DOI issue:
Starożytność
DOI article:Zdrojewska, Wanda: Odważniki z okresu rzymskiego
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.19586#0129
I /6 (sextula) — 2
1/3— 22
1/12- 2
1 /24 (scripulum) — 5 7 2 2
W interesującym nas okresie rzymskie miary wagowe rozprzestrzeniły się w prowincjach,
które do tej pory stosowały wagi lokalne i miały swoje własne tradycje w tym względzie. Przyj-
mując nowy normatyw dostosowywały do niego ciężarki o kształtach tradycyjnych, kontynuując
również legendy w greckim alfabecie.
Na wielu odważnikach, zwłaszcza znajdywanych na terenach nadczarnomorskich występują
określenia wartości w formie długich legend literowych. 1 tak AE1TPA — libra, HMIAEITPON,
HM1AITPON — 1/2 libry, ON KI A. OYNK1A — uncja, AIOYN KIN, AYO, AlOY—dwie
mm§m:
¥\
1. 2 uncje z legendą wagową. Ermitaż w Leningradzie. Wg C z u j s t o w a, iw.
uncje, TPIOYNKIN — trzy uncje, TETPOYNKION, TETPOYNKIN — cztery uncje4. Znane
jest także oznaczenie AIAEITPON na odważniku wartości 2 libr5. Często na zabytkach pojawia
się nadto forma ITAAIKON, ITAAIKH, 1TA6. Ciężarki uncjalne bywają również określane
pojedynczymi literami alfabetu greckiego A, B, E, A itd. Są one oddane w reliefie lub wyryte,
rzadko punktowane7. Na niewielkiej grupie obiektów — pochodzących z Kallatis i Tomis-
4 H y h c t o b a, jw.; M o i s i 1, jw.
5 R. S c h i I ! b a c h. De ponderibus aliquot antiąuis graecis et romanis. Mon dell Inst., t. VIII, 1865, s. 191.
6 Por. tyiicToiia. jw., s. 79 nr 6, tabl. 27,4; s. 81 nr 21. tabl. 29,20; s. 82 nr 22, tabl. 28,16; s. 83 nr 28,
tabl. 30.24; M o i s i I. jw., s. 276 nr 32, tabl. V, 10; s. 284 nr 53, tabl. VIII, 1; s. 291 nr 54—55 i nr 59—61.
7 Por. Pern i e e, jw., s. 170—173; M o i s i 1, jw., s. 292—293; M y n c t o b a, jw., s. 79—80 i s. 83.
ren rodzaj ciężarków ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie opublikowałam już w zespole attyckich
odważników drachmowych, gdyż są to ciężarki używane w ośrodku ateńskim. Por. W. Zdrojewska, Attyckie
odważniki drachmowe. Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie, t. XXII, 1978, s. 1 I i n.
125
1/3— 22
1/12- 2
1 /24 (scripulum) — 5 7 2 2
W interesującym nas okresie rzymskie miary wagowe rozprzestrzeniły się w prowincjach,
które do tej pory stosowały wagi lokalne i miały swoje własne tradycje w tym względzie. Przyj-
mując nowy normatyw dostosowywały do niego ciężarki o kształtach tradycyjnych, kontynuując
również legendy w greckim alfabecie.
Na wielu odważnikach, zwłaszcza znajdywanych na terenach nadczarnomorskich występują
określenia wartości w formie długich legend literowych. 1 tak AE1TPA — libra, HMIAEITPON,
HM1AITPON — 1/2 libry, ON KI A. OYNK1A — uncja, AIOYN KIN, AYO, AlOY—dwie
mm§m:
¥\
1. 2 uncje z legendą wagową. Ermitaż w Leningradzie. Wg C z u j s t o w a, iw.
uncje, TPIOYNKIN — trzy uncje, TETPOYNKION, TETPOYNKIN — cztery uncje4. Znane
jest także oznaczenie AIAEITPON na odważniku wartości 2 libr5. Często na zabytkach pojawia
się nadto forma ITAAIKON, ITAAIKH, 1TA6. Ciężarki uncjalne bywają również określane
pojedynczymi literami alfabetu greckiego A, B, E, A itd. Są one oddane w reliefie lub wyryte,
rzadko punktowane7. Na niewielkiej grupie obiektów — pochodzących z Kallatis i Tomis-
4 H y h c t o b a, jw.; M o i s i 1, jw.
5 R. S c h i I ! b a c h. De ponderibus aliquot antiąuis graecis et romanis. Mon dell Inst., t. VIII, 1865, s. 191.
6 Por. tyiicToiia. jw., s. 79 nr 6, tabl. 27,4; s. 81 nr 21. tabl. 29,20; s. 82 nr 22, tabl. 28,16; s. 83 nr 28,
tabl. 30.24; M o i s i I. jw., s. 276 nr 32, tabl. V, 10; s. 284 nr 53, tabl. VIII, 1; s. 291 nr 54—55 i nr 59—61.
7 Por. Pern i e e, jw., s. 170—173; M o i s i 1, jw., s. 292—293; M y n c t o b a, jw., s. 79—80 i s. 83.
ren rodzaj ciężarków ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie opublikowałam już w zespole attyckich
odważników drachmowych, gdyż są to ciężarki używane w ośrodku ateńskim. Por. W. Zdrojewska, Attyckie
odważniki drachmowe. Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie, t. XXII, 1978, s. 1 I i n.
125