DOI Artikel:
Żygulski, Zdzisław: Uzbrojenie w ,,Hołdzie pruskim'' Matejki
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.21220#0060
Ciekawy szczegół stanowią ^^SBBS^^SSMBSSBBSSBS^KSBI^^BBL
ostrogi ks. Fryderyka. Posłużył
się tu artysta jedną ostrogą ucho-
dzącą w Muzeum Czartoryskich
za ostrogę Marii Burgundzkiej
(XIV- 324; ryc. 27). W inwenta-
rzu Domu Gotyckiego czytamy:
„Ostroga mała i kształtnie zro-
biona Marii księżniczki Burgundii.
Była zachowana w arsenale bruk-
selskim. Dana przez jenerała So-
kolnickiego" 49. Jest to ostroga że-
lazna, nabijana złotem w arabeski
i złocona po stronie wewnętrz-
nej. Wąsy ostrogi są lekko wy- nn .
J 1 Ryc. 29. Szyszak karacenowy, wyrób pol-
gięte ku górze i przy końcu za- ski> w XVII Muzeum Narodowe w Kra-
opatrzone w podwójne otwory kowie, Zbiory Czartoryskich
i klamry na rzemyki. Od krótkiej,
czworograniastej szyjki biegnie rozdwojony bodziec, mieszczący
gwiazdę o pięciu większych i pięciu mniejszych promieniach. Jest to,
jak się zdaje, wyrób włoski lub francuski z końca w. XVI.
Z kolei rozpatrzymy uzbrojenie drabantów ze straży królewskiej,
umieszczonych w lewej, górnej części obrazu.
Jeden z nich ma głowę okrytą szyszakiem karacenowym (XIV-303;
ryc. 28—29), turbanowym, używanym m. in. w jeździe polskiej w dru-
giej połowie w. XVII. Zarówno w okazie, jak i w przedstawieniu ma-
larskim brakuje właściwego turbanu, który zawsze otaczał dół samego
szyszaka. W Bitwie pod Grunwaldem zastosował Matejko (tym bardziej
niezgodny z epoką) podobny szyszak, ale z turbanem (wzięty też z Mu-
zeum Czartoryskich)50, w uzbrojeniu Jakuba Skarbka z Góry 51.
Drabant z Hołdu pruskiego trzyma partyzanę (jest ona na obrazie
powtórzona trzykrotnie; ryc. 30). Rozpoznajemy w niej partyzanę gwar-
dii przybocznej króla Jana III, pochodzącą z ostatniej ćwierci w. XVII
(XIV-202; ryc. 31). Grot jej jest płaski, z lekko zaznaczoną ością, sze-
roki, szerszy u dołu, z wykrojami, a u góry ostro ścięty. Na nim obu-
stronnie wyryta jest tarcza (herb „Janina") pod koroną królewską,
ujęta wieńcem z gałęzi palmowych. Grot tkwi w okrągłej tulei o trzech
k i e w i c z, Matejko, Warszawa 1908, tabl. 129). Witkiewicz opiera się zapewne na
historycznym opisie aktu (por. C. Biernacki, op. cit., s. 18).
48 Poczet Pamiątek zachowanych w Domu Gotyckim w Puławach, Warszawa
1828, s. 37, poz. 380.
50 Szyszak ten zaginął w czasie wojny (dawny nr inw. II 672); por. też Straty
wojenne..., poz. 124, tabl. 128.
51 M. Porębski, op. cit., tabl. 6.
53
ostrogi ks. Fryderyka. Posłużył
się tu artysta jedną ostrogą ucho-
dzącą w Muzeum Czartoryskich
za ostrogę Marii Burgundzkiej
(XIV- 324; ryc. 27). W inwenta-
rzu Domu Gotyckiego czytamy:
„Ostroga mała i kształtnie zro-
biona Marii księżniczki Burgundii.
Była zachowana w arsenale bruk-
selskim. Dana przez jenerała So-
kolnickiego" 49. Jest to ostroga że-
lazna, nabijana złotem w arabeski
i złocona po stronie wewnętrz-
nej. Wąsy ostrogi są lekko wy- nn .
J 1 Ryc. 29. Szyszak karacenowy, wyrób pol-
gięte ku górze i przy końcu za- ski> w XVII Muzeum Narodowe w Kra-
opatrzone w podwójne otwory kowie, Zbiory Czartoryskich
i klamry na rzemyki. Od krótkiej,
czworograniastej szyjki biegnie rozdwojony bodziec, mieszczący
gwiazdę o pięciu większych i pięciu mniejszych promieniach. Jest to,
jak się zdaje, wyrób włoski lub francuski z końca w. XVI.
Z kolei rozpatrzymy uzbrojenie drabantów ze straży królewskiej,
umieszczonych w lewej, górnej części obrazu.
Jeden z nich ma głowę okrytą szyszakiem karacenowym (XIV-303;
ryc. 28—29), turbanowym, używanym m. in. w jeździe polskiej w dru-
giej połowie w. XVII. Zarówno w okazie, jak i w przedstawieniu ma-
larskim brakuje właściwego turbanu, który zawsze otaczał dół samego
szyszaka. W Bitwie pod Grunwaldem zastosował Matejko (tym bardziej
niezgodny z epoką) podobny szyszak, ale z turbanem (wzięty też z Mu-
zeum Czartoryskich)50, w uzbrojeniu Jakuba Skarbka z Góry 51.
Drabant z Hołdu pruskiego trzyma partyzanę (jest ona na obrazie
powtórzona trzykrotnie; ryc. 30). Rozpoznajemy w niej partyzanę gwar-
dii przybocznej króla Jana III, pochodzącą z ostatniej ćwierci w. XVII
(XIV-202; ryc. 31). Grot jej jest płaski, z lekko zaznaczoną ością, sze-
roki, szerszy u dołu, z wykrojami, a u góry ostro ścięty. Na nim obu-
stronnie wyryta jest tarcza (herb „Janina") pod koroną królewską,
ujęta wieńcem z gałęzi palmowych. Grot tkwi w okrągłej tulei o trzech
k i e w i c z, Matejko, Warszawa 1908, tabl. 129). Witkiewicz opiera się zapewne na
historycznym opisie aktu (por. C. Biernacki, op. cit., s. 18).
48 Poczet Pamiątek zachowanych w Domu Gotyckim w Puławach, Warszawa
1828, s. 37, poz. 380.
50 Szyszak ten zaginął w czasie wojny (dawny nr inw. II 672); por. też Straty
wojenne..., poz. 124, tabl. 128.
51 M. Porębski, op. cit., tabl. 6.
53