DOI Heft:
Artykuły / Articles
DOI Artikel:Lencznarowicz, Lucyna: Kazimierz Iwanicki i jego kolekcja miniatur
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.47327#0080
78
Lucyna Lencznarowicz
Wśród miniatur niemieckich zwraca uwagę niesygnowany emaliowany wizerunek
Augusta III, wywodzący się z malarskiego pierwowzoru Luisa de Silvestre’a, nadwor-
nego malarza obu Sasów (il. 10). Zredukowany do popiersia, powtarza zasadniczo
wielokrotnie powielany w malarstwie i grafice schemat kompozycyjny: król przed-
stawiony w peruce en catogan, w zbroi typu zachodnioeuropejskiego, z narzuconym
na ramiona płaszczem podbitym gronostajami, spiętym na lewym ramieniu brylan-
tową zaponą, z orderem Złotego Runa (niewidocznym na miniaturze) i gwiazdą or-
deru Orła Białego. Wysoki poziom wykonania, a także rodzaj oprawy - w kształcie
kartusza herbowego zwieńczonego koroną, z bogato ornamentowanego brązu złoco-
nego - pozwala przypuszczać, iż jest to typowy portret władcy przeznaczony na po-
darunki. Znajdujący się w kolekcji portret ojca, króla Augusta II, nawiązujący do jego
graficznych wizerunków z lat trzydziestych XVIII wieku47, został wykonany tą samą
techniką emalii, tylko przy zastosowaniu dwóch kolorów.
Anglia, która odegrała tak znaczącą rolę w rozwoju malarstwa miniaturowego
w Europie, reprezentowana jest w kolekcji skromnie - dwiema pracami. Pierwsza
z nich to świetny portret młodej kobiety, namalowany przez ulubionego malarza
królowej Wiktorii, Sir Williama Charlesa Rossa, uważanego powszechnie za jedne-
go z największych malarzy miniatur XIX stulecia (il. 11). Ten niezwykle pracowity
miniaturzysta, pochodzący, jak wspomniany wcześniej Theer, także ze znanej rodzi-
ny artystycznej (zarówno rodzice, jak i rodzeństwo zajmowali się miniatorstwem),
namalował ich ponad 2000 i przez blisko 50 lat wystawiał w Królewskiej Akademii
w Londynie. Omawiany portret, charakteryzujący się znakomitym rysunkiem, żywą
kolorystyką oraz naturalnością ujęcia, prezentuje najważniejsze cechy jego warszta-
tu. Autorem drugiej miniatury, ukazującej popiersie młodej damy ze sznurami pereł
na szyi i ręce, jest U. Pizzetta, artysta prawdopodobnie włoskiego pochodzenia, o któ-
rym wiadomo tylko, że tworzył w Londynie i wystawiał prace w 1813 roku w Akade-
mii. Sposób opracowania twarzy i włosów teatralnie upozowanej modelki zdradza
pędzel malarza o wysokich umiejętnościach (il. 12).
Występujący w kolekcji jedyny przedstawiciel szkoły włoskiej, Giuseppe (Giovan-
ni) Cammarano, czynny w Neapolu, jest autorem dobrej klasy portretu młodej damy,
który według stroju i fryzury można datować na ok. 1830 rok (il. 13).
Spośród pozostałych miniatur obcych na wyróżnienie zasługuje jeszcze olejny por-
trecik na desce przedstawiający brodatego starca w futrzanej czapce, przypisywany
w kolekcji niemieckiemu artyście, uczniowi Rembrandta, Christophowi Paudissowi
(ok. 1618/ok. 1630-przed 1666). Brak materiału porównawczego nie pozwala po-
twierdzić tej atrybucji. Niemniej jednak sposób malowania wskazuje na rękę malarza
XVII-wiecznego, wywodzącego się z całą pewnością z kręgu rembrandtowskiego i ra-
czej z Europy Środkowej (il. 14).
47 W zbiorach Biblioteki Narodowej znajduje się miedzioryt autorstwa Becka z identycznym przedsta-
wieniem Augusta II. Por. Katalog portretów osobistości polskich i obcych w Polsce działających, red. H. Wi-
dacka, 1.1, Warszawa 1990, nr 81.
