DOI article:
Dutkiewicz, Józef Edward: Obraz "Raj" Jana Breughela St. w Muzeum w Tarnowie
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.24590#0012
Na drzewie skrada się wśród konarów żbik. Znacznie jeszcze liczniejsi
są przedstawiciele świata ptasiego, którzy obsiedli drzewa i unoszą
się w powietrzu. Obok widocznego pośrodku, lecącego jastrzębia, są
to papugi w dwóch odmianach żółto-niebieskie i niebiesko-czerwone,
siewki, wilgi, dzięcioły, sojki, sroki, sikorki, łirogony, tukany (?)
i wiele innych, których niesposób wyliczyć i rozeznać.
Bogactwo egzotycznej fauny przyczynia się do ożywienia skali ko-
lorysycznej obrazu. Całość tonie w bogatej gamie zieleni. Na pierw-
szym planie jest ona soczysta na brunatnym podkładzie, pośrodku
jasnozielona, a na ostatnim planie szmaragdowoniebieska. Barwy
grają metalicznym blaskiem i żywością zestawień. Na tle oliwnych,
szmaragdowych i niebieskawych zieleni ze zdwojoną siłą grają ugry
i sjeny sierści zwierzęcych, biele konia i łabędzi, granaty i błękity,
ostre barwy żółte, a także karminy i odcienie różowe kwiatów, owo-
ców i ptaków. Utrwala się w pamięci brunatnoszary, szlachetny kolo-
ryt karnacji pierwszych rodziców w scenie Stworzenia kobiety oraz
umbrowoszary i szkarłatny płaszcz Boga Ojca. Grupa ta wyróżnia się
z całości szlachetnością zestawień barwnych. Grupa pierwszych ro-
dziców widoczna powtórnie na dalszym planie zlewa się w różowo-
niebieskim kolorycie ze szmaragdowoniebieskim tłem. Całość sceny
jest podświetlona od tyłu barwą nieba: żółtawoszarego, różowawego
i niebieskiego. Spokój i pogoda tej sceny, jej optymistyczna i reali-
styczna wymowa udziela się widzowi. Narracyjny charakter tego wi-
dowiska przypomina pogodny tok opowiadania przekładów Biblii
z końca wieku XVI i opisów przyrodniczych tego czasu.
Opisana scena jest tematem obrazu malowanego na blasze mie-
dzianej formatu 72X54,2 cm techniką olejną, lub olejno-żywiczną.
Znajduje on się w zbiorach Muzeum w Tarnowie, dokąd dostał się
wraz z galerią obrazów Sanguszków z Gumnisk. W roku 1945 znalazł
go autor przy zabezpieczaniu zbioru wśród rupieci na poddaszu pa-
łacu. Tym też usprawiedliwić można jego stan zachowania. Blacha
jest pogięta i pokaleczona. Warstwa malowana w wielu miejscach
uszkodzenia blachy odprysnęła, a uszkodzenia dochodzą do 9 cm
długości i 1 cm szerokości. Najsilniej jest uszkodzona część środkowa.
Obraz nie był restaurowany ani konserwowany, usunięte zostały je-
dynie zanieczyszczenia. Tafcie większe uszkodzenia, szczególnie do-
tkliwe, znajdują się na środkowym drzewie, na płaszczu Boga Ojca
i cna ptakach kazuarach. Wcześniejsze losy obrazu nie dadzą się usta-
lić. Może pochodzi on z zamku w Podhorcach. Szereg obrazów z tego
zamku przeniesiony został przez właścicieli do Gumnisk1. Zbiór
obrazów w Gumniskach nie był naukowo opracowany, stąd też oma-
wiany obraz nie miał przypuszczalnie określonej atrybucji.
6
są przedstawiciele świata ptasiego, którzy obsiedli drzewa i unoszą
się w powietrzu. Obok widocznego pośrodku, lecącego jastrzębia, są
to papugi w dwóch odmianach żółto-niebieskie i niebiesko-czerwone,
siewki, wilgi, dzięcioły, sojki, sroki, sikorki, łirogony, tukany (?)
i wiele innych, których niesposób wyliczyć i rozeznać.
Bogactwo egzotycznej fauny przyczynia się do ożywienia skali ko-
lorysycznej obrazu. Całość tonie w bogatej gamie zieleni. Na pierw-
szym planie jest ona soczysta na brunatnym podkładzie, pośrodku
jasnozielona, a na ostatnim planie szmaragdowoniebieska. Barwy
grają metalicznym blaskiem i żywością zestawień. Na tle oliwnych,
szmaragdowych i niebieskawych zieleni ze zdwojoną siłą grają ugry
i sjeny sierści zwierzęcych, biele konia i łabędzi, granaty i błękity,
ostre barwy żółte, a także karminy i odcienie różowe kwiatów, owo-
ców i ptaków. Utrwala się w pamięci brunatnoszary, szlachetny kolo-
ryt karnacji pierwszych rodziców w scenie Stworzenia kobiety oraz
umbrowoszary i szkarłatny płaszcz Boga Ojca. Grupa ta wyróżnia się
z całości szlachetnością zestawień barwnych. Grupa pierwszych ro-
dziców widoczna powtórnie na dalszym planie zlewa się w różowo-
niebieskim kolorycie ze szmaragdowoniebieskim tłem. Całość sceny
jest podświetlona od tyłu barwą nieba: żółtawoszarego, różowawego
i niebieskiego. Spokój i pogoda tej sceny, jej optymistyczna i reali-
styczna wymowa udziela się widzowi. Narracyjny charakter tego wi-
dowiska przypomina pogodny tok opowiadania przekładów Biblii
z końca wieku XVI i opisów przyrodniczych tego czasu.
Opisana scena jest tematem obrazu malowanego na blasze mie-
dzianej formatu 72X54,2 cm techniką olejną, lub olejno-żywiczną.
Znajduje on się w zbiorach Muzeum w Tarnowie, dokąd dostał się
wraz z galerią obrazów Sanguszków z Gumnisk. W roku 1945 znalazł
go autor przy zabezpieczaniu zbioru wśród rupieci na poddaszu pa-
łacu. Tym też usprawiedliwić można jego stan zachowania. Blacha
jest pogięta i pokaleczona. Warstwa malowana w wielu miejscach
uszkodzenia blachy odprysnęła, a uszkodzenia dochodzą do 9 cm
długości i 1 cm szerokości. Najsilniej jest uszkodzona część środkowa.
Obraz nie był restaurowany ani konserwowany, usunięte zostały je-
dynie zanieczyszczenia. Tafcie większe uszkodzenia, szczególnie do-
tkliwe, znajdują się na środkowym drzewie, na płaszczu Boga Ojca
i cna ptakach kazuarach. Wcześniejsze losy obrazu nie dadzą się usta-
lić. Może pochodzi on z zamku w Podhorcach. Szereg obrazów z tego
zamku przeniesiony został przez właścicieli do Gumnisk1. Zbiór
obrazów w Gumniskach nie był naukowo opracowany, stąd też oma-
wiany obraz nie miał przypuszczalnie określonej atrybucji.
6