DOI Artikel:
Talbierska, Jolanta: Twórczość Stefana della Belli (1610-1664)
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14538#0088
TWÓRCZOŚĆ STEFANA DELLA BELLI (1610-1664)
87
na Zamku Królewskim w Warszawie3 , który posiada również kilka akwafort artysty, głównie polonika,
w tym dobrą odbitkę Wjazdu Ossolińskiego39.
Zbiór Biblioteki Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie posiada 140 akwafort Stefana delia Belli,
w większości przekazanych z zasobów Biblioteki Polskiej w Paryżu przez Macieja Wodzińskiego (1782-
-1852). Biblioteka Fundacji Ossolińskich we Wrocławiu nabyła w 1953 r. w Krakowie sztuczny album
z ponad 100 akwafortami Della Belli. Wolumin pochodził od kolekcjonera Jacoba Korala, miał także wkle-
jony wcześniejszy ekslibris Stanisława K. Olexickiego. Biblioteka nie posiada niestety żadnej pracy Della
Belli z historycznych kolekcji Zakładu Narodowego, ufundowanego we Lwowie w 1817 r. przez Józefa
Maksymiliana Ossolińskiego, a wiadomo, że w Muzeum Lubomirskich eksponowany był Wjazd Jerzego
Ossolińskiego do Rzymu40.
Wśród prywatnych kolekcjonerów i mniejszych zbiorów zawsze największą popularnością cieszyły się
polonika, one też w naszych kolekcjach zdecydowanie przeważają. Ryciny z przedstawieniami polskich
jeźdźców (V. 270-280) czy Wjazd Ossolińskiego do Rzymu (V. 44-49) znaleźć można było m.in. w poznań-
skiej kolekcji Zygmunta Rosińskiego, warszawskiej Dominika Witkę-Jeżewskiego, rzymskiej Emeryka Hutten-
-Czapskiego i bibliotece w Kórniku, która była jednym z większych zbiorów prywatnych, zawdzięczającym
powstanie Adamowi Tytusowi Działyńskiemu (1797-1861). Zespół 28 akwafort Stefana delia Belli w Mu-
zeum Narodowym w Poznaniu pochodzi m.in. ze słynnych zbiorów z Gołuchowa, Izabelli z Czartoryskich
Działyńskiej. W Bibliotece Jagiellońskiej w Krakowie znajduje się 26 rycin Stefano delia Belli, w większo-
ści poloników, Muzeum Okręgowe w Lublinie posiada wyłącznie polonika ze zbiorów przedwojenych (1906-
-1939). Większość polskich kolekcji, gromadzonych od końca XVIII i w XIX w., zawierała prócz rzadkich
przykładów pierwszych stanów i wydań autorskich, gorsze jakościowo odbitki współczesnych edytorów,
Pierre'a François Basana i H. R. Younga41.
Obecnie europejskie i amerykańskie domy aukcyjne oferują czasami pojedyńcze rysunki Stefana delia
Belli, zazwyczaj projekty kostiumów teatralnych i ornamentów, niekiedy pejzaże42. Największym i bardzo
interesującym zespołem prac artysty, który pojawił się na rynku antykwarycznym po II wojnie światowej,
była kolekcja Thomasa Tomkinsa (1743-1816), wystawiona 18 marca 1975 r. na aukcji w londyńskim Christie,
Manson & Woods Ltd.43 Znalazły się w niej dwa młodzieńcze rysunki z 1629 г., dedykowane księciu Mat-
38 J. G u z e, A. Dzięciołowski, Katalog zbiorów Fundacji im. Ciechanowieckich. Rysunki i akwarele, Zamek Królewski
w Warszawie 1994, s. 36-43, nr 15, 16. FC ZKW 312, Studium jeźdźców polskich, pióro, tusz brunatny, 65 x 100 mm; datowany
przez autorów na 1633 r. (nr 15, il. s. 37), jest bliższy rysunkom z wjazdu Opalińskiego. FC ZKW 313, Studium postaci w strojach
polskich, pióro, tusz brunatny, 135 x 182 mm, pieczątka kolekcjonerska Lugt 1191, datowany przez M. Paszkiewicza i autorów
katalogu na 1633 (M. Paszkiewicz, Tematyka polska w twórczości Stefano delia Belli. Część I, „Rocznik Historii Sztuki", XIV,
1984, s. 187-261, s. 224, il. 26; Guze, Dzięciołowski, op. cit., nr 16, il. s. 39). FC ZKW 311, Studium konia z zarysem
jeźdźca, wg akwaforty V. 270, pióro, pędzel, tusz i lawowanie w tonie brunatnym, 145 x 128 mm, piórem LBP. FC ZKW 308,
Łucznik, pióro, tusz brunatny, 236 x 180 mm, postać łucznika i szlachcica prowadzącego konia za uzdę zdaniem autorki katalogu
zaczerpnięta została z licznych serii graficznych Della Belli (Guze, Dzięciołowski, op. cit., m 18, il. s. 43), jednak postać
taka w akwafortach nie występuje, pojawia się natomiast na rysunkach do Wjazdu Opalińskiego do Paryża z 1645 r.
