DOI Artikel:
Kozakowska-Zaucha, Urszula: Kogóż tam nie było? Karykatury Kazimierza Sichulskiego z restauracji Stanisława Karpowicza w Zakopanem
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.45167#0137
136
URSZULA KOZAKOWSKA-ZAUCHA
19. Kazimierz Sichulski, Irena Solska jako dama pik,
1916, kredka, akwarela, tektura, 103 x 75 cm,
Zakopane, Muzeum Tatrzańskie
20. Kazimierz Sichulski, Jacek Malczewski
i Michał Rola-Żymierski, 1916, pastel, akwarela, kredka,
papier naklejony na tekturę, 89 x 63,5 cm,
Zakopane, Muzeum Tatrzańskie
do tej grupy dama pik-Irena Solska (1878-1958)79, rudowłosa pierwsza dama modernizmu, dekadenty-
zmu, muza Młodej Polski. Na karykaturze Sichulskiego (jedynej w kolekcji Karpowicza przedstawiającej
kobietę) jest nagą syreną otoczoną srebrzystym woalem. To nieco frywolne przedstawienie stanowi być
może aluzję do zakończonego cztery lata wcześniej jej romansu ze Stanisławem Ignacym Witkiewiczem
i jego powieściowej bohaterki zwanej przez Witkacego „wulgarnym demonem” (il. 19).
KARYKATURY „U KARPIA” Z 1916 ROKU
Pomimo trwającej wojny życie towarzyskie „u Karpia” biegło swoim torem, przyciągając wszyst-
kich - artystów, literatów, legionistów, polityków. Niektórzy zostali bohaterami portretów Sichulskiego.
Oryginalną kompozycją wyróżnia się karykatura wspólna Jacka Malczewskiego (1854 1929) z Michałem
Rolą-Żymierskim (1890-1989)80. Malczewskiego Sichulski rysował kilkakrotnie, tu przedstawił go jako
„prawdziwego artystę”, nawiązując niewątpliwie do jego licznych autoportretów, na których uwieczniał się
jako dumny i wyniosły artysta, „Pan Panów”, w różnych pozach i przebraniach. Tym razem jest w błękitnej
pelerynie z czerwoną kokardą i z potężną paletą w ręku. Towarzyszy mu niewielkiego wzrostu, nieforemny
w kształtach, w niedbałym stroju, Michał Rola-Żymierski (właściwie Michał Łyżwiński), prawnik, ekono-
mista, który podczas I wojny światowej służył w Legionach, był dowódcą kompanii i batalionu I Brygady,
walczył pod Laskami, w 1914 r. był ranny, w 1915 został komendantem Polskiej Organizacji Wojskowej,
a od 1916 dowodził pułkiem I i II Brygady. Dalsze jego losy były politycznie skomplikowane (il. 20).
Karykatura nawiązuje do obrazu Jacka Malczewskiego Dwa pokolenia, w którym zostali sportretowani
hrabia Jerzy Mycielski i Rola-Żymierski. Jeszcze raz Sichulski odwołał się do tego obrazu w 1917 r. we
wspólnej karykaturze Mycielskiego i Żymierskiego.
Podobnie jak Malczewski, w podwójnym portrecie została przedstawiona inna artystyczna sława - Leon
Wyczółkowski (1852-1936), wielokrotnie przebywający w Zakopanem malarski piewca Tatr. Sichulski
nawiązał do epizodu legionowego artysty. Wyczółkowski, w mundurze legionisty, ukazany został podczas
79 Kazimierz Sichulski, Solska jako dama pik, 1916, kredka, akwarela, tektura, 103 x 75 cm, sygn. p.g.: „Sich/916”, Zakopane,
Muzeum Tatrzańskie, nr inw. S/1782.
80 Kazimierz Sichulski, Jacek Malczewski i Michał Rola-Żymierski, 1916, pastel, akwarela, kredka, papier naklejony na tekturę,
89 x 63,5 cm, sygn. p.g.: „Sich/916”, Zakopane, Muzeum Tatrzańskie, nr inw. S/1789.
