DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.11058#0456
TeA!moH!um huius legis extat apud Iudicianuto,Ia^itutioaum iib.;$it.g. & apud
Vipianum capite InRitutienum ay. ^
Olim (mquit IuRimanus) licebat liberto Patronum fhum impune teRamento pra?-
tcrire.Nam ita demum !ex xn.Tabuiarum ad hereditatem Uberti vecabat Patronum,
RinteAatus mortuus eHet Iibertus,ha:redenuMoreiid:o.
De iibertis,quinam ilii iint,!ihro i.harum antiquitatum abunde diRuaa eR.
Pr;wAW? f^^.)In hac iege per fuos heredes inteiliguntur iiberti R!ij vet ii-
berti naturales,hiius adoptiuus,vxor,&c. vti ex Vipiano^ & iuRimano cogaoAitur.
^ ^ Patronis etiam multa libro primo dida limt.Hy t^
men lex de iis non eR inteHigenda: cum Patronus hic figmiicet eum,qui ex fermtutc
feraum fuum manumiiiRet. CaeterUin totum hoc caput diligenter ab Vipiano,&Iu-g
ibniano explicatur,vnde,quce hic defunt,peti poliunt.
XIX.^/^477% ^4%;%?^/%;'-
I/<^ ^r^jvr^777y^777^t^ , %*ab ^, %r%;;?W77?2%f
Habetur hoc caput apud Caiumd j.fEfami!.ercifc. & apud Vlpianutn libro 4.6oJe.
Quandoquidem communio rerum fblet difeordiam parere,optima ratione Rx intro*
duxit asionem,quam familiae ercifcund^e appellarunt lurifconfulti. Caius ioco citito
ita inquit:Hasc adtio(fciiic^t&miiia: ercifcundac)proRcifcitur ex iege xii. Tabularum.
Namque coharredibus volentibus A communione difcedere , neccCarium videbatur a-
liquam actionem conRitui, qua inter eos res tuereditarije diRribucrentur. inde ctnm C
Papinianus commendat fratres, quialitc propter communem hereditatem Aborta,
per diuiiionem vitro difccRident.
Familia appellatione hoc loco res haereditaria:accipied^Ant.
Erri/c^^g.)Ercifci veteres diEebant,pro partiri,ac diuidere,vndeiiiud Fdti:trRum
citum(quod iignificat hereditatem diuifamjiit inter confbrtcs. Erdturn(id eit,hxrdi-
*tas)a coercendo dicfum.vnde & ercifcunda:,& ereifei.Citum autem (ideit,diuib)
catum eit a ciendo.ER autem,idem ciere,& cifccre,pro druidere. Vndeforte ^msnoa
aberret,fi dixerit,ercifcund2e,compofitumaber,vci ereditate: Sic enim veteres Aribe-
bant,tine afpiratione:& a cifcund^,id cR,diuidundae,vd diuidend^. ^
wi^y,^cjArbiter(vt FeR^ docct)dicitur Index,quod D
totius rei habeat arbitrium,& facuitatem. ER autem hoc loco Aroitcr,Iudcxcompro-
miRarius,id eR,ciuis Romanus,ex compromiRo a litigatoribus iumptus,cuiPra:tor di-
fceptandu arbtrio fuo controuerficepoteRatem dedit. Qu,od ad hanc iegem attinet,h-
gmhcat Cicero iibr.i.dc Oratore certa & foiennia FnRe vcrba,quibus arbiter,partibus
diuiiis,a!terum ab aiterius parte arceret.Summa huc pertinet, vt Arbiter Amaist trcir
fcundae additus primum iinguias reshi commode Heri poRit, finguiis adiu&cet: buoii
poRit,& vnius pars praeponderet: tunc cum aiteri in pecuniam certa ebdemnet. Quod
n vnus aiiquis fb!usfrudus percepit, remque hereditariam corrupit , autconiump^-
tum eum in certam quoque pecuniam aiteri condemnet. . r E
XX.I^^r
TeRimoniahuius iegis extant piurima in Iui e ciui!i,qu^ prolixe hoc !oco comme-
morare noio.Sententiam tantum Oreuiter indicabo,quq videtur dich$c.'Vt obiig^^o-
nes teRatoris diuiAe lint inter heredes,pro portionibus hereditariis. Exemplo het r^s
ciarior:Si teRator Votum aiiquod fecit,aut centum aticui debet, tum ioiutio diius vo-
ti,ve! pccumas debet heri non per vnum heredem,Cd dmidi per heredes,ita vt omnes
harredes conflerant ad diius fbtunonem,pro portionibus haereditanis. Et Rc creditores
demortui debitoris poRunt agere,non contra vnum heredem,Ad contra onajies-Eieu
etiam inteHigendum eR dc teAatoribus creditoribus. Si quis e s debeat ahquam pecu p j
*ni^ fummam,nec ance obitum teRatonsfbiutio hautum heredes cius omn<.s,nbvnus
tantum,contra debitorem adEonem habent.
Pr(? Id cR, pro partibus hereditatis, quas quiiquch^ic
ex hqreditate,vei bonis tcRatoris accepit*
) Id cR , ii far obbgationes, qua^ a tc. atore ad heredes vt
niunt.Ob!igatiO( vr luRim mus hb.^.IiiAit.tic.i 4. deHmryeR iuris vincuiu quo nece t-
tate adRringnnuraiicuiusfbiuenda: rei,fecundum noRr^ ciuit uisiura.Dmidiinturati-
teni obi iriones m aaturaics,dihies,.& mixtas. Naturales dicuntur, qu^ eum reu^ra
contr tcf%
Vipianum capite InRitutienum ay. ^
Olim (mquit IuRimanus) licebat liberto Patronum fhum impune teRamento pra?-
tcrire.Nam ita demum !ex xn.Tabuiarum ad hereditatem Uberti vecabat Patronum,
RinteAatus mortuus eHet Iibertus,ha:redenuMoreiid:o.
