73
PFORZHEIM.
LUDWIG, MALER (1491).
1491. „Ludwig, maier, burger zu Pfortzhaym", leiht von dem Spital 20 Gulden auf
sein Haus in der Brötzingergasse, das hinten auf dasjenige des Goldschmieds
Werner Kumerell stößt.1
ANTON GERBEL VON WIEN UND PFORZHEIM, BILDHAUER (ca. 1495 bis
f vor 1526).
Ca. 1495—1500. „Anthoni, bildschnitzer, gyt II1/2 ß & zins, von hus und hof am
marckt zwuschen Jacoben Gößlin und Hansen, hutmacher." 2 — 1512. „Anthoni,
bildschnitzer, gyt ID/2 ß & zms» von hus und hof am marckt"; Hausnachbarn die
gleichen.3 — 1512. „Cumque genitor meus (= Anton Gerbel), qui mecum Viennam
petiit, patriam eßet repetiturus suam, rursus Cuspinianum tuum salutavi, petii
Uteras ad te jure veteris amicitiae daret." Kurz vorher waren sie beide, Anton und
Nikolaus Gerbel, nach Wien gereist.4 — Ca. 1515. „Item XII ß h gyt Veitin Mut-
hart uff Jeory ußr Anthony, bildhauwers hus, im barfußer gesßlin am selben
kirchhof, stoßt hinden uff Juncker Conrat von Walstein." 5 — 1517. „Hans, hut-
macher, gyt XV ß & ewigs zins an die pitantz, von hus und hofreytin unden am
marckt gegen der metzelhutten über, einsyt an Anthenig, bildschnitzer, andersyt
an Eis Teschlerin." 6 — 1526. Als in dem Briefwechsel Nik. Gerbeis mit Luther
vom Abendmahl die Rede, berichtet Gerbel von seinem -j- Vater, dem Bildhauer
Anton: „Inter picturas, inter imagines omnes, quarum non incelebris olim genitor
meus artifex fuit, nullam unquam viderim tarn avide, quam si quando in tabulas
referret benedictam illam coenam Christi."7 — 1550. „In foro Phigalensium
admirandae vetustatis statua est, Arrhachionis pancratiastae. Quae quoniam me
opificii amantißimi patris mei Antonii Gerbelii admonet — statuarius enim fuit —,
brevissime eam describam." 8
1. Karlsruhe, G. L. Arch., Cpb. 1089 (Pforzheim), fol. 14, z. 1491. Vermutlich Maler von Beruf.
2. Ib., fol. 49, ca. 1495—1500.
3. Ib., z. 1512.
4. Illustr. virorum epistolae ... ad Joh. Reuchlin Phorcens., Hagenau 1519, K III. Nik. Gerbel
an Reuchlin von Pforzheim. Wien, post ferias pentecostes 1512. Er gibt seinem Vater, dem Bild-
hauer Anton, der von Wien nach Pforzheim zurückreist, diesen Brief an Reuchlin mit. — Joh.
Cuspinians Briefwechsel, ed. H. A. Ankwicz, 1933, p. 29, 55 u. 58.
5. G. L. Arch., Berain 6585 (Pforzheim), fol. 4, ca. 1515 (Abschrift ca. 1533f.).
6. Ib., 11096 (Pforzheim), fol. 13, z. 1517.
7. Luthers Briefwechsel, ed. Enders V (1893), 298 f. Nik. Gerbel an Luther, Straßburg, Anf.
1526.
8. Nie. Gerbel, Pro declaratione picturae sive descriptionis Graeciae Sophiani libri Septem. Basel
1550, pag. 287. — Ober Ant. Gerbel siehe auch Thieme-Becker XIII (1920), 443. In der bis-
herigen Literatur viele Irrtümer. — Der Sohn ist wohl in Wien, nicht in Pforzheim geboren, da
der Vater 1485 hier noch nicht ansässig, trotz des frühen Zeugnisses des Reuchlinbiographen J.Heinr.
May, in seiner Vita Jo. Reuchlini, 1687, p. 87: „Natus ille quidem (= Nicolaus Gerbel) Pforz-
hemii est, sed patrem habuit Viennae natum, cum quo adultior factus in patriam contendit, hacque
PFORZHEIM.