Lucyna Lencznarowicz
Wśród miniatur niemieckich zwraca uwagę niesygnowany emaliowany wizerunek
Augusta III, wywodzący się z malarskiego pierwowzoru Luisa de Silvestre’a, nadwor-
nego malarza obu Sasów (il. 10). Zredukowany do popiersia, powtarza zasadniczo
wielokrotnie powielany w malarstwie i grafice schemat kompozycyjny: król przed-
stawiony w peruce en catogan, w zbroi typu zachodnioeuropejskiego, z narzuconym
na ramiona płaszczem podbitym gronostajami, spiętym na lewym ramieniu brylan-
tową zaponą, z orderem Złotego Runa (niewidocznym na miniaturze) i gwiazdą or-
deru Orła Białego. Wysoki poziom wykonania, a także rodzaj oprawy - w kształcie
kartusza herbowego zwieńczonego koroną, z bogato ornamentowanego brązu złoco-
nego - pozwala przypuszczać, iż jest to typowy portret władcy przeznaczony na po-
darunki. Znajdujący się w kolekcji portret ojca, króla Augusta II, nawiązujący do jego
graficznych wizerunków z lat trzydziestych XVIII wieku47, został wykonany tą samą
techniką emalii, tylko przy zastosowaniu dwóch kolorów.
Anglia, która odegrała tak znaczącą rolę w rozwoju malarstwa miniaturowego
w Europie, reprezentowana jest w kolekcji skromnie - dwiema pracami. Pierwsza
z nich to świetny portret młodej kobiety, namalowany przez ulubionego malarza
królowej Wiktorii, Sir Williama Charlesa Rossa, uważanego powszechnie za jedne-
go z największych malarzy miniatur XIX stulecia (il. 11). Ten niezwykle pracowity
miniaturzysta, pochodzący, jak wspomniany wcześniej Theer, także ze znanej rodzi-
ny artystycznej (zarówno rodzice, jak i rodzeństwo zajmowali się miniatorstwem),
namalował ich ponad 2000 i przez blisko 50 lat wystawiał w Królewskiej Akademii
w Londynie. Omawiany portret, charakteryzujący się znakomitym rysunkiem, żywą
kolorystyką oraz naturalnością ujęcia, prezentuje najważniejsze cechy jego warszta-
tu. Autorem drugiej miniatury, ukazującej popiersie młodej damy ze sznurami pereł
na szyi i ręce, jest U. Pizzetta, artysta prawdopodobnie włoskiego pochodzenia, o któ-
rym wiadomo tylko, że tworzył w Londynie i wystawiał prace w 1813 roku w Akade-
mii. Sposób opracowania twarzy i włosów teatralnie upozowanej modelki zdradza
pędzel malarza o wysokich umiejętnościach (il. 12).
Występujący w kolekcji jedyny przedstawiciel szkoły włoskiej, Giuseppe (Giovan-
ni) Cammarano, czynny w Neapolu, jest autorem dobrej klasy portretu młodej damy,
który według stroju i fryzury można datować na ok. 1830 rok (il. 13).
Spośród pozostałych miniatur obcych na wyróżnienie zasługuje jeszcze olejny por-
trecik na desce przedstawiający brodatego starca w futrzanej czapce, przypisywany
w kolekcji niemieckiemu artyście, uczniowi Rembrandta, Christophowi Paudissowi
(ok. 1618/ok. 1630-przed 1666). Brak materiału porównawczego nie pozwala po-
twierdzić tej atrybucji. Niemniej jednak sposób malowania wskazuje na rękę malarza
XVII-wiecznego, wywodzącego się z całą pewnością z kręgu rembrandtowskiego i ra-
czej z Europy Środkowej (il. 14).
47 W zbiorach Biblioteki Narodowej znajduje się miedzioryt autorstwa Becka z identycznym przedsta-
wieniem Augusta II. Por. Katalog portretów osobistości polskich i obcych w Polsce działających, red. H. Wi-
dacka, 1.1, Warszawa 1990, nr 81.