De iibertis,quinam ilii iint,!ihro i.harum antiquitatum abunde diRuaa eR.
Pr;wAW? f^^.)In hac iege per fuos heredes inteiliguntur iiberti R!ij vet ii-
berti naturales,hiius adoptiuus,vxor,&c. vti ex Vipiano^ & iuRimano cogaoAitur.
^ ^ Patronis etiam multa libro primo dida limt.Hy t^
men lex de iis non eR inteHigenda: cum Patronus hic figmiicet eum,qui ex fermtutc
feraum fuum manumiiiRet. CaeterUin totum hoc caput diligenter ab Vipiano,&Iu-g
ibniano explicatur,vnde,quce hic defunt,peti poliunt.
XIX.^/^477% ^4%;%?^/%;'-
I/<^ ^r^jvr^777y^777^t^ , %*ab ^, %r%;;?W77?2%f
Habetur hoc caput apud Caiumd j.fEfami!.ercifc. & apud Vlpianutn libro 4.6oJe.
Quandoquidem communio rerum fblet difeordiam parere,optima ratione Rx intro*
duxit asionem,quam familiae ercifcund^e appellarunt lurifconfulti. Caius ioco citito
ita inquit:Hasc adtio(fciiic^t&miiia: ercifcundac)proRcifcitur ex iege xii. Tabularum.
Namque coharredibus volentibus A communione difcedere , neccCarium videbatur a-
liquam actionem conRitui, qua inter eos res tuereditarije diRribucrentur. inde ctnm C
Papinianus commendat fratres, quialitc propter communem hereditatem Aborta,
per diuiiionem vitro difccRident.
Familia appellatione hoc loco res haereditaria:accipied^Ant.
Erri/c^^g.)Ercifci veteres diEebant,pro partiri,ac diuidere,vndeiiiud Fdti:trRum
citum(quod iignificat hereditatem diuifamjiit inter confbrtcs. Erdturn(id eit,hxrdi-
*tas)a coercendo dicfum.vnde & ercifcunda:,& ereifei.Citum autem (ideit,diuib)
catum eit a ciendo.ER autem,idem ciere,& cifccre,pro druidere. Vndeforte ^msnoa
aberret,fi dixerit,ercifcund2e,compofitumaber,vci ereditate: Sic enim veteres Aribe-
bant,tine afpiratione:& a cifcund^,id cR,diuidundae,vd diuidend^. ^
wi^y,^cjArbiter(vt FeR^ docct)dicitur Index,quod D
totius rei habeat arbitrium,& facuitatem. ER autem hoc loco Aroitcr,Iudcxcompro-
miRarius,id eR,ciuis Romanus,ex compromiRo a litigatoribus iumptus,cuiPra:tor di-
fceptandu arbtrio fuo controuerficepoteRatem dedit. Qu,od ad hanc iegem attinet,h-
gmhcat Cicero iibr.i.dc Oratore certa & foiennia FnRe vcrba,quibus arbiter,partibus
diuiiis,a!terum ab aiterius parte arceret.Summa huc pertinet, vt Arbiter Amaist trcir
fcundae additus primum iinguias reshi commode Heri poRit, finguiis adiu&cet: buoii
poRit,& vnius pars praeponderet: tunc cum aiteri in pecuniam certa ebdemnet. Quod
n vnus aiiquis fb!usfrudus percepit, remque hereditariam corrupit , autconiump^-
tum eum in certam quoque pecuniam aiteri condemnet. . r E
XX.I^^r
TeRimoniahuius iegis extant piurima in Iui e ciui!i,qu^ prolixe hoc !oco comme-
morare noio.Sententiam tantum Oreuiter indicabo,quq videtur dich$c.'Vt obiig^^o-
nes teRatoris diuiAe lint inter heredes,pro portionibus hereditariis. Exemplo het r^s
ciarior:Si teRator Votum aiiquod fecit,aut centum aticui debet, tum ioiutio diius vo-
ti,ve! pccumas debet heri non per vnum heredem,Cd dmidi per heredes,ita vt omnes
harredes conflerant ad diius fbtunonem,pro portionibus haereditanis. Et Rc creditores
demortui debitoris poRunt agere,non contra vnum heredem,Ad contra onajies-Eieu
etiam inteHigendum eR dc teAatoribus creditoribus. Si quis e s debeat ahquam pecu p j
*ni^ fummam,nec ance obitum teRatonsfbiutio hautum heredes cius omn<.s,nbvnus
tantum,contra debitorem adEonem habent.
Pr(? Id cR, pro partibus hereditatis, quas quiiquch^ic
ex hqreditate,vei bonis tcRatoris accepit*
) Id cR , ii far obbgationes, qua^ a tc. atore ad heredes vt
niunt.Ob!igatiO( vr luRim mus hb.^.IiiAit.tic.i 4. deHmryeR iuris vincuiu quo nece t-
tate adRringnnuraiicuiusfbiuenda: rei,fecundum noRr^ ciuit uisiura.Dmidiinturati-
teni obi iriones m aaturaics,dihies,.& mixtas. Naturales dicuntur, qu^ eum reu^ra
contr tcf%