LUDWIG, MALER (1491).
1491. „Ludwig, maier, burger zu Pfortzhaym", leiht von dem Spital 20 Gulden auf
sein Haus in der Brötzingergasse, das hinten auf dasjenige des Goldschmieds
Werner Kumerell stößt.1
ANTON GERBEL VON WIEN UND PFORZHEIM, BILDHAUER (ca. 1495 bis
f vor 1526).
Ca. 1495—1500. „Anthoni, bildschnitzer, gyt II1/2 ß & zins, von hus und hof am
marckt zwuschen Jacoben Gößlin und Hansen, hutmacher." 2 — 1512. „Anthoni,
bildschnitzer, gyt ID/2 ß & zms» von hus und hof am marckt"; Hausnachbarn die
gleichen.3 — 1512. „Cumque genitor meus (= Anton Gerbel), qui mecum Viennam
petiit, patriam eßet repetiturus suam, rursus Cuspinianum tuum salutavi, petii
Uteras ad te jure veteris amicitiae daret." Kurz vorher waren sie beide, Anton und
Nikolaus Gerbel, nach Wien gereist.4 — Ca. 1515. „Item XII ß h gyt Veitin Mut-
hart uff Jeory ußr Anthony, bildhauwers hus, im barfußer gesßlin am selben
kirchhof, stoßt hinden uff Juncker Conrat von Walstein." 5 — 1517. „Hans, hut-
macher, gyt XV ß & ewigs zins an die pitantz, von hus und hofreytin unden am
marckt gegen der metzelhutten über, einsyt an Anthenig, bildschnitzer, andersyt
an Eis Teschlerin." 6 — 1526. Als in dem Briefwechsel Nik. Gerbeis mit Luther
vom Abendmahl die Rede, berichtet Gerbel von seinem -j- Vater, dem Bildhauer
Anton: „Inter picturas, inter imagines omnes, quarum non incelebris olim genitor
meus artifex fuit, nullam unquam viderim tarn avide, quam si quando in tabulas
referret benedictam illam coenam Christi."7 — 1550. „In foro Phigalensium
admirandae vetustatis statua est, Arrhachionis pancratiastae. Quae quoniam me
opificii amantißimi patris mei Antonii Gerbelii admonet — statuarius enim fuit —,
brevissime eam describam." 8
1. Karlsruhe, G. L. Arch., Cpb. 1089 (Pforzheim), fol. 14, z. 1491. Vermutlich Maler von Beruf.
2. Ib., fol. 49, ca. 1495—1500.
3. Ib., z. 1512.
4. Illustr. virorum epistolae ... ad Joh. Reuchlin Phorcens., Hagenau 1519, K III. Nik. Gerbel
an Reuchlin von Pforzheim. Wien, post ferias pentecostes 1512. Er gibt seinem Vater, dem Bild-
hauer Anton, der von Wien nach Pforzheim zurückreist, diesen Brief an Reuchlin mit. — Joh.
Cuspinians Briefwechsel, ed. H. A. Ankwicz, 1933, p. 29, 55 u. 58.
5. G. L. Arch., Berain 6585 (Pforzheim), fol. 4, ca. 1515 (Abschrift ca. 1533f.).
6. Ib., 11096 (Pforzheim), fol. 13, z. 1517.
7. Luthers Briefwechsel, ed. Enders V (1893), 298 f. Nik. Gerbel an Luther, Straßburg, Anf.
1526.
8. Nie. Gerbel, Pro declaratione picturae sive descriptionis Graeciae Sophiani libri Septem. Basel
1550, pag. 287. — Ober Ant. Gerbel siehe auch Thieme-Becker XIII (1920), 443. In der bis-
herigen Literatur viele Irrtümer. — Der Sohn ist wohl in Wien, nicht in Pforzheim geboren, da
der Vater 1485 hier noch nicht ansässig, trotz des frühen Zeugnisses des Reuchlinbiographen J.Heinr.
May, in seiner Vita Jo. Reuchlini, 1687, p. 87: „Natus ille quidem (= Nicolaus Gerbel) Pforz-
hemii est, sed patrem habuit Viennae natum, cum quo adultior factus in patriam contendit, hacque