Rocznik Historii Sztuki (21.1995)

298

RYSZARD MĄCZYŃSKI

39. N.P. Maria Łaskawa. Przed tym wizerunkiem lud zgromadzony zanosił
prośby o miłosierdzie Boskie... Litografia (Thurwanger). Opublikowana
w Album Wileńskie Jana Kazimierza Wilczyńskiego (1850)

Juliusz Kłos pisał: „pod daszkiem stary obraz przedstawiający morową zarazę w Wilnie w roku 1710, odno-
wiony w początku XIX wieku, z widokiem (dość fantastycznym) zamku górnego i kościoła Św. Piotra i
Pawła"204. Jednakże na podstawie tych przekazów nie sposób nawet z całą pewnością określić ile złamanych
strzał trzyma w rękach Madonna, raz bowiem jest ich sześć (u Karęgi), raz siedem (u Thurwangera), a
liczenie połamanych grotów w postaci srebrnych aplikacji na obrazie może okazać się bardzo zawodne.

Pozostał dotąd praktycznie nie znany i w badaniach nie wykorzystany najstarszy sztych wileńskiej Madonny
(il. 42), załączony do drukowanej mowy, jaką podczas uroczystej introdukcji obrazu w roku 1653 wygłosił
Baltazar Stanisław Przyłuski205. Na miedziorycie widnieje obraz nie opatrzony jeszcze aplikacją. Najświętszą
Marię Pannę przedstawiono tu, starając się możliwie najdokładniej - zarówno w zakresie całej kompozycji, jak i

" 4 J. Kłos, Wilno. Przewodnik krajoznawczy, Wilno 1923, s. 146. Niekiedy twierdzono, że malowidło powstało „na pod-
stawie tegoż sztychu", dodając zarazem, iż „podobny obraz" znajdował się także „na apsydzie kościoła Św. Jana" w Wilnie, lecz
podczas remontu został „powleczony pobiałą" - [J. Hoppen] Jotha, Obraz N.P. Marii Łaskawej na Antokolu, „Słowo" XVI:
1937, nr 1, s. 6.

205 B.S. Przyłuski, Na solennej introdukcji obrazu Przenajłaskawszej miłosierdzia Panny Marii od... Jerzego Tyszkiewi-
cza, biskupa wileńskiego, przy wielkiej ludzi frekwencji w Antokolu do kościoła S. Piotra ojców kanoników regularfnych] roku
1653 miesiąca aprila dnia 14 odprawionej, [Wilno 1653], s. nlb.