DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.11058#0073
A
nequisfuas expeteret. Haec Plinius. Porro poni (blitaseiufmodi maiorum imagines
A cum titulis fuis in prima ardium parte, vt eorum virrutes poRcri non foium legerent,
Iedetiamimitarcntur,docetValerius. Exhismtelligidatur, Nobileseosdidos, qui
maiorum fuorum imagines habcrent:id eR,quotum maiores MagiRratus Curules geC-
RRent:Nouos autem,qui fuas tantum imagines haberer: hoc eR,quorum maiores nul-
los MagiRratus Curules,ipR autem ge(RRcnt:quorumautem neque maiores.,neq; ipR^
MagiRratus Curules geRcrant,ij Ignobiles erant^gc dicebantur.
C A P. XX.
r' ^Epe mentio Rt in veterum (criptis Liberforum,Libe;tmorum,&Ingenuorum:quo-
Jjrum tamen vocabulorum propria RgmRcationes non omnibus obuiaffunt. De iis
igitur etiam aliquideR dicendum. Non eodem (emper modo haec vocabula accepta
funt. Primis enim temporibus ita fuerunt diRinda,vt Ingenuus diceretur is,qui ex
duobus Ingenuis,vel Libertinis natus eRet: Libertinus, qui ex duobus Libertis: Liber-
tus,qui aliquando (eruitutem fctuiiRet,& ex iHa manumidus eRet. Aliquanto autem
poR Appij C^ci Cenfuram, Liberti & Ltbertini pro iifdem accepti fuerunt: & tum In-*
genui didi,qui ex Libertis,vel Libcrtmis,id eR, iis,qui aliquando (cruieranr,& manu-
(; miRi erant,fuerunt nati. Vbi tamen hoc diferimen inter duo iRa , Liberti & Libertini
vocabula,obferuatum fuit,vt Liberti dicerentur refpedu Patronorum:Libertini vero,
refpedu lngenuorum:& ita vocabulo Liberti priuatus quidam refpedus:Libertini au-
tem vocabulo publicus refpedus,videlicet hominis conditio RgniRcaretur:quam dif-
ferentiam prolixe tradit, & explicat Laurentius Valla Elegantiarum libr. 4. cap. 1. Et
hancpoRremam horum vocabulorum RgniRcationemlurifcofulti etiam retinuerunt:
vt de aliis non dicam.quq mihi parum funt cognita.In InRitutionibus luRiniani libro
i.tit.4. ingenuus Rc dicitur:Ingenuus is dicitur,qui Ratim vt natus eR, liber eR:Rue ex
duobus ingenuis matrimonio editus Rt,Rue ex libertinis duobus: Rue ex altero Liber-
tino^ altero Ingenuo. Sed & R quis ex matre nafcatur libera, patre vero Rruo,inge-
D nuus nihilominus nafeitur,quemadmodum qui ex matre libera,& incerto patre natus
eR,quoniam qui vulgo conceptus eR,&c. Libertini autem tit. eiuRJem lib.pdeRniutur
ij,qui ex iuRa ier uitute^ manumifR funt:& rede,quia vfus hoc iam obtinuerat,vtLiber-
tini dicerentur,qui manumifR eRent. FuiRe autem primum aliam Libertorum, aliam^
Libertinorum rationem,ex verbis Suetoni) apparet, quee in vita Claudijfunt eiufmo-
di:Latum cl3UU!n(fcilicet ImperatorC!audius:de co enim loquitur)quamuis initio af-
RrmafIet,non ledurum Senatorem,niR ciuis Romani abnepotem,etiamLibertini Rlio
tribuit:fcd fub conditione,R priusab Equite Romano adoptatus eRet. Ac Rc quoque
reprehersRcnem verens,etiam Appius Ctecum Ccnforem,generis fui proaudorem,Li-
