pośród obłoków. Strój odznacza się swobodą,
zarówno w zakresie typowego dla połowy XVIII stulecia sposobu formowania materii, jak też jej cech spe-
cyficznych: na głowie Marii pojawia się chusta, na ramionach przewiązany, a nie spięty broszą zielony szal,
4 KZS, t. VIII, z. 5., op.cit., s. 7.
15 ODZ, BK: Żerą loc.cit.