39 J. Tal b i er s к a, Wjazd Jerzego Ossolińskiego do Rzymu, [w:] Narodziny stolicy. Katalog wystawy, Zamek Królewski
w Warszawie, Warszawa 1996, kat. nr VIII. 10, s. 311-312, il.; e a d e m, De intrede van Jerzy Ossoliński in Rome in het Jaar 1633,
[w:] De „Grand tour" van Prins Ladislas van Polen 1624-1625. [Katalog wystawy] 12 oktober - 14 december 1997, Koninklijk
Muséum voor Schone Kunsten Antwerpen, Snoeck-Ducaju&Zoon, Gent 1997, nr Ш. 9, s. 134-135, il.
40 Wymieniony jako dzieło Dolabelli (!) przez Edwarda Chwalewika, Zbiory polskie, Warszawa-Kraków 1926, t. 1, s. 403.
41 Talbierska 2001, Appendix II, Publishers of Stefano delia Bella's etchings and copies of his works, Basan Pierre
François, s. 262-263, Young H.R., s. 279.
42 Przykładowo katalogi aukcyjne: Christie's, Important Old Master Engravings, Etchings and Woodcuts, A Collection of
J. Evelyn, London, June 1977; Christie's, Dessins de Maîtres Anciens et du XXème siècle. Dessins de la Collection de Alfred Nor-
mand, Monaco, 20 juin 1994, s. 58-59, nr 29, il; Christie's, Old Master Drawings, including 17h Century Italian Drawings from
the Ferretti Di Castelferretto Collection, 2 July 1996, s. 146-147, nr 121-123, il.; Dessins Anciens, Paris, Hôtel Drouot, 29 Novem-
bre 1985, nr 1, il.; Dessins Anciens, Paris, Nouveau Drouot, 9 Mars 1988, nr 158, il.; Dessins Anciens, Paris, Hôtel Drouot, 5-6 Avril
1989, nr 3, il.; Dessins Anciens, Paris, Hôtel Drouot, 29-30 Novembre 1989, nr 145, 146, il.; Dessins Anciens, Paris, Hôtel Drouot,
16 Mars 1990, nr 3, il.; Dessins Anciens, Paris, Hôtel Drouot, 27 Novembre 1990, nr 18, 19, il.; Dessins Anciens et du XIX siècle,
Drouot-Richelieu Paris, Le Vendredi 22 Novembre 1991, nr 9, il.; Graphik und Handzeichnungen alter Meister. Auktion in Bern,
Galerie Kornfeld, 18 Juni 1997, nr 3, il. 14; Auction Victor Bloch, London, Sotheby 19 XI 1963; St. Ongpin, Master Drawings,
exhibition, Colnagi, New York 3-26 May 1995, London 30 June - 11 July 1995, nr 20, il. (Studium dziewczyny w turbanie ze
strusim piórem, rysunek z kolekcji Hansa Calmanna w Londynie).
