DOI Artikel:
Miziołek, Jerzy: Historia Psyche i Primavera Sandra Botticellego: o obrazach z kolekcji Karola Lanckorońskiego w Galerii Berlińskiej i zbiorach Abegg Stiftung
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14538#0070
HISTORIA PSYCHE I PRIMAVERA SANDRA BOTTICELLEGO
69
19. Mistrz Argonautów, Zaślubiny Amora i Psyche, fragment il. 5
Hadesu (jak na flanco z dawnej kolekcji Lanckorońskich) i innych niewykonalnych, ale jednak z pomocą
boską wykonanych zadań, jawi się inny, choć trochę enigmatyczny pomost między ziemską rzeczywistością
a niebem: Wenus otoczona przez trzy Gracje, Florę-Horę i wreszcie Wenus, Urania oraz grupa Chloris
i Zefira (tego samego wiatru, który przeniósł Psyche do pałacu Amora) biegnących ku scenie zaślubin.
W tym miejscu należy przypomnieć jeden z fresków Botticellego, zdobiący niegdyś loggię w Villa Lemmi
w Fiesole (obecnie w Luwrze), który został namalowany z okazji zaślubin Lorenza Tornabuoni z Giovanną
degli Albizzi w roku i48693. Na fresku widzimy pannę młodą, która jest przedstawiana Wenus przez trzy
Gracje. Wenus i Gracje miały zatem we Florencji czasów Lorenza il Magnifico stricte matrymonialne ko-
notacje. Istnieje nadto znakomitej klasy medal z portretem Giovanny degli Albizzi na jednej stronie i z trze-
ma Gracjami na drugiej, który wybito zapewne z okazji wspomnianych zaślubin (il. 18)94.
SCENA ZAŚLUBIN AMORA I PSYCHE
i
Wstępowanie w związek małżeński we Włoszech w wieku XIV i w dwóch następnych stuleciach, aż
po czasy soboru trydenckiego, dzieliło się (nie licząc pierwszej, trzymanej na ogół w tajemnicy ugody
między dwiema rodzinami, nazywanej impalmamento, toccamento lub aboccament) na trzy główne fazy,
które niekiedy następowały po sobie w okresie dłuższym niż rok95. Były to giuramento, czyli zawarcie
Warburg 1966, s. 29; Lightbown 1978, s. 93-97; Bredekamp 1996, il. 9. Również Mertens 1994, s. 190-194, il. 84. Według
Ettlingera 1976, s. 404-407 freski z Villa Lemmi we Fiesole zostały namalowane z okazji zaślubin Mattea d'Andréa Albizzi
i Nanny di Niccolô Tornabuoni (1484).
94 Wind 1958, s. 39-55, ii. 10-13; Gombrich 1972, s. 55-62, il. 36, m.in. cytujący list Ficina napisany w 1481 r. do Pierfran-
cesca de'Medici, w którym trzy Gracje zostały wspomniane; Virtue and Beauty 2001, nr 11, s. 130-132.
95 Na temat obrzędów weselnych i cassoni Klapisch-Zuber 1988, s. 109-151; Miziołek 1996, s. 11-23. Także Witthoft 1996,
s. 114-148, wraz z wcześniejszą bibliografią.
69
19. Mistrz Argonautów, Zaślubiny Amora i Psyche, fragment il. 5
Hadesu (jak na flanco z dawnej kolekcji Lanckorońskich) i innych niewykonalnych, ale jednak z pomocą
boską wykonanych zadań, jawi się inny, choć trochę enigmatyczny pomost między ziemską rzeczywistością
a niebem: Wenus otoczona przez trzy Gracje, Florę-Horę i wreszcie Wenus, Urania oraz grupa Chloris
i Zefira (tego samego wiatru, który przeniósł Psyche do pałacu Amora) biegnących ku scenie zaślubin.
W tym miejscu należy przypomnieć jeden z fresków Botticellego, zdobiący niegdyś loggię w Villa Lemmi
w Fiesole (obecnie w Luwrze), który został namalowany z okazji zaślubin Lorenza Tornabuoni z Giovanną
degli Albizzi w roku i48693. Na fresku widzimy pannę młodą, która jest przedstawiana Wenus przez trzy
Gracje. Wenus i Gracje miały zatem we Florencji czasów Lorenza il Magnifico stricte matrymonialne ko-
notacje. Istnieje nadto znakomitej klasy medal z portretem Giovanny degli Albizzi na jednej stronie i z trze-
ma Gracjami na drugiej, który wybito zapewne z okazji wspomnianych zaślubin (il. 18)94.
SCENA ZAŚLUBIN AMORA I PSYCHE
i
Wstępowanie w związek małżeński we Włoszech w wieku XIV i w dwóch następnych stuleciach, aż
po czasy soboru trydenckiego, dzieliło się (nie licząc pierwszej, trzymanej na ogół w tajemnicy ugody
między dwiema rodzinami, nazywanej impalmamento, toccamento lub aboccament) na trzy główne fazy,
które niekiedy następowały po sobie w okresie dłuższym niż rok95. Były to giuramento, czyli zawarcie
Warburg 1966, s. 29; Lightbown 1978, s. 93-97; Bredekamp 1996, il. 9. Również Mertens 1994, s. 190-194, il. 84. Według
Ettlingera 1976, s. 404-407 freski z Villa Lemmi we Fiesole zostały namalowane z okazji zaślubin Mattea d'Andréa Albizzi
i Nanny di Niccolô Tornabuoni (1484).
94 Wind 1958, s. 39-55, ii. 10-13; Gombrich 1972, s. 55-62, il. 36, m.in. cytujący list Ficina napisany w 1481 r. do Pierfran-
cesca de'Medici, w którym trzy Gracje zostały wspomniane; Virtue and Beauty 2001, nr 11, s. 130-132.
95 Na temat obrzędów weselnych i cassoni Klapisch-Zuber 1988, s. 109-151; Miziołek 1996, s. 11-23. Także Witthoft 1996,
s. 114-148, wraz z wcześniejszą bibliografią.