DOI Heft:
Muzealnictwo
DOI Artikel:Szcześniewska-Ochnio, Monika: Gmach Muzeum Narodowego w Warszawie
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19629#0027
skiego)32. Strukturalna podstawa budynku została wykonana w żelbetonie, a jej przęsła wyzna-
czyły podziały fasady, wypełnione następnie stylizowaną na ludowo dekoracją.
Przyczyn tego stanu można się chyba dopatrywać w odmienności środowisk krakowskiego
i warszawskiego33 oraz w fakcie żywego rozwoju secesji krakowskiej w tym czasie, podczas gdy
w Warszawie styl ten pojawia się dopiero na początku wieku XX.
Wymienione przeze mnie przykłady rozwiązań muzealnych polskich nie stworzyły jednak
wystarczająco mocno sformułowanego programu gmachu muzeum, na skutek czego autorzy
projektów konkursowych warszawskich nie mieli najłatwiejszego zadania. Nawet zrealizowany
w dwudziestoleciu międzywojennym gmach Tołwińskiego nie uniknął dość znacznych braków.
I KONKURS — ROK 1919
Pierwszym konkursem, który dotyczył gmachu Muzeum Narodowego był ogłoszony w roku
1919 przez Magistrat, za pośrednictwem Koła Architektów, „konkurs na zabudowania i urzą-
dzenia terenów Ujazdowa, Belwederu i przylegających"34. Miały tam znaleźć się gmachy o cha-
rakterze reprezentacyjnym i monumentalnym jak Sejm, budynki muzealne i rezydencja naczelnika
państwa. Przeznaczono na nie „obszar b. koszar Litewskich, Ujazdowa i jego dolnych obszarów
oraz Belwederu z otoczeniem, łącznie z terenami przylegającymi". Na konkurs należało prze-
dłożyć 3 rodzaje szkiców:
1 — „ogólny układ planu z wykazaniem linii komunikacyjnych, podziału terenu wzdłuż
nowej arterii od Al. 3 Maja do Ujazdowa" w skali 1:10 000,
2 — plan ze szczegółowym opracowaniem położenia gmachów, ulic, placów i ogrodów
w skali 1:25.000,
3 — szkicowe plany gmachu Sejmu i Muzeum Narodowego z widokiem fasad od Al. Ujaz-
dowskiej i od Wisły, w skali 1:500.
Stanisław Lorentz pisze, że dla Muzeum Narodowego przeznaczano trzy gmachy: na Mu-
zeum Sztuki — o 223 salach, na Muzeum Historyczne-—o 167 salach, na Muzeum Etnografii
i Prehistorii — o 200 salach. Tak więc Muzeum Narodowe posiadać miało łącznie prawie
600 sal35.
Termin składania prac wyznaczono na 1 października 1919. W sądzie konkursowym ze strony
32 Miłobędzki, jw., s. 303^t.
33 Odmienność i rozdzielność dwóch środowisk zauważył Lech Niemojewski, a jego podział na szkołę kra-
kowską i warszawską przejął potem Olszewski. L. Niemojewski, Dwie szkoty polskiej architektury nowo-
czesnej. Przegląd Techniczny, 1934, s. 808; Olszewski, jw., s. 75.
34 Przegląd Techniczny, XLV, 1919, nr 17—20, s. 94.
35 Lorentz, Muzeum Narodowe w Warszawie, jw., s. 38.
23
czyły podziały fasady, wypełnione następnie stylizowaną na ludowo dekoracją.
Przyczyn tego stanu można się chyba dopatrywać w odmienności środowisk krakowskiego
i warszawskiego33 oraz w fakcie żywego rozwoju secesji krakowskiej w tym czasie, podczas gdy
w Warszawie styl ten pojawia się dopiero na początku wieku XX.
Wymienione przeze mnie przykłady rozwiązań muzealnych polskich nie stworzyły jednak
wystarczająco mocno sformułowanego programu gmachu muzeum, na skutek czego autorzy
projektów konkursowych warszawskich nie mieli najłatwiejszego zadania. Nawet zrealizowany
w dwudziestoleciu międzywojennym gmach Tołwińskiego nie uniknął dość znacznych braków.
I KONKURS — ROK 1919
Pierwszym konkursem, który dotyczył gmachu Muzeum Narodowego był ogłoszony w roku
1919 przez Magistrat, za pośrednictwem Koła Architektów, „konkurs na zabudowania i urzą-
dzenia terenów Ujazdowa, Belwederu i przylegających"34. Miały tam znaleźć się gmachy o cha-
rakterze reprezentacyjnym i monumentalnym jak Sejm, budynki muzealne i rezydencja naczelnika
państwa. Przeznaczono na nie „obszar b. koszar Litewskich, Ujazdowa i jego dolnych obszarów
oraz Belwederu z otoczeniem, łącznie z terenami przylegającymi". Na konkurs należało prze-
dłożyć 3 rodzaje szkiców:
1 — „ogólny układ planu z wykazaniem linii komunikacyjnych, podziału terenu wzdłuż
nowej arterii od Al. 3 Maja do Ujazdowa" w skali 1:10 000,
2 — plan ze szczegółowym opracowaniem położenia gmachów, ulic, placów i ogrodów
w skali 1:25.000,
3 — szkicowe plany gmachu Sejmu i Muzeum Narodowego z widokiem fasad od Al. Ujaz-
dowskiej i od Wisły, w skali 1:500.
Stanisław Lorentz pisze, że dla Muzeum Narodowego przeznaczano trzy gmachy: na Mu-
zeum Sztuki — o 223 salach, na Muzeum Historyczne-—o 167 salach, na Muzeum Etnografii
i Prehistorii — o 200 salach. Tak więc Muzeum Narodowe posiadać miało łącznie prawie
600 sal35.
Termin składania prac wyznaczono na 1 października 1919. W sądzie konkursowym ze strony
32 Miłobędzki, jw., s. 303^t.
33 Odmienność i rozdzielność dwóch środowisk zauważył Lech Niemojewski, a jego podział na szkołę kra-
kowską i warszawską przejął potem Olszewski. L. Niemojewski, Dwie szkoty polskiej architektury nowo-
czesnej. Przegląd Techniczny, 1934, s. 808; Olszewski, jw., s. 75.
34 Przegląd Techniczny, XLV, 1919, nr 17—20, s. 94.
35 Lorentz, Muzeum Narodowe w Warszawie, jw., s. 38.
23