43 A Collection of Drawings by Stefano delia Bella, Christie, Manson and Woods Ltd., katalog aukcyjny, March 18lh, 1975
(dalej cyt.: Christie 1975).
87
na Zamku Królewskim w Warszawie3 , który posiada również kilka akwafort artysty, głównie polonika,
w tym dobrą odbitkę Wjazdu Ossolińskiego39.
Zbiór Biblioteki Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie posiada 140 akwafort Stefana delia Belli,
w większości przekazanych z zasobów Biblioteki Polskiej w Paryżu przez Macieja Wodzińskiego (1782-
-1852). Biblioteka Fundacji Ossolińskich we Wrocławiu nabyła w 1953 r. w Krakowie sztuczny album
z ponad 100 akwafortami Della Belli. Wolumin pochodził od kolekcjonera Jacoba Korala, miał także wkle-
jony wcześniejszy ekslibris Stanisława K. Olexickiego. Biblioteka nie posiada niestety żadnej pracy Della
Belli z historycznych kolekcji Zakładu Narodowego, ufundowanego we Lwowie w 1817 r. przez Józefa
Maksymiliana Ossolińskiego, a wiadomo, że w Muzeum Lubomirskich eksponowany był Wjazd Jerzego
Ossolińskiego do Rzymu40.
Wśród prywatnych kolekcjonerów i mniejszych zbiorów zawsze największą popularnością cieszyły się
polonika, one też w naszych kolekcjach zdecydowanie przeważają. Ryciny z przedstawieniami polskich
jeźdźców (V. 270-280) czy Wjazd Ossolińskiego do Rzymu (V. 44-49) znaleźć można było m.in. w poznań-
skiej kolekcji Zygmunta Rosińskiego, warszawskiej Dominika Witkę-Jeżewskiego, rzymskiej Emeryka Hutten-
-Czapskiego i bibliotece w Kórniku, która była jednym z większych zbiorów prywatnych, zawdzięczającym
powstanie Adamowi Tytusowi Działyńskiemu (1797-1861). Zespół 28 akwafort Stefana delia Belli w Mu-
zeum Narodowym w Poznaniu pochodzi m.in. ze słynnych zbiorów z Gołuchowa, Izabelli z Czartoryskich
Działyńskiej. W Bibliotece Jagiellońskiej w Krakowie znajduje się 26 rycin Stefano delia Belli, w większo-
ści poloników, Muzeum Okręgowe w Lublinie posiada wyłącznie polonika ze zbiorów przedwojenych (1906-
-1939). Większość polskich kolekcji, gromadzonych od końca XVIII i w XIX w., zawierała prócz rzadkich
przykładów pierwszych stanów i wydań autorskich, gorsze jakościowo odbitki współczesnych edytorów,
Pierre'a François Basana i H. R. Younga41.
Obecnie europejskie i amerykańskie domy aukcyjne oferują czasami pojedyńcze rysunki Stefana delia
Belli, zazwyczaj projekty kostiumów teatralnych i ornamentów, niekiedy pejzaże42. Największym i bardzo
interesującym zespołem prac artysty, który pojawił się na rynku antykwarycznym po II wojnie światowej,
była kolekcja Thomasa Tomkinsa (1743-1816), wystawiona 18 marca 1975 r. na aukcji w londyńskim Christie,
Manson & Woods Ltd.43 Znalazły się w niej dwa młodzieńcze rysunki z 1629 г., dedykowane księciu Mat-
38 J. G u z e, A. Dzięciołowski, Katalog zbiorów Fundacji im. Ciechanowieckich. Rysunki i akwarele, Zamek Królewski
w Warszawie 1994, s. 36-43, nr 15, 16. FC ZKW 312, Studium jeźdźców polskich, pióro, tusz brunatny, 65 x 100 mm; datowany
przez autorów na 1633 r. (nr 15, il. s. 37), jest bliższy rysunkom z wjazdu Opalińskiego. FC ZKW 313, Studium postaci w strojach
polskich, pióro, tusz brunatny, 135 x 182 mm, pieczątka kolekcjonerska Lugt 1191, datowany przez M. Paszkiewicza i autorów
katalogu na 1633 (M. Paszkiewicz, Tematyka polska w twórczości Stefano delia Belli. Część I, „Rocznik Historii Sztuki", XIV,
1984, s. 187-261, s. 224, il. 26; Guze, Dzięciołowski, op. cit., nr 16, il. s. 39). FC ZKW 311, Studium konia z zarysem
jeźdźca, wg akwaforty V. 270, pióro, pędzel, tusz i lawowanie w tonie brunatnym, 145 x 128 mm, piórem LBP. FC ZKW 308,
Łucznik, pióro, tusz brunatny, 236 x 180 mm, postać łucznika i szlachcica prowadzącego konia za uzdę zdaniem autorki katalogu
zaczerpnięta została z licznych serii graficznych Della Belli (Guze, Dzięciołowski, op. cit., m 18, il. s. 43), jednak postać
taka w akwafortach nie występuje, pojawia się natomiast na rysunkach do Wjazdu Opalińskiego do Paryża z 1645 r.