bertinorum Rhog in Se:iarum allegiRe docuit: ignarus,temporibus Appii,& deinceps
paliquandiu,Libertinosdidos,nonip{ds,qu!manuniitterctur,fedingenuosex his pro-
creatos.H.cc Suetonius , cuius poRrema verba eum fenfum habete,Claudium Impera
torem ignarum fuiRe,Libertinos temporibus Appi) Ceci Cenforis didos eRe,qui R?o
tempore erant Ingenui,ex manumifRs procreati,nemo non videt.Hinc igitur intelligi
poteR,quod difcnmen inter Ingenuos,Libertinos,Se Libertos fuerit.Carolus Sigenius
libro i.de antiquo iurc ciuiumRomanoium,cap.6.pau!o aliter Suetonii verba enarrat,
& eum reprehendens,ac erroris inRmulans, vt qui Libertinos & Ingenuos pro iifidemy
acceperit,putat Libertinos eos appellatos, qui ex feruitute manumifR fuerint: qui au^
tem ab iis generati Rnc , quod proprium nomen non habuerint, LibertinorumRfios
nuncupatos,non Libertinos. Sed cum verba Suetoni} clara Rnt,mihi prior lententia^
p quam pluribus probat argumentis AlJusManutius iunior hb.^de quatRiis per cpiRo-
lam magis placet. Antonius etiam Vacca Iutifconfultus ImolenRs alicubi feribit, anti- ^
quioribus temporibus Libertinorum appellationem Rc acceptam fuiRe . vt Libertini -
dicerentur,quicunquein inRnitum ddbendiRent ex iis,qui olim manumifR ef&nt:In- ^ !*"
genui autem,quorum maiorum nemo feruitutem feruiiRct.Sed nec hoc conuenitcum
vllo vetete feriptore Libertinorum enim , qui Libertorum,feu manumifforum Riij e-
rant,natos, ingenuos fui(R,ex fuperioribus liquet: Sed latis apertam Rlorum vocabu-.
Ibjrum RgtiiRcarionem . Liberty
nequisfuas expeteret. Haec Plinius. Porro poni (blitaseiufmodi maiorum imagines
A cum titulis fuis in prima ardium parte, vt eorum virrutes poRcri non foium legerent,
Iedetiamimitarcntur,docetValerius. Exhismtelligidatur, Nobileseosdidos, qui
maiorum fuorum imagines habcrent:id eR,quotum maiores MagiRratus Curules geC-
RRent:Nouos autem,qui fuas tantum imagines haberer: hoc eR,quorum maiores nul-
los MagiRratus Curules,ipR autem ge(RRcnt:quorumautem neque maiores.,neq; ipR^
MagiRratus Curules geRcrant,ij Ignobiles erant^gc dicebantur.
C A P. XX.
r' ^Epe mentio Rt in veterum (criptis Liberforum,Libe;tmorum,&Ingenuorum:quo-
Jjrum tamen vocabulorum propria RgmRcationes non omnibus obuiaffunt. De iis
igitur etiam aliquideR dicendum. Non eodem (emper modo haec vocabula accepta
funt. Primis enim temporibus ita fuerunt diRinda,vt Ingenuus diceretur is,qui ex
duobus Ingenuis,vel Libertinis natus eRet: Libertinus, qui ex duobus Libertis: Liber-
tus,qui aliquando (eruitutem fctuiiRet,& ex iHa manumidus eRet. Aliquanto autem
poR Appij C^ci Cenfuram, Liberti & Ltbertini pro iifdem accepti fuerunt: & tum In-*
genui didi,qui ex Libertis,vel Libcrtmis,id eR, iis,qui aliquando (cruieranr,& manu-
(; miRi erant,fuerunt nati. Vbi tamen hoc diferimen inter duo iRa , Liberti & Libertini
vocabula,obferuatum fuit,vt Liberti dicerentur refpedu Patronorum:Libertini vero,
