DOI article:
Olszewski, Andrzej K.: Nowojorskie art déco a europejski ekspresjonizm
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.14572#0125
NOWOJORSKIE ART DÉCO A EUROPEJSKI EKSPRESJONIZM 119
24. Nowy Jork, Brooklyn, Téléphone Building, Voorheese,
Gmelin & Walker, 1931. 95 Willoughby Street. Fot. A. K. Olszewski
oprawa plastyczna wejść. Wejście główne ma formę wklęsłego portyku zamkniętego łukiem najbliższym
kształtem do łuku dzwonowatego, ujętego w bogato profilowane listwy i uskoki (il. 24). Oprawę wejścia
bocznego stanowi portal z cegieł układających się w geometryczną plecionkę (il. 25). Oryginalna jest rów-
nież oprawa okna (il. 26)49.
Portyk w powyżej omówionym budynku wykazuje bardzo duże pokrewieństwa z portalem Salvation
Army Centennial Mémorial Temple and Executive Offices z lat 1929-1930, przy 14 West Street między
6 i 7 Avenue. W charakterze opracowania bryły i detalu jest bardzo podobny do poprzednich. Na uwagę za-
sługuje portal z nakładających się uskokami płyt z piaskowców50.
Od wyżej omówionych budynków odbiega Irving Trust Company Building (1929-1932) przy 1 Wall
Street róg Broadway'u. Istotną różnicą od poprzednio omówionych jest całkowite obłożenie tego wieżowca
wapieniem. Smukła sylwetka, wydatnie podkreślona pasami, ma pewną lekkość. Nash uważa, że „jest bardzo
delikatny, nawet kobiecy"51. Ponad nieznacznie cofniętymi partiami bryły wystrzela wieża zwieńczona
„koroną" z uskokowo uformowanych brył. Wejście główne i otwory okienne sąquasi-„gotyckie" - być może
jako pendant do stojącego po drugiej stronie negotyckiego Trinity Church. Subtelną dekorację rzeźbiarską
tworzą stylizowane indiańskie pióropusze wojenne. Wnętrze głównej sali banku jest dekorowane mozaiką
w różnych odcieniach czerwieni, przetykanej złocistą siatką delikatnych linii. Autorką była Hildreth Meier.
Messler pisał: „Wertykalizm, uskoki i biały wapień tworzą z tego wieżowca rzeźbę. [...] Tutaj art déco sławi
jedność i przejrzystość, siłę i wytrzymałość, i wreszcie piękno. Nie ma tu nic z Egiptu i Babilonu. [..] Art
9 W h i t e, W i 11 e n s к y, op. cit., s. 642.
0 Ibidem, s. 193.
1 N a s h, op. cit., s. 89.
24. Nowy Jork, Brooklyn, Téléphone Building, Voorheese,
Gmelin & Walker, 1931. 95 Willoughby Street. Fot. A. K. Olszewski
oprawa plastyczna wejść. Wejście główne ma formę wklęsłego portyku zamkniętego łukiem najbliższym
kształtem do łuku dzwonowatego, ujętego w bogato profilowane listwy i uskoki (il. 24). Oprawę wejścia
bocznego stanowi portal z cegieł układających się w geometryczną plecionkę (il. 25). Oryginalna jest rów-
nież oprawa okna (il. 26)49.
Portyk w powyżej omówionym budynku wykazuje bardzo duże pokrewieństwa z portalem Salvation
Army Centennial Mémorial Temple and Executive Offices z lat 1929-1930, przy 14 West Street między
6 i 7 Avenue. W charakterze opracowania bryły i detalu jest bardzo podobny do poprzednich. Na uwagę za-
sługuje portal z nakładających się uskokami płyt z piaskowców50.
Od wyżej omówionych budynków odbiega Irving Trust Company Building (1929-1932) przy 1 Wall
Street róg Broadway'u. Istotną różnicą od poprzednio omówionych jest całkowite obłożenie tego wieżowca
wapieniem. Smukła sylwetka, wydatnie podkreślona pasami, ma pewną lekkość. Nash uważa, że „jest bardzo
delikatny, nawet kobiecy"51. Ponad nieznacznie cofniętymi partiami bryły wystrzela wieża zwieńczona
„koroną" z uskokowo uformowanych brył. Wejście główne i otwory okienne sąquasi-„gotyckie" - być może
jako pendant do stojącego po drugiej stronie negotyckiego Trinity Church. Subtelną dekorację rzeźbiarską
tworzą stylizowane indiańskie pióropusze wojenne. Wnętrze głównej sali banku jest dekorowane mozaiką
w różnych odcieniach czerwieni, przetykanej złocistą siatką delikatnych linii. Autorką była Hildreth Meier.
Messler pisał: „Wertykalizm, uskoki i biały wapień tworzą z tego wieżowca rzeźbę. [...] Tutaj art déco sławi
jedność i przejrzystość, siłę i wytrzymałość, i wreszcie piękno. Nie ma tu nic z Egiptu i Babilonu. [..] Art
9 W h i t e, W i 11 e n s к y, op. cit., s. 642.
0 Ibidem, s. 193.
1 N a s h, op. cit., s. 89.