DOI Artikel:
Osiecka-Samsonowicz, Hanna: "Z wielką pompą do nieba" - pogrzebowe "Theatrum" w Rzeczypospolitej w XVIII wieku
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.51757#0215
„Z WIELKĄ POMPĄ DO NIEBA” - POGRZEBOWE „THEATRUM” W RZECZYPOSPOLITEJ W XVIII WIEKU
213
9. Hirsz Leybowicz, katafalk Anny Katarzyny z Sanguszków Radziwiłłowej
wystawiony w kościele Jezuitów w Nieświeżu według projektu Maurizia Pedettiego, 1747,
miedzioryt, Warszawa, Muzeum Narodowe
padku władców i papieży nie towarzyszyła mu specjalna liturgia i oprawa plastyczna. W Polsce ceremonie
te powielały wręcz scenariusze pogrzebów ciał, odbywały się w niemal równie bogatych dekoracjach, a ich
przepych opisywały oddzielne druki oraz notatki prasowe. Szczególnie wystawnie urządzono pogrzeb serca
i języka Pawła Karola Sanguszki w farze w Lubartowie, odprawiony w 1751 r., po pochówku księcia
w Lublinie. Była to najpewniej jedyna, nie tylko w Polsce, uroczystość celebrująca język osoby świeckiej,
który - jak zaznaczono w drukowanej relacji - „sercu rzetelność prawdy przyznawał”31. Bogate treściowo
katafalki i dekoracje świątyń sławiące wyjątkowe cnoty zmarłych powstały na przykład z okazji uroczystej
depozycji serc Rozalii z Zaborowskich Pociejowej w kościele Jezuitów w Łucku w 1763 r.32 czy Anny
z Sanguszków Jabłonowskiej u Bernardynów w Zasławiu trzy lata później33. Czczone były także, choć
z mniejszą pompą, inne magnackie narządy. Intestina Walentego z Posławic Ankwicza złożono w 1766 r.
w kościele parafialnym w Ołpinach „z apparencyą, jaka się na prędce znaleźć mogła”34. Wydarzeniem
natomiast wręcz towarzyskim był pogrzeb wnętrzności biskupa krakowskiego Andrzeja Stanisława Kostki
Załuskiego, urządzony w kościele Jezuitów w podwarszawskiej Kobyłce w 1759 r.35.
W czasie długich ceremonii w zatłoczonym, zadymionym kościele panować musiał zaduch spowodo-
wany obfitą iluminacją. Autor opisu fnneralnej pompy Walentego z Posławic Ankwicza w kościele Refor-
31 P. Giżycki, Relacya pogrzebu serca Xiążęcego J. O. ś. p. Xiążęcia JMSCI Pawła Karola Lubartowicza Sanguszka [...]
W Kościele Farnym Lubartowskim R. P. 1751 28 Maja odprawionego, [w:] idem, Bieg życia chwalebny..., k. nlb.
32 Addytament do Gazet Num. 60, 1763.
33 Betlej, Kościół 00. Bernardynów..., s. 359.
34 Dyaryusz Pogrzebowy S.P. Jaśnie Wielmożnego JMCi P. Walentego z Posławic Ankwicza Kasztelana Konarskiego Sieradzkiego,
Roku Pańskiego 1766. Opisany [b.m., b.r.J, k. Av.
35 „Kuryer Polski”, 1759, nr XXXV, Addytament.
213
9. Hirsz Leybowicz, katafalk Anny Katarzyny z Sanguszków Radziwiłłowej
wystawiony w kościele Jezuitów w Nieświeżu według projektu Maurizia Pedettiego, 1747,
miedzioryt, Warszawa, Muzeum Narodowe
padku władców i papieży nie towarzyszyła mu specjalna liturgia i oprawa plastyczna. W Polsce ceremonie
te powielały wręcz scenariusze pogrzebów ciał, odbywały się w niemal równie bogatych dekoracjach, a ich
przepych opisywały oddzielne druki oraz notatki prasowe. Szczególnie wystawnie urządzono pogrzeb serca
i języka Pawła Karola Sanguszki w farze w Lubartowie, odprawiony w 1751 r., po pochówku księcia
w Lublinie. Była to najpewniej jedyna, nie tylko w Polsce, uroczystość celebrująca język osoby świeckiej,
który - jak zaznaczono w drukowanej relacji - „sercu rzetelność prawdy przyznawał”31. Bogate treściowo
katafalki i dekoracje świątyń sławiące wyjątkowe cnoty zmarłych powstały na przykład z okazji uroczystej
depozycji serc Rozalii z Zaborowskich Pociejowej w kościele Jezuitów w Łucku w 1763 r.32 czy Anny
z Sanguszków Jabłonowskiej u Bernardynów w Zasławiu trzy lata później33. Czczone były także, choć
z mniejszą pompą, inne magnackie narządy. Intestina Walentego z Posławic Ankwicza złożono w 1766 r.
w kościele parafialnym w Ołpinach „z apparencyą, jaka się na prędce znaleźć mogła”34. Wydarzeniem
natomiast wręcz towarzyskim był pogrzeb wnętrzności biskupa krakowskiego Andrzeja Stanisława Kostki
Załuskiego, urządzony w kościele Jezuitów w podwarszawskiej Kobyłce w 1759 r.35.
W czasie długich ceremonii w zatłoczonym, zadymionym kościele panować musiał zaduch spowodo-
wany obfitą iluminacją. Autor opisu fnneralnej pompy Walentego z Posławic Ankwicza w kościele Refor-
31 P. Giżycki, Relacya pogrzebu serca Xiążęcego J. O. ś. p. Xiążęcia JMSCI Pawła Karola Lubartowicza Sanguszka [...]
W Kościele Farnym Lubartowskim R. P. 1751 28 Maja odprawionego, [w:] idem, Bieg życia chwalebny..., k. nlb.
32 Addytament do Gazet Num. 60, 1763.
33 Betlej, Kościół 00. Bernardynów..., s. 359.
34 Dyaryusz Pogrzebowy S.P. Jaśnie Wielmożnego JMCi P. Walentego z Posławic Ankwicza Kasztelana Konarskiego Sieradzkiego,
Roku Pańskiego 1766. Opisany [b.m., b.r.J, k. Av.
35 „Kuryer Polski”, 1759, nr XXXV, Addytament.