refpedu lngenuorum:& ita vocabulo Liberti priuatus quidam refpedus:Libertini au-
tem vocabulo publicus refpedus,videlicet hominis conditio RgniRcaretur:quam dif-
ferentiam prolixe tradit, & explicat Laurentius Valla Elegantiarum libr. 4. cap. 1. Et
hancpoRremam horum vocabulorum RgniRcationemlurifcofulti etiam retinuerunt:
vt de aliis non dicam.quq mihi parum funt cognita.In InRitutionibus luRiniani libro
i.tit.4. ingenuus Rc dicitur:Ingenuus is dicitur,qui Ratim vt natus eR, liber eR:Rue ex
duobus ingenuis matrimonio editus Rt,Rue ex libertinis duobus: Rue ex altero Liber-
tino^ altero Ingenuo. Sed & R quis ex matre nafcatur libera, patre vero Rruo,inge-
D nuus nihilominus nafeitur,quemadmodum qui ex matre libera,& incerto patre natus
eR,quoniam qui vulgo conceptus eR,&c. Libertini autem tit. eiuRJem lib.pdeRniutur
ij,qui ex iuRa ier uitute^ manumifR funt:& rede,quia vfus hoc iam obtinuerat,vtLiber-
tini dicerentur,qui manumifR eRent. FuiRe autem primum aliam Libertorum, aliam^
Libertinorum rationem,ex verbis Suetoni) apparet, quee in vita Claudijfunt eiufmo-
di:Latum cl3UU!n(fcilicet ImperatorC!audius:de co enim loquitur)quamuis initio af-
RrmafIet,non ledurum Senatorem,niR ciuis Romani abnepotem,etiamLibertini Rlio
tribuit:fcd fub conditione,R priusab Equite Romano adoptatus eRet. Ac Rc quoque
reprehersRcnem verens,etiam Appius Ctecum Ccnforem,generis fui proaudorem,Li-
bertinorum Rhog in Se:iarum allegiRe docuit: ignarus,temporibus Appii,& deinceps
paliquandiu,Libertinosdidos,nonip{ds,qu!manuniitterctur,fedingenuosex his pro-
creatos.H.cc Suetonius , cuius poRrema verba eum fenfum habete,Claudium Impera
torem ignarum fuiRe,Libertinos temporibus Appi) Ceci Cenforis didos eRe,qui R?o
tempore erant Ingenui,ex manumifRs procreati,nemo non videt.Hinc igitur intelligi
poteR,quod difcnmen inter Ingenuos,Libertinos,Se Libertos fuerit.Carolus Sigenius
libro i.de antiquo iurc ciuiumRomanoium,cap.6.pau!o aliter Suetonii verba enarrat,
& eum reprehendens,ac erroris inRmulans, vt qui Libertinos & Ingenuos pro iifidemy
acceperit,putat Libertinos eos appellatos, qui ex feruitute manumifR fuerint: qui au^
tem ab iis generati Rnc , quod proprium nomen non habuerint, LibertinorumRfios
nuncupatos,non Libertinos. Sed cum verba Suetoni} clara Rnt,mihi prior lententia^
p quam pluribus probat argumentis AlJusManutius iunior hb.^de quatRiis per cpiRo-
lam magis placet. Antonius etiam Vacca Iutifconfultus ImolenRs alicubi feribit, anti- ^
quioribus temporibus Libertinorum appellationem Rc acceptam fuiRe . vt Libertini -
dicerentur,quicunquein inRnitum ddbendiRent ex iis,qui olim manumifR ef&nt:In- ^ !*"
genui autem,quorum maiorum nemo feruitutem feruiiRct.Sed nec hoc conuenitcum
vllo vetete feriptore Libertinorum enim , qui Libertorum,feu manumifforum Riij e-
rant,natos, ingenuos fui(R,ex fuperioribus liquet: Sed latis apertam Rlorum vocabu-.
Ibjrum RgtiiRcarionem . Liberty