39 J. Tal b i er s к a, Wjazd Jerzego Ossolińskiego do Rzymu, [w:] Narodziny stolicy. Katalog wystawy, Zamek Królewski
w Warszawie, Warszawa 1996, kat. nr VIII. 10, s. 311-312, il.; e a d e m, De intrede van Jerzy Ossoliński in Rome in het Jaar 1633,
[w:] De „Grand tour" van Prins Ladislas van Polen 1624-1625. [Katalog wystawy] 12 oktober - 14 december 1997, Koninklijk
Muséum voor Schone Kunsten Antwerpen, Snoeck-Ducaju&Zoon, Gent 1997, nr Ш. 9, s. 134-135, il.
40 Wymieniony jako dzieło Dolabelli (!) przez Edwarda Chwalewika, Zbiory polskie, Warszawa-Kraków 1926, t. 1, s. 403.
41 Talbierska 2001, Appendix II, Publishers of Stefano delia Bella's etchings and copies of his works, Basan Pierre
François, s. 262-263, Young H.R., s. 279.
42 Przykładowo katalogi aukcyjne: Christie's, Important Old Master Engravings, Etchings and Woodcuts, A Collection of
J. Evelyn, London, June 1977; Christie's, Dessins de Maîtres Anciens et du XXème siècle. Dessins de la Collection de Alfred Nor-
mand, Monaco, 20 juin 1994, s. 58-59, nr 29, il; Christie's, Old Master Drawings, including 17h Century Italian Drawings from
the Ferretti Di Castelferretto Collection, 2 July 1996, s. 146-147, nr 121-123, il.; Dessins Anciens, Paris, Hôtel Drouot, 29 Novem-
bre 1985, nr 1, il.; Dessins Anciens, Paris, Nouveau Drouot, 9 Mars 1988, nr 158, il.; Dessins Anciens, Paris, Hôtel Drouot, 5-6 Avril
1989, nr 3, il.; Dessins Anciens, Paris, Hôtel Drouot, 29-30 Novembre 1989, nr 145, 146, il.; Dessins Anciens, Paris, Hôtel Drouot,
16 Mars 1990, nr 3, il.; Dessins Anciens, Paris, Hôtel Drouot, 27 Novembre 1990, nr 18, 19, il.; Dessins Anciens et du XIX siècle,
Drouot-Richelieu Paris, Le Vendredi 22 Novembre 1991, nr 9, il.; Graphik und Handzeichnungen alter Meister. Auktion in Bern,
Galerie Kornfeld, 18 Juni 1997, nr 3, il. 14; Auction Victor Bloch, London, Sotheby 19 XI 1963; St. Ongpin, Master Drawings,
exhibition, Colnagi, New York 3-26 May 1995, London 30 June - 11 July 1995, nr 20, il. (Studium dziewczyny w turbanie ze
strusim piórem, rysunek z kolekcji Hansa Calmanna w Londynie).
43 A Collection of Drawings by Stefano delia Bella, Christie, Manson and Woods Ltd., katalog aukcyjny, March 18lh, 1975
(dalej cyt.: Christie 1975).