URSZULA KOZAKOWSKA-ZAUCHA
19. Kazimierz Sichulski, Irena Solska jako dama pik,
1916, kredka, akwarela, tektura, 103 x 75 cm,
Zakopane, Muzeum Tatrzańskie
20. Kazimierz Sichulski, Jacek Malczewski
i Michał Rola-Żymierski, 1916, pastel, akwarela, kredka,
papier naklejony na tekturę, 89 x 63,5 cm,
Zakopane, Muzeum Tatrzańskie
do tej grupy dama pik-Irena Solska (1878-1958)79, rudowłosa pierwsza dama modernizmu, dekadenty-
zmu, muza Młodej Polski. Na karykaturze Sichulskiego (jedynej w kolekcji Karpowicza przedstawiającej
kobietę) jest nagą syreną otoczoną srebrzystym woalem. To nieco frywolne przedstawienie stanowi być
może aluzję do zakończonego cztery lata wcześniej jej romansu ze Stanisławem Ignacym Witkiewiczem
i jego powieściowej bohaterki zwanej przez Witkacego „wulgarnym demonem” (il. 19).
KARYKATURY „U KARPIA” Z 1916 ROKU
Pomimo trwającej wojny życie towarzyskie „u Karpia” biegło swoim torem, przyciągając wszyst-
kich - artystów, literatów, legionistów, polityków. Niektórzy zostali bohaterami portretów Sichulskiego.
Oryginalną kompozycją wyróżnia się karykatura wspólna Jacka Malczewskiego (1854 1929) z Michałem
Rolą-Żymierskim (1890-1989)80. Malczewskiego Sichulski rysował kilkakrotnie, tu przedstawił go jako
„prawdziwego artystę”, nawiązując niewątpliwie do jego licznych autoportretów, na których uwieczniał się
jako dumny i wyniosły artysta, „Pan Panów”, w różnych pozach i przebraniach. Tym razem jest w błękitnej
pelerynie z czerwoną kokardą i z potężną paletą w ręku. Towarzyszy mu niewielkiego wzrostu, nieforemny
w kształtach, w niedbałym stroju, Michał Rola-Żymierski (właściwie Michał Łyżwiński), prawnik, ekono-
mista, który podczas I wojny światowej służył w Legionach, był dowódcą kompanii i batalionu I Brygady,
walczył pod Laskami, w 1914 r. był ranny, w 1915 został komendantem Polskiej Organizacji Wojskowej,
a od 1916 dowodził pułkiem I i II Brygady. Dalsze jego losy były politycznie skomplikowane (il. 20).
Karykatura nawiązuje do obrazu Jacka Malczewskiego Dwa pokolenia, w którym zostali sportretowani
hrabia Jerzy Mycielski i Rola-Żymierski. Jeszcze raz Sichulski odwołał się do tego obrazu w 1917 r. we
wspólnej karykaturze Mycielskiego i Żymierskiego.
Podobnie jak Malczewski, w podwójnym portrecie została przedstawiona inna artystyczna sława - Leon
Wyczółkowski (1852-1936), wielokrotnie przebywający w Zakopanem malarski piewca Tatr. Sichulski
nawiązał do epizodu legionowego artysty. Wyczółkowski, w mundurze legionisty, ukazany został podczas
79 Kazimierz Sichulski, Solska jako dama pik, 1916, kredka, akwarela, tektura, 103 x 75 cm, sygn. p.g.: „Sich/916”, Zakopane,
Muzeum Tatrzańskie, nr inw. S/1782.
80 Kazimierz Sichulski, Jacek Malczewski i Michał Rola-Żymierski, 1916, pastel, akwarela, kredka, papier naklejony na tekturę,
89 x 63,5 cm, sygn. p.g.: „Sich/916”, Zakopane, Muzeum Tatrzańskie, nr inw. S/1789.